De fondsenwerver van Canadees premier Trudeau parkeert miljoenen offshore

Justin Trudeau groet sympathisanten tijdens een verkiezingsbijeenkomst in Surrey, 18 oktober 2015. 4 november 2015 werd hij premier van Canada. © Reuters
ICIJ
ICIJ Internationaal Consortium van Onderzoeksjournalisten

Terwijl Canadees premier Justin Trudeau zich inzet voor eerlijke belastingen blijkt zijn eigen fondsenwerver Stephen Bronfman miljoenen te hebben geparkeerd in een trust op de Kaaimaneilanden. Dat blijkt uit de Paradise Papers.

Eerlijke belastingen zijn een sleutelelement in het politieke discours van Canadees premier Justin Trudeau. ‘We kunnen meer doen voor de mensen die het echt nodig hebben, door minder te doen voor zij die het niet nodig hebben’, aldus Trudeau toen hij zich kandidaat stelde voor het premierschap.

Terwijl Trudeau met zijn belast-de-rijken-boodschap overal ter wereld bewondering oogst, blijkt uit een documentenlek dat zijn fondsenwerver zélf actief is in belastingparadijzen.

Sinds zijn aantreden als regeringsleider in 2015 kende Trudeaus campagne voor eerlijke belastingen ups en downs. Amper een paar dagen na de publicatie van de Panama Papers in april 2016 stelde Trudeau dat zijn regering meer dan 310 miljoen dollar had vrijgemaakt voor de Canadese belastingdienst, om een boost te geven aan de strijd tegen belastingontwijking. ‘De Panama Papers tonen dat sommige rijken oplossingen hebben gevonden om hun eerlijke bijdrage aan belastingen niet te betalen’, zei Trudeau.

Twee maanden later zette een parlementaire commissie in Canada een onderzoek stop naar een fiscale offshoreconstructie die KPMG had opgezet. Via die constructie konden rijke Canadezen belastingen ontwijken door een beroep te doen op schermbedrijven op het Eiland man. De advocaten van KPMG voerden aan dat hun werknemers niet in het parlement moesten gehoord worden omdat er al een gerechtelijk onderzoek liep naar de affaire (die overigens losstond van de Panama Papers). De parlementaire commissie stemde daarmee in. Diezelfde maand benoemde Trudeau een KPMG-functionaris tot de schatbewaarder van zijn politieke partij, de Liberal Party. De oppositie sprak prompt van belangenconflicten. De zaak is nog hangende.

Belast de rijken

Trudeaus campagne voor een ‘nieuwe politiek’ in Canada begon met de aanstelling van zijn goede vriend Stephen R. Bronfman tot fondsenwerver. Dat bleek een groot succes: Bronfman slaagde erin om de dotaties aan de Liberal Party op twee jaar tijd te verdubbelen. Hij zamelde 2 miljoen dollar in voor Trudeaus geslaagde campagne om voorzitter te worden van de Liberal Party.

Stephen Bronfman
Stephen Bronfman© McGill University

Vervolgens vroeg Trudeau zijn vriend ook om fondsenwerver te worden voor de campagne die hem in 2015 het premierschap zou opleveren. Bronfman had zijn talent van jongs af meegekregen. Toen hij in 1964 geboren werd, werd Leo Kolber zijn peter. Die laatste was ook al fondsenwerver geweest van de Liberal Party.

Terwijl Trudeau met zijn belast-de-rijken-boodschap overal ter wereld bewondering oogst, blijkt uit een documentenlek dat zijn fondsenwerver zélf actief is in belastingparadijzen. Het documentenlek kwam in handen van de Duitse krant Süddeutsche Zeitung, die het deelde met het Internationaal Consortium van Onderzoeksjournalisten (ICIJ).

De documenten tonen hoe Bronfmans investeringsbedrijf Clardidge een kwarteeuw lang hielp om miljoenen dollar offshore te parkeren, bij de Ansbacher-trust op de Kaaimaneilanden en bij andere offshore vennootschappen. Volgens experts die een aantal van de 3000 documenten over deze case bestudeerden, is het mogelijk dat de structuur gebruikt werd om belastingen te ontwijken in Canada, de Verenigde Staten en Israël.

Kaaimaneilanden

Bronfmans peter Leo Kolber was Canadees senator in de jaren tachtig en negentig. Met de hulp van de Bronfman-familie bracht hij in die periode activa onder in belastingparadijzen. Volgens gelekte documenten over Ansbacher zette Kolber in 1991 de Kolber trust op in de Kaaimaneilanden om die fondsen te beheren. Kolbers zoon Jonathan werd benoemd tot begunstigde van de trust. In de eerste maanden na de oprichting van de trust, leende de trust voor miljoenen dollar van de Bronfman-familie.

Leo Kolber (rechts) in Ottawa, 12 december 2002.
Leo Kolber (rechts) in Ottawa, 12 december 2002.© Reuters

In het midden van de jaren negentig bezitte de Kolber trust voor 38,5 miljoen dollar aan activa, zo blijkt uit de gelekte documenten. De activiteiten van de Kolber trust waren verstrengeld met de Bronfman-familie, via financieel adviseurs, advocaten en leningen, doorgaans verstrekt van trusts in eigendom van de Bronfmans aan de Kolber trust.

Uit de documenten blijken ook opmerkelijke deals die de Kolber en Bronfman trusts jarenlang met mekaar afsloten. Zo verstrekten de Bronfmans soms leningen zonder interest.

Dat soort leningen worden door de Canadese belastingdienst beschouwd als alarmsignalen voor mogelijke belastingontwijking-structuren, waarbij belastingplichtige inkomsten als leningen of schenkingen worden voorgesteld.

De advocaten van de Bronfman- en Kolber-familie stellen dat de leningen die de Kolber Trust ontving correct waren (“at arm’s length” in het jargon), en dat ‘leningen zonder interest verstrekt door een Amerikaans persoon geen Amerikaanse wetten schenden.’

In een brief aan de Canadese ICIJ-partner CBC stelden Kolbers advocaten dat ‘geen enkele van de entiteiten werden omgezet of gebruikt om belastingen te ontwijken of ontduiken’. Ze voegden eraan toe dat de trusts ‘volledig conform waren aan alle wetten en vereisten’ en dat de Kolber-trusts ‘niet belastingplichtig waren in Canada’. En voorts: ‘Enige suggestie van valse documentatie, fraude, verborgen gedrag, belastingontduiking of gelijkaardig gedrag is fout en een verkeerde weergave van de feiten.’

Stephan Bronfman zelf reageerde niet. Een woordvoerder van Trudeau gaf géén commentaar.

Auteurs: Ryan Chittum and Harvey Cashore. Vertaling en bewerking: Kristof Clerix.

Partner Content