Dat de Vlaamse regering-Bourgeois de kinderbijslag voor de mensen bevroor maar voor zichzelf de miljoenencampagnes terug opwarmde, gaat er bij fractieleider van Groen Björn Rzoska niet in. ‘De kracht van verandering, maar dan in slechte zin: de kracht van zelfbediening.’
Het was bij nacht dat de Vlaamse regering van minister-president Geert Bourgeois (N-VA) besliste om de plafonds voor verkiezingsuitgaven te verhogen. De nacht van vrijdag 27 op zaterdag 28 mei, tijdens de zogeheten ‘superministerraad’, waar ook de bevriezing van de kinderbijslag en de begraving van de onderwijshervorming werd beslist. Op de persconferentie zaterdag zette Bourgeois de derde beslissing, over de verkiezingsuitgaven, helemaal niet in de spotlights. Het is dan ook een beslissing waarvoor Bourgeois zich diep zou moeten schamen.
Tering naar de nering?
“Tering naar de nering zetten”, “snoeien om te bloeien”, “er is geen alternatief voor besparen”. Dat zijn de mantra’s van de Vlaamse regering-Bourgeois. Met deze dooddoeners schoven ze alle besparingen en facturen naar de Vlaamse KMO’s en gezinnen. Maar als het over hun eigen verkiezingspropaganda gaat, doen N-VA, Open VLD en CD&V het omgekeerde. De drie rechtse regeringspartijen beslisten immers om de verkiezingsuitgaven te laten stijgen, met 8 procent gemiddeld voor alle Vlaamse gemeenten, en zelfs met 10 procent voor Antwerpen.
De N-VA houdt van megacampagnes naar Amerikaans voorbeeld. Iedereen herinnert zich nog ‘Kracht van verandering’. Die slogan werd er op alle mogelijk manier visueel ingeramd. In 2012 startte Bart De Wever zijn campagne voor de gemeenteraadsverkiezingen met een megabord van 150 vierkante meter. Met de decreetsaanpassing die Bourgeois en minister Liesbeth Homans (N-VA) doorduwden, krijgt u Bart De Wever mogelijks zelfs in 3D in de bioscoop, net voor uw favoriete film van start gaat.
Kracht van verandering was de belofte. Wat nu gebeurt, is echter de ‘kracht van zelfbediening’. Als grootste partij krijgt N-VA logischerwijs de meeste financiering. Maar door het decreet te wijzigen geeft ze zichzelf de toelating om veel meer van haar financiering uit te geven aan gigantische affiches en TV-spots. Meer dan de laatste twintig jaar toegestaan was. En Open VLD en CD&V hebben daarmee ingestemd in die bewuste nacht.
Agusta
In de jaren tachtig waren verkiezingsborden gigantisch groot. Na het Agusta-schandaal kwam het besef dat limieten op de verkiezingscampagnes – de miljoenen aan belastinggeld die er in gestoken werden – nodig waren.
De beperking op de verkiezingsuitgaven in de jaren negentig was een grote vooruitgang voor de transparantie van de partijkassen. De striktere regels kaderden in de ‘nieuwe politieke cultuur’. Trekkers van de vraag naar meer transparantie waren Jos Geysels (Groen), Guy Verhofstadt (Open VLD) en Louis Michel (MR). Zij moesten toen opboksen tegen miljoenencampagnes van de roomsrode regeringen-Dehaene.
Nu gaat de N-VA weer de omgekeerde richting uit. Door het opheffen van de beperkingen kan ze een campagne naar Amerikaans model voeren. De Wever droomt blijkbaar van een campagne à la Donald Trump.
Het kan anders
Met Groen strijden we al decennia tegen de ongebreidelde miljoenencampagnes van grote partijen: de CVP in de jaren tachtig en negentig, en de N-VA vandaag. Wij zijn van mening dat de burger via de media kwalitatief en goed geïnformeerd wordt. De burger die de standpunten van de partijen wenst te kennen, heeft de keuze uit een veelheid van bronnen. Uiteraard is een beperkt budget om standpunten bekend te maken terecht. Maar of gigantische affiches met portretten van politici veel bijdragen tot de keuzevrijheid, daar hebben we onze twijfels bij. Dat die campagnes massa’s geld kosten, geld van de belastingbetaler, dat vinden wij een probleem.
Volgens politicoloog Bart Maddens (KUL) moeten de campagnes nog groter worden en nog meer kanalen gebruiken. “Wat is er in godsnaam mis met commerciële reclamepanelen ? (…) Wat is eigenlijk het probleem met niet-commerciële borden van meer dan vier m² ? Waarom mag betalende reclame wel op internet, maar niet op TV?”, schrijft Maddens op Knack.be. Tegelijk heeft hij kritiek op de hervorming van 2002. Maddens vergeet echter dat bij de hervorming van 2002 de veel kleinere kiesarrondissementen werden samengevoegd tot grote provinciale kieskringen, waardoor politici een hele provincie moesten aanspreken.
Ik denk dat we het antwoord niet ver moeten zoeken. Vraag aan belastingbetalers of ze akkoord gaan dat hun belastinggeld gebruikt wordt voor politieke radiospots bij het ontbijt en TV-spots bij het avondmaal. Ik denk dat het antwoord vrij eenduidig zal zijn.
Historisch
Geert Bourgeois belegde de superministerraad om een herstart of ‘doorstart’ te maken met zijn regering. Kinderbijslag en onderwijs, twee cruciale dossiers die maanden vastzaten, moesten en zouden afgeklopt worden. Zo wilde Bourgeois het resultaat van zijn regering, de Vlaamse regering die volgens de peilingen het minste vertrouwen van de Vlamingen heeft, wat opkrikken in het midden van de legislatuur. Het beeld van de Turteltaks– en factuurregering moest plaats maken voor daadkracht.
De doorstart moest zijn regering terug op de kaart zetten. De beslissingen in de dossiers kinderbijslag, onderwijs en verkiezingscampagnes waren inderdaad historisch. Maar dan in negatieve zin. De kans dat de Bourgeois-regering de geschiedenis ingaat als de Vlaamse regering die de kinderbijslag voor de mensen bevroor, en voor zichzelf de miljoenencampagnes terug opwarmde, is reëel. De kracht van verandering, maar dan in slechte zin: de kracht van zelfbediening.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier