Sinds België buitenlandse investeringen in strategische sectoren en vitale infrastructuur tegen het licht houdt, werd er nog geen enkele tegengehouden. Dat blijkt uit cijfers die Knack opvroeg.
Sinds juli 2023 houden de federale overheid en de gewesten investeringen van buiten de Europese Unie in België in de gaten. Een speciaal daarvoor ontworpen screeningsmechanisme moet nagaan of die investeringen risico’s inhouden voor de nationale veiligheid en de strategische belangen van het land. Er wordt vooral gekeken naar vitale infrastructuur of strategische sectoren zoals defensie, energie of cyberveiligheid.
China
In het eerste werkingsjaar werden er in totaal 68 investeringen aangemeld, zo vernam Knack van de bevoegde Interfederale Screeningscommissie, die zulke buitenlandse investeringen onder de loep neemt. In vijf gevallen werd een zogenaamde screeningsprocedure opgestart, een tweede fase van het onderzoek waarin een transactie meer in detail wordt bekeken. Geen van die investeringen werd uiteindelijk níét toegelaten.
De onderzochte investeringen situeren zich in sectoren zoals data, gezondheid, digitale infrastructuur, transport en elektronische communicatie. De meeste investeringen die onder de loep werden genomen kwamen niet uit landen zoals China of Rusland, maar wel uit de Verenigde Staten, het Verenigd Koninkrijk en Zwitserland. Vanuit die landen worden er in zowel ons land als in de volledige Europese Unie de meeste investeringen gedaan.
Niet-Europese entiteiten die meer dan 10 procent van het stemrecht verwerven in een bedrijf uit een strategische sector in België met een omzet van meer dan 100 miljoen euro moeten dat verplicht melden. Wanneer het gaat om vitale infrastructuur – denk aan gezondheid, energie of transport – bedraagt de drempel 25 procent. Wie zich niet aanmeldt, riskeert een boete die kan oplopen tot dertig procent van de transactie.
De meeste investeringen die onder de loep werden genomen kwamen niet uit landen als China of Rusland, maar wel uit de VS, het Verenigd Koninkrijk en Zwitserland.
Of iedereen zich ook houdt aan die verplichting of enkelen onder de radar proberen blijven, blijft onduidelijk. ‘Het secretariaat en de leden van de Interfederale Screeningscommissie controleren met alle mogelijke middelen of buitenlandse investeringen die vallen onder het toepassingsgebied van het samenwerkingsakkoord wel voldoen aan de verplichte aanmelding’, verklaart Etienne Mignolet van de FOD Economie.
500.000 banen
Het Belgische screeningsmechanisme komt er op Europees initiatief. In het licht van toenemende geopolitieke spanningen kwamen de lidstaten in het voorjaar van 2019 overeen om buitenlandse investeringen beter te controleren. Omdat tijdens de coronapandemie heel wat bedrijven in moeilijkheden kwamen, won het mechanisme verder aan belang. In november 2022, na lang onderhandelen, bereikten de federale overheid en de gewesten daarover een akkoord.
Het aantal buitenlandse overnames in de Europese Unie en België neemt de laatste jaren gevoelig af. In 2015 waren de buitenlandse investeringen in de Unie nog goed voor 518 miljard euro, in 2022 ging het om een negatief saldo van 140 miljard euro – wat betekent dat er vanuit de Europese Unie meer investeringen werden gedaan dan dat er binnenkwamen. België is de negende populairste lidstaat in de Europese Unie als het op niet-Europese overnames aankomt, zo blijkt uit een rapport van de Europese Commissie.
De Europese Unie neemt steeds meer maatregelen om de economie te beschermen. Uit een rapport dat woensdag door de Commissie werd gepubliceerd, blijkt dat handelsbeschermingsmaatregelen in 2023 in totaal 493.000 banen hebben gered, terwijl het in 2018 nog om 365.000 banen ging. Eind 2023, aldus het rapport, waren er in de Europese Unie ruim 180 handelsbeschermingsmaatregelen van kracht – een stijging van bijna 40 procent in vergelijking met 2018.
Dit voorjaar identificeerde de Federale Investeringsmaatschappij (SFPIM) nog 237 ondernemingen die ze het liefst in België zou willen houden. Het gaat om bedrijven die actief zijn in strategische sectoren als infrastructuur, financiën, farma en chemie, die minstens minstens 250 miljoen euro omzet draaien en meer dan 1000 personeelsleden hebben. Ongeveer een derde van de bedrijven, iets meer dan tachtig, op de lijst is Belgisch.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier