‘De kritiek van Jinnih Beels op het groene succesverhaal klinkt zuur’

‘Nu Groen al een tijdje de wind in de zeilen heeft, leeft bij de SP.A het gevoel dat ze het verschil met de groenen in de verf moeten zetten’, merkt Knack-hoofdredacteur Bert Bultinck op.

Is het tijd om te stoppen met de klimaatmarsen, zoals Jinnih Beels (SP.A) dit weekend beweerde? De Antwerpse schepen vindt het allemaal een beetje te ver gaan. De eerste betoging vond ze ‘fantastisch’, een bewijs dat jongeren kritisch kunnen zijn. De tweede betoging kon nog net, ‘maar dan was het signaal gegeven’. Het waren opvallende uitspraken afgelopen weekend, op een moment dat tienduizend mensen door de straten van Gent liepen uit protest tegen een tekortschietend klimaatbeleid. In haar kritiek bestond Beels het zelfs om het stakingsrecht erbij te slepen, maar dan om overmatig gebruik ervan af te raden, een opvallende demarche voor een socialiste. ‘Ik ben grote voorstander van het stakingsrecht. Maar gebruik je het te pas en te onpas, dan verdwijnt de kracht ervan. Ik trek dat door naar de klimaatbetogingen.’ Versta: je mag eens op straat komen tegen de rampzalige gevolgen van een ongewijzigd beleid, maar het moet nu ook weer niet te lang duren.

De kritiek van Jinnih Beels op het groene succesverhaal klinkt zuur.

Die houding doet denken aan wat weleens ‘repressieve tolerantie’ wordt genoemd: het verzet wordt getolereerd, zolang het niet te veel irriteert, maar de hoop is vooral dat de opstoot van protest snel zal overwaaien. Het is een markante opstelling van de SP.A, die vooral vanuit partijpolitieke overwegingen te verklaren valt. Sociaaldemocraten hebben traditioneel een plaatsje in hun hart voor het milieu, maar pensioenen, een goede ziekteverzekering of gelijke kansen nemen toch net iets meer ruimte in. Nu Groen al een tijdje de wind in de zeilen heeft en een kartel tussen de twee linkse partijen verder weg dan ooit lijkt, leeft bij de SP.A het gevoel dat ze het verschil met de groenen in de verf moeten zetten. Voorzitter John Crombez had eerder deze maand al de aanval geopend met het verwijt dat Groen geen oog zou hebben voor koopkracht. Hij vindt dat zowel Groen als de N-VA polariseert: ‘N-VA sust dat de technologie het wel zal oplossen, Groen kijkt te weinig naar de gewone mensen.’ Als het over milieu gaat, moet de SP.A het moedige midden worden: ‘Ja voor het klimaat, nee tegen minder koopkracht.’ En dat midden lonkt tegenwoordig niet alleen in Antwerpen makkelijker naar de N-VA dan naar Groen.

Strategisch valt dat nog wel uit te leggen, maar de uitspraken van Beels zijn een slecht gemikt antwoord op een beweging die het al veel langer uitzingt dan velen hadden gedacht. Met een spreiding over verschillende steden (na Brussel bijvoorbeeld ook Leuven of Gent), met het opzoeken van steeds andere groepen (behalve de scholieren ook de studenten of de grootmoeders) en met stunts zoals de komst van de Zweedse spijbelactiviste Greta Thunberg blijven de klimaatmarsen in het centrum van de aandacht.

De klimaatmarsen zijn en blijven een kantelpunt in de geschiedenis van ons milieubewustzijn.

Het zal wel dat Anuna De Wever, en niet het minst haar entourage, haar kennis over hoe media vandaag werken ten volle inzet – het is niet verboden om als protestbeweging gewiekst te werk te gaan. En het zal zeker zo zijn dat nogal wat Vlamingen vragen hebben bij het jonge geweld. Het is alleen maar goed om de groene hemelbestormers te confronteren met concrete voorstellen en de economische effecten ervan. Maar de klimaatmarsen zijn en blijven een kantelpunt in de geschiedenis van ons milieubewustzijn. Welke andere kwestie krijgt week na week zoveel mensen op straat? Zelfs de ellende van de bankencrisis, waarbij structureel crimineel gedrag ongestraft is gebleven, was geen aanleiding voor zoveel protest.

Wat de jonge klimaatactivisten zo sterk maakt, is niet zozeer de grappige slogans, de vrolijkheid van de betogers of de maturiteit van hun jonge leiders, maar hun toekomstvisie: ze hebben een droom. Wars van defaitisme zoeken ze een weg naar een betere wereld, met schonere lucht en zonder de catastrofale gevolgen van de opwarming van de aarde. Dat verlangen geeft de betogers hoop en de samenleving zuurstof. Daar kan een correctie van de SP.A – ‘ja, maar’ – niet tegenop. En dat hoor je. Beels zei afgelopen weekend: ‘Wij willen eerst de mensen doen groeien, en daarna de bomen.’ Het is een draak van een oneliner die, anders dan ‘On est plus chaud que le climat’, de geschiedenisboeken niet zal halen. De rode kritiek op het groene succesverhaal klinkt zuur. Van welke wereld dromen de socialisten nog?