Het nieuwe Antwerpse bestuursakkoord bevestigt de beslissing om een fietsbrug over de Schelde te bouwen. Ook al zal ze tot drie keer per dag een halfuur open staan voor de scheepvaart. ‘Hier is al veel vergadertijd in gekropen’, zegt Wies Callens, beleidsverantwoordelijke en woordvoerder van de Fietsersbond.
‘De fietsbrug over de Schelde wordt een belangrijke realisatie deze bestuursperiode.’ Het Antwerpse bestuursakkoord tussen de N-VA en Vooruit stipt het fijntjes aan: in de loop van de komende beleidsperiode moet er werk gemaakt worden van een fietsbrug. Die moet ter hoogte van de Kennedytunnel komen en linker- en rechteroever met elkaar verbinden. In het ideale scenario fietsen mensen uit het Waasland in een halfuur naar het Centraal Station van Antwerpen.
Over die brug is al heel wat gesoebat. Er zijn ook veel betrokken partijen: van de Vlaamse overheid tot de Antwerpse loodsen. ‘Hier is al veel vergadertijd in gekropen’, zegt Wies Callens van de Fietsersbond. Dat komt onder meer door de vraag om alle alternatieven – van een tunnel tot een nieuwe veerboot – te onderzoeken. ‘Uit alles bleek de fietsbrug de beste optie te zijn’, aldus Callens. ‘En dus kunnen we daarmee leven.’
‘Met het Oosterweelproject pompen we vele miljarden euro’s in infrastructuur voor de auto, dus dit bedrag voor een fietsbrug is te rechtvaardigen.’
Ook Bogdan Vandenberghe van oppositiepartij Groen heeft een genuanceerd standpunt. ‘Door allerhande redenen bleek een tunnel duurder dan een brug. Door alles wat er op ons afkomt qua mobiliteit, hebben de fietsers snel een betrouwbare verbinding nodig waarbij de verhouding tussen prijs en kwaliteit in orde is.’
Volgens de eerste ramingen zou een fietsbrug 70 miljoen euro kosten, nu wordt gerekend op maximaal 254 miljoen euro. Daarvan komt een deel van de Vlaamse overheid en een deel van de Antwerpse stadskas. Dan is het handig dat zowel de N-VA als Vooruit ook in de Vlaamse regering zit.
Kabelbaan
Volgens mobiliteitsspecialist Dirk Lauwers, die betrokken is bij de voorbereidende werkgroepen, is het kostenplaatje een probleem. ‘In de afweging met andere alternatieven viel me op dat de kostprijs nooit een element is geweest. Terwijl een fietsbrug ruim drie keer zo duur is als een kabelbaan.’
Een kabelbaan over de Schelde. Het klinkt vreemd, maar volgens professor Lauwers is het perfect mogelijk. In Parijs zal volgend jaar de eerste kabelbaan een feit zijn. Die moet pendelaars die de metro in Parijs willen nemen verbinden met de buitenwijken van Créteil en Villeneuve-Saint-Georges. ‘Een veelgehoorde kritiek is dat kabelbanen niet gericht zijn op fietsers’, zegt Lauwers. ‘Maar tijdens werkgroepen hebben we gesproken met de constructeurs, die ons hebben toevertrouwd dat de cabines op maat worden gemaakt, en dus ook op fietsverkeer kunnen worden afgestemd.’
Een kabelbaan zou tegemoetkomen aan het grootste bezwaar tegen de Antwerpse fietsbrug: de onbetrouwbaarheid. Dat komt door de scheepvaart op de Schelde. Volgens de huidige inschattingen zal de brug gemiddeld een drietal keer per dag moeten openstaan, en dat voor telkens ongeveer een halfuur. In ‘zeer uitzonderlijke gevallen’ kan het zelfs langer duren.
‘Dat zal dus ook tijdens de spitsuren gebeuren’, zegt Lauwers. ‘Betrouwbaarheid is belangrijk in mobiliteit. Welke leerkracht die op Linkeroever woont en in Antwerpen lesgeeft zal de fiets nemen als hij niet zeker weet of hij wel op tijd op zijn werk zal komen?’
De bezorgdheid leeft ook bij de scheepvaart. In 2020 schreef de Beroepsvereniging van Loodsen een brief aan de Vlaamse regering, waarin ze stelde dat een fietsbrug ‘onverzoenbaar is met vlotte en veilige scheepvaart’. Volgens Lauwers heeft een en ander te maken met politieke wensen. ‘De politiek heeft zich van meet af aan vastgepind op dit nieuw landmark voor Antwerpen’, zegt hij.
Marketing
Het idee gaat immers al enkele jaren mee. ‘De N-VA wil een fiets- en voetgangersbrug over de Schelde met een Scheldebalkon, die aansluit op de groene wandel- en fietsas rond de stad’, zo stond in het N-VA-verkiezingsprogramma van 2018. Schepen van Mobiliteit Koen Kennis (N-VA) wierp zich op als grootste voorstander. ‘Zeg aan Vlaanderen “ja”, die fietsbrug moet er komen’, bezwoer hij de Antwerpse gemeenteraad vorig jaar.
Vanden Berghe: ‘Het is niet onze vraag om er een prestigeproject van te maken. Maar met het Oosterweelproject pompen we vele miljarden euro’s in infrastructuur voor de auto, dus dit bedrag voor een fietsbrug is te rechtvaardigen.’
Volgens Callens is er niets verkeerd met een landmark. ‘Ook een fietsstad als Kopenhagen gebruikt de fietsbrug in zijn marketing tegenover toeristen. Je moet er alleen voor zorgen dat het netwerk rond de brug veilig en doordacht is uitgebouwd.’ En daar zou het schoentje knellen, met name op Rechteroever, waar het nog niet helemaal duidelijk is hoe de brug en de Scheldekaaien veilig met elkaar verbonden zullen worden.
In ieder geval zal er nog veel water door de Schelde stromen voor de brug er staat. Op dit moment maken vier bouw- en ontwerpteams hun offerte klaar. Uiterlijk tegen 2029 moeten de Antwerpenaren over de Schelde kunnen fietsen.
‘Fietsers, ken verdorie jullie plaats’
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier