‘De verhoging van het minimumpensioen verblindt ons’

Alle partijen willen het minimumpensioen optrekken tot 1500 euro, al betekent dat niet voor iedereen hetzelfde. Een echte pensioenhervorming blijft nog steeds uit.

‘Mijn bomma zal er niet wakker van liggen of er een Vlaamse meerderheid is, maar wel of haar pensioen verhoogd wordt, en dat gaan we doen’, verklaarde SP.A-voorzitter Conner Rousseau bij de start van de Paars-Groen-CD&V-regeringsonderhandelingen. De verhoging van de minimumpensioenen tot 1500 euro was meer dan 500 dagen geleden tijdens de verkiezingscampagne een belofte van alle politieke partijen, al bedoelden ze er allemaal iets anders mee.

Vandaag bedraagt het minimumpensioen voor een alleenstaande werknemer of zelfstandige 1266 euro. Officieel is dat bruto, maar er zijn geen inhoudingen op zodat het in de praktijk netto is. Zo’n 1,2 miljoen Belgen ontvangen een pensioen van minder dan 1500 euro. Vlaams Belang, de PVDA, Groen en de PS beloofden een minimumpensioen van 1500 euro netto. De SP.A, de CD&V en de Open VLD spraken van 1500 euro bruto. De ene 1500 euro is dus de andere niet.

En wanneer zou je daar recht op hebben? Van Vlaams Belang en de PVDA al na een loopbaan van 40 jaar, Groen en de SP.A hadden het over 42 jaar, de PS, de CD&V en de Open VLD over 45 jaar. En een loopbaan van 45 jaar wil niet zeggen dat je ook 45 jaar gewerkt moet hebben, ook de zogenaamde ‘gelijkgestelde periodes’ tellen mee, bijvoorbeeld als je werkloos of ziek was en geen sociale lasten afdroeg. Daarnaast had de N-VA een heel eigen formule. Zij wilde de ‘pensioenen onder de 1500 euro met 5 procent verhogen’ na een loopbaan van 35 jaar.

De verhoging van het minimumpensioen verblindt ons.

Onder de slogan ‘verhoog het minimumpensioen tot 1500 euro’ gingen dus heel verschillende voorstellen schuil. Zou de oma van Rousseau dat hebben geweten?

De N-VA maakte de voorbije week het akkoord bekend dat ze had met de PS, maar waarvoor geen meerderheid werd gevonden. Beide partijen waren het erover eens om de minimumpensioenen te laten stijgen naar 1500 euro netto tegen 2024, na een loopbaan van 45 jaar. Met de andere partijen die deel zouden uitmaken van een paars-gele regering was er nog geen akkoord over de timing, noch of dat het bedrag netto of bruto zou zijn. De Paars-Groen-CD&V-regering wil het minimumpensioen ook optrekken tot 1500 euro. Het wordt uitkijken of dat bruto of netto zal zijn, na welke loopbaan en tegen wanneer. Dat alles beïnvloedt het kostenplaatje, dat schommelt tussen de 1 miljard en de 3,5 miljard euro per jaar. Waar moet dat geld vandaan komen?

Los van de financiering is er een veel belangrijkere kwestie: de verhoging van het minimumpensioen verblindt ons, ze zorgt ervoor dat we geen oog meer hebben voor de hervorming van ons pensioensysteem. Er bestaan te veel pensioenstelsels, met allemaal hun eigen definities, regels, berekeningswijzen, toekenningscriteria enzovoort. Dat leidt tot absurde toestanden. Wie bijvoorbeeld 15 jaar ambtenaar was, 15 jaar zelfstandige en 15 jaar werknemer, heeft ondanks de 45 gewerkte jaren toch geen recht op een minimumpensioen.

Het is héél makkelijk om ‘1500 euro’ te roepen.

De pensioenenverschillen tussen ambtenaren, werknemers en zelfstandigen zijn zeer groot. Ambtenaren hebben een gemiddeld brutopensioen van 2700 euro per maand, voor een werknemer is dat 1100 euro en voor een zelfstandige 900 euro. In vergelijking met andere landen scoort België laag als het nettopensioen wordt afgezet tegenover het laatste loon. Wie met pensioen gaat, kent een serieuze inkomensval. Een 65-jarige werknemer krijgt een pensioen dat overeenkomt met 60 procent van het gemiddelde loon tijdens een loopbaan van 45 jaar. Meestal wil dat zeggen dat je minder dan de helft krijgt van je laatste salaris. Het optrekken van het minimumpensioen zal ons pensioenstelsel niet eenvoudiger, transparanter en rechtvaardiger maken. Een regering die het ernstig meent met de pensioenen stemt de verschillende stelsels op elkaar af en bouwt aan een rechtvaardiger systeem.

In 2013 werd een Commissie Pensioenhervorming opgericht. Die experts kwamen vier jaar later met heel concrete, onderbouwde plannen voor de noodzakelijke pensioenhervorming. De voorbije regeringen deden daar niets mee, en ook de volgende regering lijkt er geen werk van te willen maken. Het is veel makkelijker om sloganesk ‘1500 euro minimumpensioen’ te roepen dan om een hervorming door te voeren zodat de pensioenen ook de volgende decennia overeind blijven. Want het moet niet alleen gaan om de oma van Rousseau, wel over de pensioenen van álle Belgen.