‘Bossen in Vlaanderen worden niet gered dankzij maar ondanks het beleid van Schauvliege’

‘Door de passieve houding van Joke Schauvliege blijven bouwpromotoren beetje bij beetje stukken uit onze Vlaamse bossen wegknabbelen’, schrijft Vlaams parlementslid Elisabeth Meuleman (Groen). ‘Als ze niet de geschiedenis wil ingaan als de minister van Ontbossing, moet ze dringend in actie schieten.’

Vlaanderen is een van de minst beboste Europese regio’s. Slechts 13,7% is bos en daarmee zijn we nu al één van de minst beboste regio’s in Europa. Als we zo doorgaan, dan worden we zeker de twijfelachtige koploper.

Hoe komt het dan dat er steeds minder bos in Vlaanderen is? Hoe komt het dat Vlaanderen het zo veel slechter doet dan de buurlanden?

Het antwoord is: struisvogelpolitiek. De Vlaamse regering, met milieuminister Joke Schauvliege (CD&V) op kop, steekt haar kop in het zand.

Een sprekend voorbeeld is het bos op de Kluisberg. Het Kluisbos in Kluisbergen is één van de grootste en meest waardevolle bossen die Vlaanderen heeft, en is al bijna 40 jaar beschermd als bosgebied en bovendien Europees beschermd sinds 2006.

Vergunning uit 1963

Een aantal bouwpromotoren willen nu gebouwen oprichten aan de rand van het bos. Waarop beroepen ze zich? Op een verkavelingsvergunning uit het jaar… 1963.

Ondanks negatief advies van de gemeente, de provinciale administratie en het Agentschap voor Natuur en Bos legde de deputatie van Oost-Vlaanderen de natuurtoets naast zich neer en besliste om de gevraagde verkavelingsvergunning te verlenen.

Dan verwachten wij dat de minister van milieu, Joke Schauvliege, zich laat gelden, dat het dossier naar zich toetrekt, en de Europese bescherming gestalte geeft door het een wettelijke verankering te geven. Maar wat doet Schauvliege als ik haar in het Vlaams parlement vraag naar haar reactie? Ze verwijst naar de gemeente, die het in 1963 vergunde, maar in 2015 een negatief advies gaf.

Een minister die een hart heeft voor bomen moet samen met de gemeente op zoek gaan naar een oplossing om de verkavelingsclaim definitief naar de prullenmand te verwijzen. Daarbij moet vanzelfsprekend rekening gehouden worden met eigendomsrechten. Oplossingen hiervoor bestaan al: het systeem van de verhandelbare bouwrechten biedt een uitweg, iets dat de minister zelf suggereerde. Hierbij worden slechtgelegen bouwgronden geruild voor goed gelegen bouwmogelijkheden. Op die manier krijgt dit bos eindelijk de rechtszekerheid die het verdient, terwijl de eigenaars hun bouwplannen kunnen uitvoeren op een plaats die beter bereikbaar is. Een win-win voor natuur en wonen.

De minister heeft nu wel oplossing voor het Kluisbos maar opnieuw pas nadat allerlei actiegroepen en de gemeente zich geroerd hebben. Bossen in Vlaanderen worden gered niet dankzij maar ondanks het ad hoc beleid van Schauvliege. Onze schaarse en kwetsbare natuur verdient een structureel en proactief beleid dat maximaal inzet op bescherming.

Het zal echter nog enige tijd duren voor een volwaardig decreet rond verhandelbare bouwrechten goedgekeurd is. Die grondbank blijft voorlopig nog een lege doos. En de tijd dringt. Jaarlijks kappen we in Vlaanderen zo’n 350 voetbalvelden bos. Meer dan een derde van de Vlaamse bossen heeft een zogenaamde zone vreemde bestemming (63.273 ha oftewel 125.000 voetbalvelden). Dit zijn bossen die op gronden staan die ruimtelijk een andere bestemming hebben dan natuur- of bosgebied (bedrijvigheid, woongebied, landbouwgebied, …). Al deze bossen dreigen gekapt te worden.

Geen trendbreuk

Ik ben blij dat de minister eindelijk werkt aan een oplossing maar het is vijf over twaalf voor de bossen in Vlaanderen. Door de passieve houding van Schauvliege, alle commotie rond het Essersbos ten spijt, komt de regering-Bourgeois echter niet met een trendbreuk. Zo knabbelen bouwpromotoren beetje bij beetje stukken uit onze Vlaamse bossen. Wanneer er slechts nog enkele bomen zullen overblijven, zal men zich afvragen hoe dit kon gebeuren. Het antwoord zal zijn: struisvogelpolitiek en gebrek aan politieke moed.

Als Joke Schauvliege dus niet de geschiedenis wil ingaan als de minister van Ontbossing, moet ze dringend in actie schieten. Ze moet de waardevolle bossen een definitieve beschermingsstatus geven. Anders blijft de Europese bescherming puur virtueel, en zullen bomen blijven omgehakt worden. Op basis van vergunningen die afgeleverd werden toen John F. Kennedy nog president van de Verenigde Staten was.