De nieuwe competitie is de toekomst van het interlandvoetbal, beseft nu ook de FIFA. Het gevolg: de Rode Duivels spelen voortaan elke zomer een landentoernooi. Of spreken de clubs hun veto uit?
Wat is de Nations League?
Een nieuwe landencompetitie, opgezet door de Europese voetbalbond UEFA, die begon in september van dit jaar. De 55 Europese nationale ploegen werden verdeeld in 4 divisies, al spreekt UEFA zelf van ‘leagues’. België zit bij de sterkste 12 landen in League A. League D is het zwakst, daar vind je ploegen als San Marino en Liechtenstein. Binnen elke divisie werden poules geloot. België belandde bij Zwitserland en IJsland. Eindigen de Rode Duivels eerste in hun poule, dan spelen ze in juni het finaletoernooi. De ploeg die tweede wordt, blijft in de hoogste league. Het team dat laatste eindigt, degradeert naar League B. Het is nu al zeker dat dat IJsland wordt.
Teams uit de andere divisies spelen om te promoveren, maar er hangen ook tickets voor het Europees kampioenschap van 2020 aan vast. Hoe dat in zijn werk gaat, valt niet in drie zinnen uit te leggen. Volgend jaar start sowieso nog de gewone kwalificatiecampagne voor dat EK en die zal verlopen zoals we dat gewend zijn. Landen die zich niet rechtstreeks plaatsen, kunnen zich via de Nations League alsnog kwalificeren.
Stel dat de Rode Duivels in juni de Nations League winnen: de Grote Markt van Brussel loopt geheid weer vol.
Is het een succes?
Absoluut. België had pech dat met IJsland en Zwitserland niet de meest sexy tegenstanders uit de trommel kwamen, maar op andere velden werd de liefhebber verwend. Nederland lootte wereldkampioen Frankrijk, maar vooral de match tegen Duitsland was er een voor de geschiedenisboeken. Het werd 3-0 voor Oranje, dat helemaal herrezen lijkt. Een efficiënt Engeland versloeg Spanje met 2-3. Het was van 1996 geleden dat Engeland en Spanje elkaar troffen in een match met inzet. De Nations League zorgt dat de grootmachten van het Europese voetbal elkaar voortaan regelmatig in de ogen kijken. ‘Het doel van deze competitie is helder: méér interessante matchen’, zei UEFA-voorzitter Aleksander Ceferin bij de lancering. De Nations League neemt de speeldagen in die vroeger gereserveerd waren voor vriendschappelijke interlands. België-Nederland van afgelopen maand toonde nog maar eens: een match waar niks op het spel staat, mist peper.
Het beste moet nog komen. Als de Rode Duivels zondag tegen Zwitserland een gelijkspel uit de brand slepen, dan plaatsen ze zich voor de Final Four. Zoals het er nu naar uitziet, worden Spanje, Portugal en Frankrijk de tegenstanders voor dat minitoernooi. Stel dat de Rode Duivels in juni de Nations League winnen: de Grote Markt van Brussel loopt geheid weer vol. Ook in League D, de kelder van de Nations League, blijkt het enthousiasme verrassend groot. Andorra pakte punten, Gibraltar won zelfs twee matchen. Dat is toch plezieriger dan die kansloze afstraffingen die hen normaal te beurt vallen.
Speelt Gibraltar niet liever tegen de Rode Duivels?
Af en toe moet dat kunnen: ook de allerkleinste voetballanden hebben het recht om zich te meten met de groten. Daarvoor dienen de kwalificatiereeksen voor EK en WK. Het laat zich raden dat die campagnes voortaan aan status zullen inboeten. Een land kan promoveren en dalen in de Nations League. Dat zorgt voor spanning, maar het gevolg is ook dat de competitie mogelijk minder aantrekkelijk wordt. Rusland, Bosnië-Herzegovina en Oekraïne komen volgende keer bij de A-landen, samen met Wales of Denemarken. Duitsland zakt mogelijk uit de topgroep en ook Italië moet zich zorgen maken.
Een ander nadeel zit ingebakken in het reglement. Er wordt per divisie één EK-ticket verdeeld, volgens een veel te ingewikkelde berekening. Kleine landen biedt dat een unieke kans om zich te plaatsen voor het Europees kampioenschap, maar je kwalificeren in League D is makkelijker dan in League C. Het is niet ondenkbaar dat landen zich opzettelijk zullen laten degraderen, al lijkt geen enkele ploeg momenteel voor die onsportieve optie te kiezen. En voor die teams is het leuk, maar Gibraltar of Wit-Rusland op het EK? De liefhebber zit er niet op te wachten.
Dit draait niet om Gibraltar maar om geld, toch?
Uiteraard, het blijft voetbal. De UEFA haalde met Booking.com, Volkswagen en Hisense drie nieuwe sponsors binnen, louter voor de Nations League, en de televisierechten leverden ongetwijfeld een mooi bedrag op. Maar het gaat nog veel verder. De Europese Nations League is stap één in een masterplan dat in achterkamers allang werd doorgesproken. Het is geen toeval dat CONCACAF, de voetbalfederatie van Midden- en Noord-Amerika, vanaf 2019 ook een Nations League organiseert, en ook de Aziatische federatie AFC zou er binnenkort mee beginnen. Wellicht maakte de UEFA jaren geleden al afspraken met de andere continentale voetbalbonden voor een wereldwijde Nations League, waarin de winnaars van al die continentale toernooien elkaar treffen. En dat toernooi, met als werktitel Global Nations League, zou snel belangrijker kunnen worden dan het wereldkampioenschap, bedacht men bij de UEFA.
Het WK is toch de hoogmis van het voetbal?
Ja, maar blijft dat zo? Wereldvoetbalbond FIFA lijkt er namelijk alles aan gelegen om het WK minder aantrekkelijk te maken. Vanaf 2026 wordt de wereldbeker uitgebreid van 32 naar 48 teams. Meer ploegen betekent slechter voetbal: het EK van 2016 heeft dat afdoende bewezen. Ook dat toernooi werd uitgebreid met kleine voetballanden. Zij haalden simpelweg het niveau niet en kozen dan maar voor de vlucht achteruit. Albanië, Oekraïne en Noord-Ierland legden hyperverdedigend spel op de mat waar de honden geen brood van lusten. Het aantal doelpunten per match zakte naar 2,12: de laagste score in twintig jaar. De kijkcijfers kukelden naar beneden. Consultancybedrijf Futures Sports becijferde dat de poulewedstrijden van Euro 2016 23 procent minder kijkers lokten dan die van Euro 2012. De UEFA dacht meer publiek te bereiken door het toernooi te verruimen, maar het lijkt erop dat ze juist fans hebben weggejaagd.
Het format van het nieuwe WK doet vermoeden dat het daar nog veel erger wordt. Er komt een poulefase met zestien (!) groepen van drie, waarbij telkens enkel het slechtste land afvalt. Vermoedelijk worden de wedstrijden van de poulefase voortaan alleen nog gevolgd in de landen die op dat moment spelen. Het Amerikaanse sportnetwerk ESPN maakte een simulatie van hoe zo’n toernooi eruit zou zien, met een neploting en al. De Belgen zouden in een poule belanden met Egypte en Syrië. Niemand zit daarop te wachten, één man niet te na gesproken: José Mourinho verklaarde op ESPN dat hij het nieuwe format geweldig vindt. Een beter tegenargument bestaat er niet.
De nieuwe wereldbeker kiest kwantiteit, de Global Nations League is kwaliteit, en het sterkste toernooi zal de hoogste status krijgen. Wie weet wordt de winnaar van de Global Nations League uiteindelijk gezien als de ware wereldkampioen, als het beste voetballand ter wereld. Maar voor het zover is, wacht ons nog een lelijk sportpolitiek gevecht.
Als het van de FIFA afhangt, dan krijgen Meunier en co. nooit meer vakantie, al worden ze daar natuurlijk wel vorstelijk voor betaald.
Om geld, wellicht?
En macht. Bij de FIFA zien ze dit natuurlijk ook aankomen, maar de Wereldvoetbalbond laat zich niet zomaar buitenspel zetten. De FIFA heeft het UEFA-voorstel schaamteloos gekaapt. Deze lente stelde FIFA-baas Gianni Infantino zelf een Global Nations League voor en dat werd meteen al heel concreet. Er zouden drie Europese teams meedoen, twee Zuid-Amerikaanse en één vertegenwoordiger voor Azië, Afrika, en Centraal- en Noord-Amerika. Er zijn al geldschieters: een anoniem consortium looft 25 miljard dollar uit om twaalf jaar lang die Global Nations League te organiseren. De competitie kan al starten in 2021 en de deelnemers zullen er zeker niet slechter van worden. De winnaar van de Global Nations League vangt 75 miljoen dollar: het dubbele van wat wereldkampioen Frankrijk deze zomer opstreek in Rusland.
De FIFA weigert te zeggen waar dat geld vandaan komt, maar de zakenkrant Financial Times vermoedt dat er achter het consortium een Japanse zakenbank schuilgaat, grotendeels gefinancierd door Saudisch geld. Daar kun je een geopolitiek pesterijtje in zien. Qatar organiseert in 2022 de wereldbeker. Het staat nog niet vast, maar het zou kunnen dat het Qatarese WK al met 46 landen wordt gespeeld. De Golfstaat slikt al jaren kritiek voor zijn nieuwe WK, dat dan ook nog eens in een minder aantrekkelijk format zou worden gespeeld. Maar als de primeur van Financial Times klopt, dan lijkt het niet gek dat de allereerste Global Nations League in 2021 in Saudi-Arabië plaatsvindt. De Saudi’s zetten hun regionale concurrent Qatar een ferme neus.
Wat ook nieuw is: het consortium zou eigenaar worden van het toernooi. Voor het wereldkampioenschap is dat anders: Qatar organiseert het WK, maar het is de FIFA die beslist. De Wereldvoetbalbond kan die 25 miljard in ieder geval goed gebruiken. Na de corruptieschandalen haakten grote sponsors af, maar toch zei Infantino bij zijn aanstelling dat hij de inkomsten van de FIFA zou verviervoudigen. Met de Global Nations League is die verkiezingsbelofte in één klap vervuld.
Iedereen blij?
De Europeanen voelen zich gerold, maar een plan afkeuren wat ze zelf wilden lanceren, komt zelfs voor sportbobo’s belachelijk over. ‘De Global Nations League was ons idee en nu verkoopt de FIFA het aan een naamloos fonds. Een bizarre gang van zaken’, zei UEFA-voorzitter Aleksander Ceferin beteuterd. Maar de 25 miljard dollar blijken een argument dat over elke tegenstand heen walst. Het lijkt een kwestie van tijd voor de Global Nations League groen licht krijgt.
De UEFA zal het verzet niet leiden, maar er is nog een andere partij malcontent: de clubs. Die willen niet meer interlandvoetbal, maar juist minder. De Football Leaks, het datalek over de schimmenwereld binnen het topvoetbal, toonde de troefkaart van de clubs: blijkbaar onderzocht Bayern München of men onder de verplichting uit kan komen om spelers af te staan voor de nationale ploeg. De juristen schijnen er gerust op dat Bayern gelijk krijgt als het dat zou weigeren, maar ze waarschuwen dat de publieke verontwaardiging enorm zou zijn. Indien de topclubs die atoombom bovenhalen, dan bepalen zij voortaan alles, en hebben FIFA, UEFA en co. maar te slikken. Het zou betekenen dat Thibaut Courtois, Kevin De Bruyne of Eden Hazard niet meer voor de Rode Duivels mogen spelen. Dat haalt het hele idee van interlandvoetbal onderuit.
Het Japans-Saudische consortium werkt aan een oplossing en die heet: meer geld. Men wil ook een nieuw WK voor clubs organiseren. Daar zouden 24 teams aan mogen deelnemen: twaalf uit Europa, twaalf uit de rest van de wereld. Het is nog niet zeker of die clubs op sportieve grond deelnemen – bijvoorbeeld: je mag meedoen als je de Champions League wint – of dat ze op basis van reputatie worden gekozen. De opzet komt verbazend dicht in de buurt van de beruchte Super League, een andere onthulling uit de Football Leaks. De topteams zoeken manieren om zo veel mogelijk tegen elkaar te voetballen, want daar valt het meest mee te verdienen. Daarbij mogen alle taboes sneuvelen: bijvoorbeeld ook dat Engelse topclubs de Premier League verlaten. De Europese megaclubs lonken begerig naar Azië en de VS. Het anonieme consortium heeft alvast 3,5 miljard dollar veil voor het nieuwe WK voor clubteams.
Blijkbaar onderzocht Bayern München al of men onder de verplichting uit kan komen om spelers af te staan voor de nationale ploeg.
Komen die nieuwe toernooien er?
Wellicht wel. De grootste uitdaging is ze ingepast krijgen in de kalender. Tel even mee. Om de vier jaar is er een WK en om de vier jaar een EK. De Europese Nations League zou om de twee jaar plaatsvinden, de Global Nations League mikt daar ook op. Het nieuwe WK voor clubs moet om de vier jaar georganiseerd worden, bij voorkeur in juni. Iemand moet wijken, er is maar één zomer per jaar. Tenzij er toernooien opschuiven naar de winter, wat competities in warme Golfstaten mogelijk maakt. Concreet betekent het dat de Rode Duivels voortaan elk jaar meedoen aan een internationaal toernooi, tenminste als ze dit niveau aanhouden. Het zou zelfs kunnen dat ze in de zomer én in de winter om een trofee strijden.
Vreest u voor een indigestie, dan bent u niet alleen. De spelers tonen opvallend weinig enthousiasme voor de hervormingen. ‘Ik vind de Nations League allerminst nodig. Het wordt gewoon te veel’, zei Thomas Meunier in Het Nieuwsblad. De Rode Duivel is een van de schaarse topvoetballers die geen blad voor de mond nemen. ‘Ik weet het wel, het gaat om televisierechten en geld, maar de kalender is overvol.’ Als het van de FIFA afhangt, dan krijgen Meunier en co nooit meer vakantie, al worden ze daar natuurlijk wel vorstelijk voor betaald.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
