‘De suggestie van Yves Leterme was lang niet kwaad: ga voor een CD&V-premier’

‘Alleen een evenwichtige en efficiënte regering zal de centrumrechtse kiezer niet laten radicaliseren’, meent Knack-hoofdredacteur Bert Bultinck.

Afgelopen maandag was CD&V-voorzitter Joachim Coens nog zeer ontstemd over de formatiegesprekken, en de komende weken komt er ongetwijfeld nog politiek vuurwerk. Er zijn belangrijke obstakels voor de vorming van een nieuwe regering – de ethische dossiers, de staatshervorming, een vermogensbelasting, de verdeling van de mandaten – maar na bijna twee jaar zonder volwaardige regering zou het dit keer kunnen lukken. Een Vivaldi-regering met maar liefst zeven partijen blijft binnen handbereik. En dus is, tegelijk met de moeilijke onderhandeling, ook de framingoorlog volop losgebarsten.

Wie nu de calimero moet gaan uithangen omdat hij er niet bij is, en van de weeromstuit begint te jeremiëren over sabotage of erger, die wordt meteen ontmaskerd voor wat hij is: een slechte verliezer. Wie aan de kant is blijven staan, zoals de N-VA, zou ook eerlijk kunnen nadenken over waarom dat gebeurd is, in plaats van de rancune de vrije loop te laten. Misschien was het niet zo verstandig om andere partijen slag om slinger af te blaffen, als je ze daarna nog nodig hebt in een coalitie. Wie woekert met ressentiment wil de anderen beschadigen, maar vernietigt uiteindelijk zichzelf.

De ‘avanti-regering’ was een poging van Joachim Coens om de ‘branding’ – het merk en alle associaties die daarbij horen – van de in de steigers staande regering te veranderen. De CD&V-voorzitter lanceerde de naam in Terzake, maar die trouvaille zal niet blijven plakken. Misschien was dat zelfs niet echt de bedoeling: de demarche van Coens was vooral een tegenzet tegen de framing van de N-VA. Bart De Wever blijft de ploeg van zeven partijen ‘Paars-Groen’ noemen, en daar krijgen de christendemocraten het van op de heupen. Wat een van de redenen is waarom hij het zal blijven doen. De CD&V kijkt al jaren als een angstig konijn naar de N-VA-lichtbak. Als de CD&V wil overleven, moet ze dringend een eigen koers uitstippelen.

Coens lijkt dat te beseffen. Het aanknopen van ernstige gesprekken over Vivaldi is daar het beste bewijs van. Hij beseft ook hoe belangrijk het is om het verschil te maken met de paars-groene regeringen van Guy Verhofstadt, waarvan de eerste er een slordige twintig jaar geleden aan begon. Ondanks de framing van politieke concurrenten moet dat lukken. Om te beginnen omdat deze coalitie eenvoudigweg geen paars-groene coalitie ís: ze bestaat uit vier politieke stromingen, en niet uit drie. Bovendien was het cement van Paars-Groen nu net de kans om zónder de CD&V te regeren. De euforie van de begindagen van Verhofstadt I was de euforie van een bevrijdingsfeest: eindelijk zonder de christendemocraten. Dat is helemaal anders nu. Mathematisch kon Paars-Groen wel degelijk, maar zeker de Open VLD wilde de CD&V er nu net tegen elke prijs bij. En dan is er nog de budgettaire situatie. Verhofstadt kon profiteren van de pijnlijke besparingen van voorganger Jean-Luc Dehaene en vierde de teugels. Vandaag starten we al met een torenhoge staatsschuld, en die zal blijven groeien zolang de coronacrisis voortduurt. Die crisis zorgt er weliswaar voor dat er nu ook op geen euro wordt gekeken, maar dat zal niet blijven duren. En last but not least: de wereld ziet er helemaal anders uit dan in 1999, toen ‘het einde van de geschiedenis’ nog een verhaaltje was waarin mensen konden geloven, tot de Twin Towers in elkaar zakten. Het paars-groene optimisme hing gewoon in de lucht, Verhofstadt hoefde het enkel te capteren. Vandaag zijn mensen net iets minder zeker over de toekomst.

Omdat de kern van de Vivaldi-coalitie bestaat uit een alliantie tussen de sociaaldemocraten, de liberalen en de groenen kon het beeld ontstaan van een CD&V als aanhangwagentje. Joachim Coens heeft de sleutel in handen om dat beeld zelf bij te stellen. Als hij zich niet laat rollen, dan kan hij bij het opstellen van het regeerakkoord voldoende inhoudelijke accenten leggen. De suggestie van ex-premier Yves Leterme was daarom lang niet kwaad: ga voor een CD&V-premier. Dat is meer dan louter opportunisme. Het zou de regering een zichtbare christendemocratische stempel geven, wat ook voor de andere Vivaldi-partijen niet noodzakelijk een nadeel is: het stelt het beeld van een linkse regering na een behoorlijk rechtse verkiezingsuitslag in Vlaanderen bij. Alleen een evenwichtige en efficiënte regering zal de centrumrechtse kiezer niet laten radicaliseren. Vivaldi is geen Paars-Groen en mag het ook niet worden.