‘Minister van Omgeving Zuhal Demir (N-VA) zoekt een stok om ons mee te slaan’, zegt Dries Verhaeghe van Dryade vzw.
In totaal 180.000 euro op drie jaar tijd, daarop mikte Dryade vzw, een milieuvereniging die de juridische procedures niet schuwt om natuur en milieu te verdedigen. De organisatie kreeg een positief advies voor een startsubsidie van het departement Omgeving, de administratie van minister van Omgeving Zuhal Demir. De N-VA-politica weigerde de subsidie. De reden: ‘De slinger bij Dryade is te fel in de ene richting doorgeslagen.’ Volgens Demir focust de vzw te veel op juridische procedures tegen onder meer de overheid. ‘Onzin’, zegt directeur Dries Verhaeghe. ‘Wij zien de rechtbank als de laatste stap.’ Ondertussen startte de vzw een crowdfunding op.
Verwachtte u de weigering door minister Demir?
Dries Verhaeghe: Aanvankelijk niet. Tot begin oktober was er geen vuiltje aan de lucht. De maand ervoor hadden we zelfs een vacature uitgestuurd om een nieuwe medewerker aan te werven. Maar daarna kwam er steeds meer druk. Eerst vanuit parlementaire hoek, bijvoorbeeld door Vlaams Parlementslid Maurits Vande Reyde (Open VLD). Daarna vingen we gelijkaardige signalen op vanuit de landbouwlobby en ondernemers. De minister is duidelijk onder druk gezet.
In haar persbericht schrijft minister Demir dat ‘de regelgeving verbiedt dat de subsidies gebruikt zouden worden voor juridische procedures’.
Verhaeghe: Dat staat helemaal niet in de regelgeving. Op de koop toe hebben we in ons dossier expliciet aangegeven dat we de subsidies niet zouden gebruiken voor juridische procedures, maar het geld zouden oormerken voor beleidsondersteuning, of het bijstaan van andere organisaties. Bovendien is het flauwekul om te zeggen dat onze huidige werking te ‘reactief’ is, zoals de minister doet. De startsubsidie heeft net als bedoeling om de werking van de vzw te verbreden. Je kán dus geen argumenten geven op basis van de huidige werking, de minister zoekt duidelijk een stok om mee te slaan. Ik kan niet anders dan de koppeling maken met de boerenprotesten, die ook de N-VA viseren. De N-VA heeft een bocht gemaakt, en wij zijn het slachtoffer van die koerswijziging. De minister draagt ons rond als een trofee.
Schuilt er dan geen waarheid in wat Demir zegt over uw ‘reactieve’ werking? Op uw website somt u acht hangende rechtszaken op, bijvoorbeeld de Nitraatzaak, waarin u de Vlaamse overheid dagvaardt omdat ons water te veel nitraat bevat.
Verhaeghe: Voordat wij dagvaarden, sturen we altijd een brief naar de minister. Daarin kaarten we de problemen aan en vragen we overleg. Het kabinet-Demir gaat daar nooit op in. Daarnaast hebben we in het kader van de komende verkiezingen alle democratische partijen aangeschreven met onze bekommernissen. We zijn nota bene bij de N-VA mogen langsgaan, op uitnodiging van Vlaams fractievoorzitter Wilfried Vandaele.
Begrijpt u dat politici het primaat van de politiek benadrukken? Politiek wordt het best in parlementen bedreven, niet in rechtbanken.
Verhaeghe: We leven in een rechtsstaat. Wij zien onszelf als de pianist waarop je niet mag schieten, een schakel in een democratisch bestel waarin we de beslissingen van de wetgevende macht toetsen bij de rechterlijke macht. Wij zijn niet het probleem, het probleem is dat het wetgevend werk over de grens gaat. Ja, het parlement is aangesteld door het volk en heeft beleidsvrijheid, maar dat betekent niet dat het zomaar alle rode lijnen mag overschrijden.
Rammelt het wetgevend werk in Vlaanderen meer dan dat van andere bevoegdheidsniveaus?
Verhaeghe: Omdat zowat alle bevoegdheden op het vlak van milieu op Vlaams niveau zitten, zijn wij vooral actief in Vlaanderen, maar dat betekent niet dat het elders beter is. In Wallonië is het zo mogelijk nog erger. Neem een probleem als stikstof: het Waals Parlement loopt tien jaar achter op het Vlaams Parlement.
Hoe kijkt u naar het fel gecontesteerde stikstofdecreet? Volgens de landbouw wordt de industrie ontzien ten koste van de boeren.
Verhaeghe: Er valt iets te zeggen voor de nieuwe werkwijze. Het klopt gewoon dat de stikstofoxiden, die vanuit de industrie en verkeer afkomstig zijn, in dalende lijn gaan en de komende decennia nog meer zullen verminderen door de elektrificatie. Het is dus begrijpelijk dat men coulanter is voor stikstofoxiden dan voor de ammoniak van de landbouw. Kijk, tot nu toe was de vergunningsverlening erop gericht om maximaal zaken toe te laten. Nu evolueren we naar een model waarin beleidskeuzes belangrijker worden. In de beperkte stikstofruimte moet de politiek voorkeur geven aan ofwel een landbouwproject of pakweg een mobiliteitsproject. In tegenstelling tot wat men vaak beweert, zullen niet de rechtbanken, maar net de politici aan belang winnen.
Volgens premier Alexander De Croo (Open VLD) worden boeren opgezadeld een ‘lasagne aan regelgeving’, een mooiere term voor regelneverij van Vlaams tot Europees niveau.
Verhaeghe: Die zogezegde regelneverij is een gevolg van het werk van de landbouwlobby zelf. Organisaties als de Boerenbond vroegen jarenlang allerlei uitzonderingen waarvan de huidige complexe regelgeving het gevolg is. Dat we nu in een moeilijke situatie zitten, komt omdat er onder druk van de lobby de laatste 15 jaar te veel is vergund.
‘Boeren komen te gemakkelijk weg met de problemen die ze veroorzaken’
