Brussel is Marseille niet. Al moeten we volgens de Luikse criminoloog Michaël Dantinne wel opletten dat het drugsgeweld hier de komende jaren niet net zo uit de hand loopt als in de Franse grootstad.
In Brussel vonden de voorbije dagen vier schietincidenten plaats. Ook deze week klonken er uit Peterbos in Anderlecht alarmkreten over de greep die drugscriminelen op de wijk hebben. De vergelijking viel met Marseille, de Zuid-Franse badstad waar de drugscriminaliteit al jarenlang welig tiert en de politie de grip op sommige buurten kwijt is.
1. Begint Brussel op Marseille te lijken?
Michaël Dantinne, criminoloog aan de universiteit van Luik: Volgens justitieminister Paul Van Tigchelt (Open VLD) komen drugshandelaars van Marseille naar Brussel om hier een handel op te zetten. Ik neem aan dat hij over die informatie beschikt, maar het is natuurlijk nog een heel andere vraag of de situatie in Brussel even ernstig is als in Marseille. Momenteel kun je die twee steden niet ernstig met elkaar vergelijken. Er zijn in Brussel geen wijken zoals de Noordwijk in Marseille. Maar dat betekent niet dat we die niet kunnen krijgen.
Want ook al hebben we in Brussel lang niet zo veel schietincidenten als in Marseille, tien of vijftien jaar geleden waren er helemaal geen. Het aantal mensen dat daarbij gewond raakt of zelfs vermoord wordt, neemt ook toe. Zo zijn er nog wel een aantal indicatoren. Vergeet ook niet dat er plannen waren om ex-minister van justitie Vincent Van Quickenborne (Open VLD) te ontvoeren. We moeten dus opletten dat we niet als Marseille worden. Hoewel er ook verschillen blijven. Kijk maar naar de ruimtelijke ordening: echte banlieus zoals je die vindt in alle Franse grootsteden, waar veel arme mensen samenwonen in hoge appartementsblokken, hebben wij niet in Brussel.
2. Zijn er wel gelijkenissen met Franse steden?
Dantinne: De strijd tussen bendes om terrein te veroveren. Dat veroorzaakt momenteel het geweld in Brussel, en dat is natuurlijk gevaarlijk. We moeten absoluut vermijden dat ze erin slagen wijken onder controle te krijgen, waar vervolgens op klaarlichte dag op straat drugs gedeald worden. In Marseille, en eigenlijk in alle Franse grootsteden, zijn er wijken waar de prijzen gewoon op de muren staan geschilderd. De volgende stap zijn wegversperringen om de politie buiten te houden. Ook dat is in Brussel nog niet zoals in Marseille. Maar als we niet opletten, gaan we daar over tien jaar wel naartoe.
Cocaïne legaliseren is onuitvoerbaar, iets voor een theoretische discussie.
3. En zijn we goed aan het opletten?
Dantinne: We hebben de voorbije jaren onvoldoende geïnvesteerd in informatie over die bendes. Dan heb ik het over politie en justitie, maar ook over inlichtingendiensten. We moeten een beter zicht krijgen op wat zich precies afspeelt in die wijken. België heeft ook de gewoonte om – als ergens iets dramatisch gebeurt – tijdelijk te focussen op dat gebied en daar de druk te verhogen. Elders vermindert de druk dan, want we hebben niet de mensen en middelen om tegelijkertijd overal te zijn. Daardoor verplaatsen de problemen zich vaak alleen maar – dat zagen we de voorbije maanden ook in Brussel. Soms verplaatsen bendes hun actieradius met slechts één of twee kilometer.
Bovendien is er, natuurlijk, ook een visie op lange termijn nodig. Waarom leven er tieners in onze grootsteden die hun leven op het spel willen zetten om drugs te dealen en zelfs mensen willen vermoorden? Zulke jongeren helpen we niet met politie en justitie. Daarvoor zijn investeringen nodig in onderwijs, sociaal beleid en stadsontwikkeling. Dat mogen we echt niet uit het oog verliezen.
4. Heeft de politie genoeg middelen om die strijd te voeren?
Dantinne: Als criminoloog – ik werk ook rond andere thema’s zoals terrorisme – hoor ik al 25 jaar dat het crisis is bij politie en justitie. We hebben meer middelen nodig, maar dat mag geen excuus zijn om alle verantwoordelijkheden weg te duwen. Vanochtend hoorde ik lokale politici het nationale niveau aanwijzen als schuldige, die dan op hun beurt zeiden dat lokale autoriteiten hun deel moeten doen. Als politici zelfs al bang zijn dat ze nog maar gezien zouden worden als de verantwoordelijken voor een probleem, dan gaan zij dat zeker niet oplossen. Terwijl iedereen moet samenwerken.
Natuurlijk: iedereen weet dat we de strijd tegen de drugshandel nooit zullen winnen. Er zal altijd gedeald worden. De strijd is uitzichtloos, maar dat betekent niet dat we de strijd moeten staken. We moeten de situatie onder controle proberen te houden, ook al kan dat voor agenten en parketmagistraten heel frustrerend zijn.
5. Collega-criminologen pleiten daarom weleens voor de legalisering van drugs als cocaïne. Wat denkt u daarover?
Dantinne: Dat is niet meer dan een academisch idee. We hebben geprobeerd om cannabis te decriminaliseren in dit land – u weet hoe moeilijk dat is verlopen. Er werden enkele stappen vooruit gezet, en vervolgens weer een paar achteruit. Het is onvoorstelbaar dat er ooit een akkoord komt over de legalisering van cocaïne. Dat zou ook niet alle problemen met illegale handel oplossen. Maar het is vooral onuitvoerbaar, iets voor een theoretische discussie.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier