‘De feitenvrije opinies van Peter Mertens bedreigen het publieke debat’

In tegenstelling tot wat PVDA-voorzitter Peter Mertens in een druk gedeeld opiniestuk op Knack.be beweert, wordt het werknemers net moeilijker gemaakt om zieke werknemers te ontslaan. Dat zegt Open VLD-Kamerlid Egbert Lachaert, die waarschuwt voor feitenvrije opinies van polariserende partijen.

Het aantal langdurig zieken is de laatste jaren fors gestegen tot 400.000. Dat is een verontrustende trend. Minister van Volksgezondheid en Sociale Zaken Maggie De Block (Open VLD) wil deze mensen echter niet opgeven en hen afschrijven voor de arbeidsmarkt. Daarom kwam ze met een wetgevend kader voor de re-integratie van langdurig zieken. Dat moet hen de kans geven op eigen ritme opnieuw aansluiting te vinden bij hun leven van voor de ziekte.

PVDA-voorzitter Peter Mertens trekt op Knack.be van leer tegen deze maatregel. Volgens hem was het voordien uitzonderlijk en erg omstreden om een langdurig zieke af te danken zonder vergoeding omdat men niet mag discrimineren op basis van ziekte. Hij laat uitschijnen dat dit gewijzigd is en dat de regering de poort wagenwijd heeft opengezet voor werkgevers om zieke werknemers kosteloos aan de deur te zetten. Maar dat klopt gewoonweg niet.

Vooreerst is er aan het discriminatieverbod omwille van gezondheidstoestand helemaal niets veranderd. Mertens verwijst naar de mogelijkheid een arbeidsovereenkomst te beëindigen wegens definitieve ongeschiktheid. Sinds jaar en dag is dit een rechtsgrond om de arbeidsrelatie te beëindigen wegens overmacht. Werkgevers deden dit in het verleden wel eens als de arbeidsgeneesheer en de behandelend geneesheer bevestigden dat een werknemer definitief ongeschikt was om zijn werk nog uit te voeren.

Meestal deed deze situatie zich maar voor nadat de werkgever en de werknemer het op een akkoordje gegooid hadden: de werknemer kon toch niet meer terugkomen naar zijn job en de werkgever stond met een werknemer op de pay roll die nooit meer zou terugkeren. Bij definitieve ongeschiktheid heeft de werknemer onmiddellijk recht op werkloosheidsuitkeringen, wat beter is voor de werknemer dan wanneer die laatste gewoon ontslag zou nemen. In dat geval wordt de werknemer immers geschorst en heeft hij geen inkomen. Overmacht en definitieve ongeschiktheid zijn dus sedert jaren ingeburgerd als een manier om snel in de werkloosheidsverzekering terecht te komen zonder kosten voor de werkgever.

Dat was alleszins de praktijk in het verleden, maar de nieuwe wetgeving komt daaraan tegemoet. Het wordt nu voor werkgevers moeilijker gemaakt de gemakkelijke dumpingpiste van overmacht te gebruiken. Er moet nu eindelijk eerst een inspanning gedaan worden door de werkgever, de werknemer en de arts om te zoeken naar andere oplossingen voor passend werk op een aangepast ritme. Zo vermijden we dat mensen in de werkloosheid of met een ziekteuitkering achter gelaten worden.

Tachtig procent van de langdurig zieken wil immers net terug aan de slag op een aangepaste manier, zo tonen cijfers van het Vlaams Patiëntenplatform. De werkgever moet eerst kunnen bewijzen dat er binnen het bedrijf geen enkel werk meer is voor de werknemer, vooraleer ontslag kan volgen. Wanneer dat het geval zou zijn, neemt het ziekenfonds het re-integratietraject over en wordt er op zoek gegaan naar werk op maat bij een andere werkgever. De gratis piste van overmacht zal dus niet meer vrijblijvend gebruikt kunnen worden. Mertens, de voorzitter van de Partij van de Arbeid, zou dit dus net moeten toejuichen in plaats van de feiten te verdraaien.

Het is een kwalijke evolutie dat polariserende politici van links en rechts wegkomen met dit soort onwaarheden. Hun felle opiniestukken, Facebookberichten en Tweets worden massaal gedeeld. In de nieuwe digitale mediawereld raken feiten en ‘alternatieve’ feiten makkelijker dan ooit vermengd. Hoe kan de burger feiten en leugens nog van elkaar scheiden? Dit doet het wantrouwen in de politiek verder stijgen.

Mertens schreef zelf eind 2016 in een opiniestuk op Knack.be dat we in een periode van post-truth politics terecht gekomen zijn, waarbij de feiten niet meer van belang zijn: ‘Feiten en fictie, laster en larie, framing en fact-free politics, alles wordt dooreengemixt als de eerste de beste spaghetti carbonara.’ Dat klopt alvast volledig voor zijn kritiek over hoe de regering met zieken en arbeidsongeschikten omgaat.