‘De talmende, schier ongeïnteresseerde houding van onze politici eist een vreselijke tol’

‘De ellende is: over elk belangrijk dossier heerst binnen de regering-De Croo fundamentele onenigheid’, schrijft senior writer Ewald Pironet.

Onze federale regeringsleden keren terug van vakantie. In hun afwezigheid voltrokken zich twee catastrofes, maar vervroegd terugkeren was er niet bij. In eigen land zorgde de watersnood half juli voor 41 doden, en duizenden mensen die zowat alles verloren. De overheidshulp kwam maar langzaam op gang, op alle niveaus lieten bestuurders het afweten. Vandaag zitten nog vele getroffenen in de misère.

De andere tragedie speelt zich af in Afghanistan. Daar begon de taliban in november 2017 aan een heroveringstocht, die leidde tot de val van Kaboel op 15 augustus dit jaar. Terwijl landen zoals Duitsland en Frankrijk al medewerkers aan het repatriëren waren, was men in de Wetstraat nog aan het discussiëren over de deportatie van uitgeprocedeerde Afghanen. De talmende, schier ongeïnteresseerde houding van onze politici in wat er in Afghanistan en in de Vesdervallei gebeurde, eist een vreselijke tol.

Bij hun terugkomst van vakantie wacht de federale regeringsleden nog een reeks zware dossiers. Het gaat steevast over zaken die al langer aanslepen. Zo besliste in 2003 de paars-groene regering onder leiding van Guy Verhofstadt (Open VLD) over een kernuitstap, maar de uitwerking van een nieuwe energiepolitiek kwam er niet. Na bijna 20 jaar gehakketak moet de paars-groene-plus-CD&V-regering van Alexander De Croo (Open VLD) nu de knoop dringend doorhakken: komt er een kernuitstap in 2025 zoals in het Vivaldi-akkoord staat? Wat met de gascentrales die een eventueel tekort aan elektriciteit door de sluiting van de kerncentrales moeten opvangen? En hoe rijmen we dit alles met die andere doelstelling, het verminderen van de CO2-uitstoot? Die vragen moeten snel worden beantwoord, al hebben we vooral nood aan een uitgewerkte visie: hoe kunnen we op middellange termijn op een betaalbare én milieuvriendelijke manier in onze energiebehoeften voorzien?

Een ander dossier dat al jaren ligt te wachten, is dat van de pensioenen. In 2001 werd door de paarse regering-Verhofstadt het Zilverfonds gelanceerd, een financiële buffer tegen de stijgende vergrijzingskosten. Toen duidelijk werd dat dat op een fiasco zou uitdraaien, werd in 2013 de Commissie Pensioenhervorming opgericht, met experten van alle universiteiten. Zij moesten scenario’s aanreiken voor de hervorming van onze pensioenen, opdat de uitkeringen hoog genoeg en tegelijkertijd betaalbaar zouden blijven. Er werden talloze voorstellen geformuleerd, maar geen daarvan haalde het. Nu zou minister van Pensioenen Karine Lalieux (PS) de laatste hand leggen aan een grote hervorming. Afwachten of ze bijvoorbeeld het fiscale voordeel op de groepsverzekering en de bedrijfspensioenfondsen zal afbouwen, zoals ze al liet verstaan. Het wordt ook uitkijken naar wat haar collega Frank Vandenbroucke (Vooruit), naast minister van Sociale Zaken ook voorzitter van de Commissie Pensioenhervorming, van haar voorstellen zal vinden.

Dan is er de fiscale hervorming. Al decennia is te horen dat onze belastingen transparanter, eenvoudiger en eerlijker moeten, en dat de belastingen op arbeid het best zouden worden verlaagd. Ook daar kwam tot nu toe weinig of niets van in huis. Minister van Financiën Vincent Van Peteghem (CD&V) zou tegen het einde van de legislatuur een plan klaar hebben, dat dan door de volgende regering moet worden uitgevoerd. De vraag is evenwel of die volgende regering uit dezelfde coalitie zal bestaan en of ze de plannen van een vorige regering wil realiseren. Daarnaast zou er beter snel werk worden gemaakt van die fiscale hervorming, als de regering-De Croo de begroting niet helemaal wil laten ontsporen.

Het opstellen van die begroting heeft de regering-De Croo naar slechte gewoonte uitgesteld tot na de zomervakantie, terwijl vroeger het begrotingsconclaaf al vóór 21 juli werd opgestart. Ook op dit cruciale punt is het talmen troef. Het ziet ernaar uit dat het begrotingsoverleg dit jaar weer nacht- en haastwerk wordt om de Europese deadline van 15 oktober te halen. Een uitgewerkte meerjarenbegroting hoeven we helemaal niet te verwachten, zodat we op lange termijn blind blijven varen.

De ellende is: over elk van deze belangrijke hangende dossiers heerst binnen de regering-De Croo fundamentele onenigheid. In die mate dat zelfs sommigen binnen de coalitie zich afvragen of ze de rit wel zal uitrijden. De vrees voor de kiezer houdt de regering nog overeind.