‘Cannabis is een wolf in schaapsvacht’

‘Wat cannabispreventie betreft doen we het in Vlaanderen niet bijster goed in vergelijking met de rest van Europa’, schrijft Vlaams parlementslid Bjorn Anseeuw (N-VA). ‘We slagen er niet in om het resultaat van onze goedbedoelde acties te meten.’

Steeds meer tieners zoeken hulp voor cannabisgebruik, . Erg verwonderlijk is dat niet: nog steeds heeft cannabis een aura van sympathieke jeugdige rebellie, van onschuld en onschadelijkheid over zich. En dat is bijzonder kwalijk. Want vanuit Vlaanderen kunnen we dan wel volop inzetten op preventie, als zelfs sommige van onze professoren en zelfs politieke partijen de schadelijke gevolgen en de risico’s van het gebruik van cannabis onder de mat vegen, is het einde wel zoek.

Nog maar enkele maanden geleden maakten onderzoekers van de Londense Universiteit King’s College de resultaten van een grootschalig en langdurig onderzoek bekend. De resultaten zijn verbluffend: 24% van de patiënten die zich tussen 2005 en 2011 hadden aangemeld met een eerste ‘psychotische episode’, deden dat als direct gevolg van het gebruik van cannabis. Een psychose is een mentale aandoening die wordt gekenmerkt door waandenkbeelden en hallucinaties. Een eerste episode is vaak de voorbode van meerdere psychotische episodes. En zo wordt men langzaam maar zeker “gek”.

Het onderscheid tussen hard- en softdrugs is in dat opzicht op z’n minst bedenkelijk te noemen. Notoire voorstanders van legalisering of regularisering hameren steevast op het onderscheid tussen hard- en softdrugs: door een overdosis harddrugs kan de gebruiker onmiddellijk overlijden, bij softdrugs is dat niet het geval. Ooit was ik op een debat over drugs en vroeg ik aan een professor die voorstander was van legalisering wat volgens hem erger was: ter plekke doodvallen door een overdosis of langzaam maar zeker gek worden en in het begin van dat proces bovendien ook nog eens weten dat je gek wordt. Ik begreep wel dat hij me het antwoord schuldig moest blijven…

De schade voor het individu is veel erger dan wij vaak vermoeden, op vlak van (mentale) gezondheid en daardoor ook qua functioneren in de maatschappij. Maar ook de ruimere maatschappelijke kost van cannabisgebruik is immens: steeds meer regelmatige gebruikers functioneren niet langer, moeten leven van een uitkering, kennen nog andere gezondheidsproblemen, worstelen met huisvestingsproblemen en vooral: heel wat jong talent gaat verloren nog voor het zich kan ontwikkelen.

Voorkomen is dus beter dan genezen. Alleen hoe doe je dat? Preventie begint in de kleuterklas door in te zetten op de ontwikkeling van de sociale vaardigheden van jonge kinderen. ‘Neen’ zeggen als iets je wordt aangeboden waaraan je geen behoefte hebt, dat leer je vanaf de kleutertijd, thuis en in de klas.

Daarnaast is er ook nood aan selectieve preventie gericht op kwetsbare doelgroepen zoals bijvoorbeeld jongeren uit kwetsbare gezinnen, vroege schoolverlaters en dakloze jongeren. Vlaanderen investeert elk jaar enkele miljoenen in dat soort preventie, wat toe te juichen is, maar qua resultaten doen we het in vergelijking met de rest van Europa niet bijster goed.

De reden hiervoor is duidelijk: we slagen er niet in om het resultaat van al onze goedbedoelde acties te meten. We weten eigenlijk niet welke preventiestrategie wanneer het meeste vruchten afwerpt, in het beste geval hebben we een vermoeden. Bovendien hinkt ons land achterop op vlak van kwaliteitsstandaarden en richtlijnen voor de preventie van drugproblemen. Europa gaf in 2011 een lijst van meer dan 70 kwaliteitsstandaarden uit, in ons land krijgen die amper voet aan de grond.

‘Het is een fabeltje dat sommige drugs onschadelijk zijn’

Laat alvast twee dingen duidelijk zijn: De gelegenheid maakt de dief. Lees: hoe groter het aanbod, hoe groter het aantal gebruikers. Hoe groter het aantal gebruikers, hoe groter het aantal problematische gebruikers, ook voor cannabis. Het fabeltje dat sommige drugs onschadelijk zijn, en dus wel een beetje O.K. zijn, moet de wereld uit.

Wanneer we er niet in slagen om ook ons preventieve beleid te stoelen op evidence based practices aan de hand van duidelijke kwaliteitsstandaarden en output metingen, dreigen steeds meer jongeren met hun kostbare talenten te verdwijnen in de buik van de grote boze wolf die ook cannabis is. Bij Roodkapje was de jager nog op tijd om haar te redden, bij nogal wat cannabisgebruikers komt hij nu al te laat.