Bart Dochy (CD&V) over protesten: ‘Vlaams Belang zegt “Red onze boeren”, en niet “wij zullen onze boeren redden”‘

Overal in Europa zijn boerenprotesten uitgebroken. Ook in Vlaanderen komen landbouwers op straat om hun ongenoegen over het stikstofdossier te uiten. ‘Ik heb mijn boerenhart laten spreken. Ik voelde dat er geen draagvlak voor dit decreet is bij de landbouwers.’

Boeren komen massaal op straat in Europa. In elk land met specifieke eisen, maar de bezorgdheid over het voortbestaan van hun stiel is universeel. In Vlaanderen blokkeren tractoren verschillende snelwegen en zijn er nog heel de week acties gepland. Het pas goedgekeurde stikstofdossier in het Vlaams Parlement wekt veel woede op. Bart Dochy (CD&V), burgemeester van het West-Vlaamse Ledegem en parlementslid, besloot tijdens de stemming van het decreet in de Kamer naar buiten te gaan.

Boerenprotesten barsten los in heel Europa. Had u dit verwacht?

Bart Dochy: Het zat er wel een beetje aan te komen. Er is heel veel ongenoegen en onzekerheid bij de boeren. Ze snakken naar een langetermijnvisie om carrièreperspectief te krijgen. Door alle wetgevingen is dat niet evident, en dat zorgt uiteraard voor wrevel. Landbouwers in Europa hebben allemaal hun eigen punten van ongenoegen. In Wallonië protesteren ze over andere dingen dan in Vlaanderen of Spanje, maar het ongenoegen leidt nu wel tot massale protesten.

Ook in Vlaanderen wordt hevig geprotesteerd. In Turnhout hingen ze naast de N-VA en de Open VLD ook uw partij, de CD&V, symbolisch aan een brandende galg.

Dochy: In Vlaanderen was het stikstofdossier de druppel die de emmer deed overlopen. Het is een complex dossier dat zeker een aantal landbouwbedrijven kansen zal bieden als het standhoudt bij het Grondwettelijk Hof. Dat is nog niet zeker. Ik begrijp wel dat er ten opzichte van de meerderheidspartijen een groot ongenoegen heerst. Maar men moet ook beseffen dat het de CD&V was die nog een aantal fundamentele bijsturingen heeft kunnen doorvoeren. Dat betekent niet dat het een perfect decreet is. Maar met deze coalitie, in deze omstandigheden en op deze termijn viel er niets meer uit te halen.

U besliste tijdens de stemming van het decreet naar buiten te wandelen, waarom?

Dochy: Ik liet mijn boerenhart spreken en besloot de zaal te verlaten. Ik voelde dat er voor dit decreet geen draagvlak is bij de boeren. Ook het negatieve advies van de Raad van State speelde mee in mijn keuze. Finaal zal het Grondwettelijk Hof erover oordelen of het decreet standhoudt. We zitten dicht bij de verkiezingen en op korte termijn een volledig nieuw decreet opstellen is onrealistisch. Zowel minister van Landbouw Jo Brouns (CD&V) als viceminister-president Hilde Crevits (CD&V) heeft daarom geprobeerd om een aantal bijsturingen door te voeren, naarmate van het mogelijke in deze coalitie.

Tinne Rombouts (CD&V) onthield zich als enige van alle meerderheidspartijen. Een landbouwer zei in De Zevende Dag: ‘Tinne Rombouts was de enige die nog voor de boeren was, de rest heeft ons laten zitten’. Dat komt best hard aan voor een partij die zich presenteert als ‘plattelandspartij, dichtbij de boeren’?

Dochy: Rombouts had al beslist om te stoppen met politiek, het is bijna een gewoonte dat mensen die stoppen altijd bejubeld worden. Verder helpt die onthouding landbouwers ook niet vooruit, natuurlijk. We moeten op Europees vlak naar een landbouwbeschermingswet die bepaalt waar we in de toekomst ons voedsel zullen produceren. Uiteindelijk zullen we toch in onze eigen regio’s terechtkomen. Daarom moeten we onszelf hier beschermen. Landbouwers worden uitgelachen en geculpabiliseerd en volledig miskend terwijl ze die voedselzekerheid juist willen beschermen.

Ondertussen loeren andere partijen om de hoek. Vlaams Belangvoorzitter Tom Van Grieken reed mee in een tractor tijdens een van de protesten en de BoerBurgerBeweging waait van Nederland over naar Vlaanderen. Hoe proberen jullie zich daartegen te weren?

Dochy: Als je kijkt wat zij al gedaan hebben voor de boeren maak ik me weinig zorgen. Vlaams Belang zegt ‘Red onze boeren’, niet ‘wij zullen onze boeren redden’. Het is de taak van de oppositie om oppositie te voeren, maar de oplossing zal niet van het Vlaams Belang komen. Toen in het parlement tot tien keer toe aan een parlementslid van Vlaams Belang werd gevraagd wat de partij dan als oplossing of alternatief ziet, bleef een antwoord uit. Maar er is ongenoegen op straat en Vlaams Belang maakt daar handig gebruik van.

Wat wil uw partij doen om het ongenoegen van de boeren te milderen?

Dochy: Voor mij is het stikstofdossier in het beste geval een overgangsmaatregel van een depositiebeleid naar een emissiebeleid. Op Europees niveau moet er daarom gewerkt worden aan een oplossing op lange termijn. We willen zo snel mogelijk de gesprekken op Europees niveau opstarten en zo die omslag waarmaken. Europa moet zich niet alleen bekommeren om de natuur en de biodiversiteit maar ook om de zekerheid van de voedselproductie. Landbouwers zien zichzelf daarin als een belangrijke schakel, maar dat wordt eigenlijk niet erkend door de overheden. Ze voelen zich miskend. Duurzaamheid, ja, maar landbouwers hebben wel zekerheid nodig.

Europese maatregelen zullen nog even duren. Doen jullie ook iets op korte termijn?

Dochy: Ik neem het engagement om alles uit te leggen aan landbouwers op straat. Ik probeer telkens het verhaal te vertellen en de juiste context te geven. Die ken ik goed, en ik kan het ook objectief brengen want ik heb het decreet niet goedgekeurd. Ik leg hen uit dat in de huidige omstandigheden met deze politieke context er iets moest gebeuren. Dit decreet biedt voor sommige bedrijven zekerheden, en voor andere onduidelijkheden en onzekerheden. Er zijn landbouwers die best tevreden zijn. Zonder dat decreet zouden sommige boeren na 2024 geen nieuwe vergunningen meer kunnen krijgen.

Momenteel zijn er toch vooral landbouwers die niet tevreden zijn op straat?

Dochy: Er zijn ook veel mensen op straat die niet goed weten waarover het juist gaat. Ik heb het dossier al vaak uitgelegd, en vaak hebben mensen na mijn uitleg meer begrip. Het is een en/en-verhaal. Er is een globaal ongenoegen onder boeren dat nu tot uiting komt, door onder meer onzekere voedselproductie, oneerlijke concurrentie, stikstof enzovoort. De oplossing moet op korte termijn dus gezocht worden in goede communicatie over welke kansen er zijn voor landbouwers in dat decreet.