‘De dt-regel is voor velen meer dan een kwestie van moeite doen’

Freelance grafisch ontwerper Cato Oyen is op lokaal vlak politiek actief en kroop in haar pen na de opmerking van Vlaams minister van Onderwijs Hilde Crevits (CD&V) dat de dt-regel niet meer is dan een kwestie van moeite doen: ‘Tot het eerste middelbaar werd er niet ontdekt dat ik dyslexie had. Gewoon omdat ik zo erg hard werkte om het te verbergen.’

Ik zag in de meest recente uitzending van de Zevende Dag ‘het grote debat over de kwaliteit van het onderwijs’. Minister Crevits, u zei daar plots langs uw neus weg dat de ‘dt-regel’ maar een kwestie is van moeite doen. Bang, een slag in mijn gezicht.

‘Een kwestie van moeite doen’, ik hoorde plots weer mijn leerkrachten van vroeger na een test of een schrijfoefening waar ik veel tijd en werk in had gestopt. ‘Cato, gewoon wat moeite doen.’ ‘Zo moeilijk is het allemaal niet.’ ‘Heb je wel gestudeerd?’ Of een blik van ‘ik weet het meisje, je bent helaas niet de sterkste van de klas, maar meer kunnen we niet voor je doen. Ik heb het je al duizend keer uitgelegd’.

Een hoop frustraties kwamen weer boven, een krop in mijn keel en zenuwachtige handjes die aan deze tekst begonnen. Ik, die het hardst van heel de klas haar best deed (naar mijn gevoel) om toch maar eens gekozen te worden voor een groepswerk en zich altijd heel diep wegstak als er iemand moest worden aangeduid om hardop te lezen.

Ik ging jarenlang naar logopedie voor extra oefeningen om te leren lezen en schrijven. Ik werd regelmatig uit de klas geplukt voor extra oefeningen, extra leesboekjes, extra… Stapels en stapels extra werk om mee naar huis te nemen om met mama na school, wanneer iedereen kon buiten spelen, nog meer te oefenen, ruzie te maken en te huilen. Ik werd snel het domme kind onder de leerlingen en het kind dat veel aandacht nodig had.

Tot het eerste middelbaar werd er niet ontdekt dat ik dyslexie had. Gewoon omdat ik zo erg hard werkte om het te verbergen. Vermoeiend was dat. Daarom dat ik meer en meer een heftige perfectionist werd. Als gevolg sukkelde ik toen ik dertien jaar oud was in een eerste depressie. Al mijn vriendjes en vriendinnetjes deden hun eerste examens in het middelbaar. Zoals echte grote kinderen ’s middags naar huis en ‘blokken’ en ik werd opgenomen in het ziekenhuis omdat de druk te hoog werd. Ik kon de schijn niet langer ophouden en ik kweekte een enorme faalangst. Ik heb hiervoor hulp gezocht van het vierde leerjaar tot het vierde middelbaar. Dat maakte me nog meer ‘anders’.

Ik had dyslexie, dat bleek uit de test die mijn ouders privé lieten uitvoeren. Er zouden eindelijk maatregelen voor me komen. Het werd dan eindelijk in orde gebracht, nadat het CLB mij een paar jaar eerder in de kou liet staan. Ik wist eindelijk wat er met me aan de hand was en er viel een last van mijn schouders.

Tot ik besefte dat dat ‘blauwe papiertje’ in mijn agenda met maatregelen en attest van leerstoornis niet voor elke leerkracht van toepassing bleek te zijn. Sommigen wisten heel goed wat dyslexie inhield, voor anderen was het een teken dat we maar wat harder moesten nadenken en er dan ook wel zouden komen. Heel mijn middelbare schooltijd lang was dit een gevecht. Bij welke leerkracht telde dit? En bij welke leerkracht ging deze vlieger niet op? Elk jaar opnieuw aftasten bij de verschillende leerkrachten, elk jaar een nieuwe strijd om de leerkrachten de maatregelen te laten naleven.

Ik werd school kotsbeu. Ik sukkelde in een tweede depressie toen ik achttien was. Ik was onzeker, schoolmoe en wist niets meer met mezelf aan te vangen. Ik had zoveel ideeën en zoveel plannen. Ik ging boeken schrijven, dat dacht ik in de lagere school en ik won twee keer de eerste prijs van de schrijfwedstrijd van de lokale bibliotheek. Ik kreeg steeds complimenten over mijn fantasie en het feit dat ik zaken ‘goed kan vertellen’, dat ik verhalen kan bedenken en schrijven. Maar ik werd meer en meer beperkt door mijn eigen beperkingen. Mijn onzekerheid die ik over de jaren heen had opgebouwd – door het gevoel nooit genoeg te kunnen zijn en nooit de beste te zullen zijn – overvielen me.

Ik wil met deze tekst gewoon vragen aan u mevrouw Crevits, maar eigenlijk ook aan iedereen, om meer begrip te hebben voor dit soort leerstoornissen. U hebt door deze uitspraak velen ontmoedigd, waaronder ook mij. Zoveel kinderen met zoveel talenten, maar ze worden tegengehouden omdat ze ocharme niet altijd de juiste spelling hanteren. Jammer is dat.

Gelukkig heb ik wel de veerkracht gevonden om weer op te staan en mijn talenten terug te vinden en te appreciëren. Ik ben na de middelbare school gestopt met school en richtte mijn eenmanszaak op. Ik ben nu zelfstandig grafisch vormgever en illustrator. Daarnaast werk ik deeltijds in een koffiebar en denk ik tussen alle opdrachten en jobs door de wereld te kunnen veranderen. Ik ben gelukkig en sterk, omdat het me niet altijd voor de wind ging. Ik heb er veel uit geleerd. Ik heb mezelf beter leren kennen. Ik worstel wel elke dag nog met mijn dyslexie, ik heb een website die moet gevuld worden met content die juist geschreven is en graag kom ik ook professioneel over via mailverkeer naar mijn klanten toe. Maar staat daar nu in mijn mails een schrijffout, ben ik dan minder bekwaam en minder goed in mijn job? Ik denk het niet. Wat denkt u?

Ik wou al lang mijn verhaal brengen, maar wist niet hoe. Nu u erover begon, is dit een goed moment om u aan te spreken. Ik ben zelf sinds kort ook in de politiek gegaan om hierover mee te kunnen nadenken en te kijken naar oplossingen voor onder andere dit probleem. Ik zou het echt jammer vinden dat nog kinderen hun schoolcarrière zo bezoedeld zou worden door onzekerheid en frustratie. Dat kan echt voor niemand goed zijn. Minister Crevits, ik ga hierover graag in gesprek met u. Ik kan goede koffie maken, echt waar. (Ik ben een barista, om het in hippe termen te zeggen).