Elke week vraagt Knack in de rubriek Durf twijfelen naar de twijfels van bekende mensen.
‘Ik vond altijd dat ik als kunstenaar apolitiek moest zijn’, zegt Sarah Neutkens, schrijver, componist en model. ‘Geen uitgesproken meningen of politieke boodschappen voor mij. Dat wordt er ook een beetje ingestampt in de kunstwereld: spreek je maar niet te zeer uit, want vroeg of laat zullen ze je daarop pakken. Het is gevaarlijk, je gaat je verbranden. Ook je werk mag niet te politiek zijn. Bij voorkeur moet kunst een neutrale grond hebben, zodat iedereen er zich in kan vinden of erdoor aangesproken kan worden. Dat heb ik ook altijd geloofd. Tot ik voelde dat er iets niet klopte. Om het plat te zeggen: ik werd genaaid waar ik bij stond. Ik werd geconfronteerd met politieke keuzes waar ik, en met mij vele anderen, onder leed.’
Ik vond altijd dat ik als kunstenaar apolitiek moest zijn.
Zwijgen is sindsdien geen optie meer?
Sarah Neutkens: Nee. Ook vrienden hebben me doen inzien dat ik me juist wél publiekelijk moest uitspreken over de dingen die me overkwamen en bezighielden. Als kunstenaar waande ik me te lang in een luxepositie: er wordt beleid over je gemaakt. Maar daar wil je niets over kwijt, want het is niet jouw terrein. Terwijl die beslissingen wel bepalen of je kunt overleven. Het is best eng dat wij ons niet eens uitlaten over de koers die voor ons uitgestippeld wordt. Nu doe ik dat wel. Leren samenleven betekent ook je mond af en toe opentrekken. Voor jezelf, maar ook voor anderen, voor mensen die dat niet kunnen. Zoals voor de Palestijnen of slachtoffers van racisme of MeToo, of voor zwakkeren in de samenleving. Zo is het ook bij mij gegaan. Doordat anderen begonnen te getuigen over wangedrag, had ik ook de moed om te zeggen: ‘Dit is niet oké.’ Natuurlijk ligt het niet voor de hand en het is zelfs wat dubbel. Ik ben nog altijd een beetje bang om me heel expliciet te uiten, want ik wil mijn opdrachtgever niet kwijtraken. Maar ik wil ’s avonds ook nog in de spiegel kunnen kijken. Dat is me uiteindelijk toch veel meer waard. En als één iemand er iets aan heeft, is het allemaal de moeite waard geweest.
Twijfelt u vaak?
Neutkens: Heel vaak, over alles. Ik kan heel moeilijk keuzes maken en denk over alles heel lang na. Maar eenmaal de keuze gemaakt is, kom ik er niet meer op terug. Ik ben geen achteraftwijfelaar. Natuurlijk bleken niet al mijn keuzes achteraf de juiste keuzes, maar het waren wel de enige keuzes die ik op dat moment kon maken. Daarom zie ik ze ook niet als foute keuzes. Ik kan er nu niets meer aan doen. Het is zoals het is, en dat is oké.
Sarah Neutkens, Toneelspelen, Prometheus, 224 blz., 20,99 euro.
