De N-VA politiek dakloos in Europa? ‘De aanvallen op premier De Croo helpen niet’

In Europa zit de N-VA in politiek niemandsland. De zoektocht naar een nieuwe fractie verloopt moeilijk – alweer.

De N-VA is na de Europese stembusgang op 9 juni niet welkom in de fractie van de centrumrechtse Europese Volkspartij (EVP). De Spaanse Partido Popular (PP), die net zoals de CD&V deel uitmaakt van de EVP, houdt de Vlaams-nationalisten buiten de deur. Ver hoeft de N-VA de reden daarvoor niet te gaan zoeken: Waterloo. Sinds hij na het Catalaanse onafhankelijkheidsreferendum in oktober 2017 uit Spanje vluchtte, woont Carles Puigdemont daar namelijk in ballingschap – met steun van de Vlaams-Nationalisten.

De N-VA wil dus elders onderdak zoeken in Europa. De Vlaams-nationalisten willen weg bij de fractie van de Europese Conservatieven en Hervormers (ECR), aldus Vlaams minister-president Jan Jambon (N-VA). ‘We voelen er ons niet langer thuis’, klinkt het. In het verleden ging de partij evenwel prat op haar keuzevrijheid in de ECR – in Europese fracties bestaat er nu eenmaal minder partijdiscipline dan in België.

Zeker sinds het vertrek van de Britse Conservatieven zit de N-VA verveeld met enkele foute fractiegenoten: de Poolse PiS zette jarenlang de rechtsstaat naar haar hand, het Spaanse Vox ziet elke Catalaanse separatist het liefst in de isoleercel. Nieuw is dat probleem niet. Ook in het verleden zaten de Vlaams-nationalisten samen met de Duitse AfD en het Nederlandse Forum voor Democratie, partijen waar je liever niet mee gezien wordt. De AfD werd in 2016 mede door toedoen van de N-VA uit de ECR gezet.

Puigdemont

Daarom ging de N-VA ook in 2019 al op zoek naar alternatieven. Bij de EVP ving de partij bot: CD&V-lijsttrekker Kris Peeters was zijn vete met de Antwerpse burgermeester Bart De Wever (N-VA) bij de lokale verkiezingen van 2018 niet vergeten. Bij de liberalen ging het ook mis: overstappen naar een fractie met Guy Verhofstadt (Open VLD) als toenmalig kopman was niet wenselijk. Bij de Europese regionalisten en groenen tot slot werd de N-VA geweerd door fractievoorzitter Philippe Lamberts (Ecolo).

Vandaag doet zich hetzelfde probleem voor: al maandenlang lopen er gesprekken met verscheidene politieke groepen in het Europees Parlement – voorlopig zonder resultaat. En ook nu lijkt het erop dat geen enkele fractie staat te wachten op de komst van de Vlaamse regeringspartij. Dat kan natuurlijk veranderen. Zowel de Europese Volkspartij als het liberale Renew kijkt in de peilingen tegen verlies aan: ze kunnen de minstens drie zetels van hun rechtstreekse concurrent dus best gebruiken.

‘Maar de PP zal geen millimeter toegeven aan de vrienden van Puigdemont’, zegt een goed ingevoerde EVP-bron. Of dat ook na 9 juni nog zo zal zijn, valt af te wachten. Opnieuw: na de verkiezingen gaat het in de eerste plaats om het aantal zetels, pas daarna om morele overwegingen. Wel bestrijdt de PP met man en macht de nieuwe regering van de Spaanse socialistische premier Pedro Sanchez, die gedoogsteun krijgt van de Catalaanse separatisten.

En de Europese liberalen? ‘Renew en de N-VA hebben elkaar nog niet benaderd’, vertelt Renew-Europarlementslid Hilde Vautmans. ‘Toetreden is maar een optie als de N-VA zich eerst akkoord verklaart met onze Europese visie. Wij willen de veto’s bij de lidstaten afschaffen, de Europese defensie-unie versterken en transnationale kieslijsten in het leven roepen, maar daar stemt de N-VA telkens tegen. Ook de onterechte persoonlijke aanvallen tegen premier Alexander De Croo helpen niet.’

Winst

De kans is dus reëel dat de N-VA ook na 9 juni in de ECR moet blijven, want zonder fractie krijg je minder middelen en spreektijd in het halfrond – dakloosheid lijkt dus een weinig waarschijnlijk scenario. Op X lijkt de partij zich alvast op een verlengd verblijf voor te bereiden: ‘De N-VA-delegatie heeft een constructieve manier van samenwerking gevonden in de fractie’, klinkt het. ‘We appreciëren nog steeds de vrijheid die we er krijgen.’  

De N-VA kan zich optrekken aan de aanzienlijke verkiezingswinst die de ECR-fractie op 9 juni naar verwachting zal boeken. Volgens de meest recente peilingen van nieuwswebsite Politico gaat de groep er 16 zetels op vooruit in vergelijking met 2019. Met 78 zetels zou de fractie de op vier na grootste worden, met maar vier parlementsleden minder dan de Europese liberalen. De N-VA hoopt van drie naar vier zetels te gaan, aldus Jambon, waarmee ze in de fractie een middelgrote nationale partij zou vormen.

De PiS is intussen op de Poolse oppositiebanken beland, maar Fratelli d’Italia van de Italiaanse premier Giorgia Meloni doet het in de peilingen uitstekend. Ook de Zweden Democraten en het Spaanse Vox moeten de fractie aan winst helpen. Verder wil de Fideszpartij van de Hongaarse premier Viktor Orbán naar de ECR, al liggen Fidesz en de PiS al een tijdlang met elkaar overhoop vanwege de grootschalige invasie van Rusland in Oekraïne.

Wordt vervolgd.