Telewerk maakt oudere werknemers ongelukkig: ‘Minder gemotiveerd om te werken tot wettelijke pensioenleeftijd’

Uit nieuw onderzoek blijkt dat intensief telewerken de ambitie van oudere werknemers fnuikt om langer aan het werk te blijven. De oorzaak ligt volgens onderzoekers Maaike Schellaert en Eva Derous (Universiteit Gent) deels bij de stress die het gebruik van digitale tools als Zoom en Teams met zich meebrengt. 

De coronapandemie deed veel werknemers kennismaken met de voordelen van het telewerken. Maar aan dat telewerk zijn ook duidelijk nadelen verbonden. Uit bevragingen van meer dan 1400 werknemers ouder dan vijftig blijkt dat de 58-plussers tijdens de pandemie vroeger met pensioen wilden dan daarvoor.

Als verklaring noemt onderzoekster Maaike Schellaert ‘ICT-gerelateerde stress’. ‘Wanneer werknemers aangaven meer spanning of vermoeidheid te ervaren tijdens het gebruik van digitale tools als Zoom of Teams, waren ze minder gemotiveerd te werken tot aan de wettelijke pensioenleeftijd’, vertelt Schellaert. ‘Hoe ouder werknemers zijn, hoe zwaarder die spanning kan doorwegen.’

De verklaring ligt voor de hand. ‘Omdat ze niet met digitale technologie opgegroeid zijn, kunnen ze meer onzekerheid en stress ervaren bij het gebruik ervan. Uit ander onderzoek weten we ook dat oudere werknemers het moeilijker vinden om met nieuwe technologieën om te gaan dan de jongeren en dit als minder gebruiksvriendelijk ervaren. Mogelijk speelt ook dat hier een rol.’

Financiële onzekerheid

Opmerkelijk: bij de bevraagde werknemers jonger dan 58 gaf het onderzoek een tegenovergesteld resultaat. Bij hen verhoogde tijdens de pandemie de motivatie om minstens tot aan de wettelijke pensioenleeftijd te blijven werken.

‘Een deel van de verklaring is dat de ICT-gerelateerde stress afneemt naarmate de werknemer jonger is’, zegt Schellaert. ‘Maar hoe het komt dat die jongere vijftigers tijdens de pandemie plots later met pensioen wilden, is niet onderzocht. 

Mogelijk heeft het te maken met de uitzonderlijkheid van de periode waarin dit onderzoek is gevoerd. We weten dat mensen in tijden van crisis ook meer financiële onzekerheid ervaren. Het zou kunnen dat die onzekerheid ook een invloed had op de motivatie om langer te blijven werken. Maar dat is niet meer dan een hypothese.’

Uit dit onderzoek vallen volgens Schellaert meerdere lessen te trekken. Een eerste les: intensief telewerken is in tijden van arbeidskrapte wellicht geen goed idee. ‘Dat wil niet zeggen dat werkgevers telewerk moeten vermijden,’ zegt Schellaert, ‘maar als ze de oudere werknemers aan boord willen houden, doen ze er goed aan om het te beperken tot maximaal enkele dagen in de week.

Uit ander onderzoek weten we trouwens dat intensief telewerken – dat wil zeggen méér dan 3 dagen per week – een negatieve invloed heeft op de betrokkenheid van alle medewerkers.’

Een tweede les: hoe ouder de werknemer, hoe meer stress die kan ervaren bij het gebruik van nieuwe technologie. ‘Daarom pleiten we ook voor systemen die deze werknemers kunnen helpen om die stress te verlagen. Ik denk bijvoorbeeld aan een systeem van telewerkbuddy’s, waarbij jongere collega’s de oudere helpen met technische ondersteuning.

Omgekeerd kan die oudere collega de jongere werknemer bijstaan met ervaring en expertise. Daarnaast is het ook belangrijk om in te zien dat niet alle werknemers even goed gedijen in een telewerksituatie, en is het verstandig om hen flexibele opties aan te bieden.’

De thuiswerkillusie: nee, u bent niet productiever aan uw keukentafel