Bart De Wever zegt dat Antwerpen ‘dubbel zoveel erkende asielzoekers’ als Gent ontvangt. Klopt dat?

Antwerps burgemeester Bart De Wever (N-VA) zegt dat zijn stad relatief gezien dubbel zoveel ‘erkende asielzoekers’ opvangt als Gent. Die stelling klopt. ‘Mensen trekken veelal naar plekken waar ze familiebanden hebben’, zegt migratie-expert Johan Wets (KU Leuven).

Of het leegstaande Stuivenbergziekenhuis kan dienen als asielcentrum? De suggestie werd opgeworpen door minister van Volksgezondheid Frank Vandenbroucke (Vooruit). In het kader van de opvangcrisis zoekt de federale regering naar locaties voor asielzoekers. Het opvangnetwerk van Fedasil is immers verzadigd.

De suggestie stootte meteen op felle reacties, van voor- én tegenstanders. Onder die laatsten bevond zich Antwerps burgemeester Bart De Wever (N-VA). Op Radio 2 zei hij dat het ziekenhuis ‘helemaal uitgeleefd is’ en dus niet geschikt voor noodopvang. En, zo voegde hij toe, ‘bovendien is Antwerpen wat betreft erkende asielzoekers de meest ontvangende stad van heel Vlaanderen, pro rata het dubbele van Gent’.

De Antwerpse coalitie bestaat uit N-VA en Vooruit, de Gentse uit Open VLD, Vooruit, Groen en CD&V.

Gevraagd naar cijfers om die stelling te onderbouwen, laat het kabinet-De Wever weten dat Antwerpen 10.985 erkende vluchtelingen en subsidiair beschermden telt. Dat zijn dus de ‘erkende asielzoekers’ waar De Wever over sprak. Voor alle duidelijkheid: dat zijn mensen die een erkenning op zak hebben. Zij komen niet in aanmerking voor een verblijf in een opvangcentrum voor asielzoekers.

Knack vroeg soortgelijke cijfers op bij Gents burgemeester Mathias De Clercq (Open VLD). Volgens zijn kabinet gaat het in de Arteveldestad om 2716 erkende vluchtelingen en subsidiair beschermden.

Aangezien Antwerpen ongeveer twee keer zoveel inwoners telt als Gent (respectievelijk 538.910 versus 268.122), gaat het in Antwerpen relatief gezien inderdaad om het dubbel aantal vluchtelingen. 

(Lees verder onder de preview)

Asielopvang

Maar wat met de mensen die nog in een asielprocedure zitten? Ook daarover vroeg Knack cijfers op. In Antwerpen gaat het om 3546 asielzoekers én uitgeprocedeerde kandidaat-vluchtelingen die nog niet geschrapt werden. In het zogenaamde wachtregister worden die samengeteld. In diezelfde categorie telt Gent 1132 mensen. Ook hier telt Antwerpen relatief gezien meer mensen dan Gent.

Maar als het gaat om de strikt omlijnde definitie van ‘asielopvang’, telt Gent er verhoudingsgewijs meer. Van de bovenstaande groep mensen zitten er 315 in de opvang van Fedasil en het Stedelijk Opvanginitiatief van Gent. Daar moeten op korte termijn 181 plaatsen bij komen. ‘We hebben als stad zelf aan Fedasil aangegeven dat we openstaan voor een uitbreiding van het aantal opvangplaatsen in Gent’, zegt het kabinet-De Clercq. In Antwerpen gaat het om 430 mensen in de asielopvang van zowel Fedasil als het Rode Kruis.

(Lees verder onder de preview)

Oekraïners

Het kabinet-De Wever benadrukt ook de druk op het sociale weefsel door de komst van de Oekraïners die de oorlog in hun land zijn ontvlucht. Zij vormen een bijzondere categorie: de tijdelijk ontheemden.

Antwerpen telt 8121 Oekraïners, van wie zo’n 800 à 1000 in collectieve opvangverblijven. In Gent gaat het om 1519 Oekraïense ontheemden, van wie 401 in opvangplaatsen van de stad Gent. Bedoeling is dat die volgend jaar worden uitgebreid tot 801. Ook hier telt Antwerpen relatief gezien meer ontheemden.

Volgens het kabinet-De Clercq is het niet onlogisch dat er verhoudingsgewijs meer Oekraïners naar Antwerpen trokken. ‘Zo was er in Gent een kleine Oekraïense gemeenschap voor het uitbreken van het conflict. Antwerpen had een veel grotere.’

Migratie-expert Johan Wets (KU Leuven) bevestigt dat de aanwezigheid van familieleden of landgenoten inderdaad een belangrijke factor is, zowel bij de Oekraïners als vluchtelingen. ‘Mensen trekken veelal naar plekken waar ze een netwerk hebben.’

Draagkracht

In elk geval verklaren de cijfers waarom Antwerpen gekant is tegen bijkomende collectieve opgang op zijn grondgebied, zegt Johan Vermant, woordvoerder van Bart De Wever. ‘In Antwerpen wonen vandaag ongeveer 22.000 asielzoekers en vluchtelingen. Dat is naar verhouding veruit het meest van alle Vlaamse gemeenten. Die mensen brengen ook bijzondere noden met zich mee, onder meer wat betreft inburgering, huisvesting, toeleiding naar de arbeidsmarkt, onderwijs en zorg.’

Professor Wets noemt het begrijpelijk dat De Wever de aanwezigheid van erkende vluchtelingen en Oekraïense ontheemden als argument hanteert in een discussie over de mogelijke komst van een asielcentrum. ‘Vaak zijn het mensen die behoeftig zijn en door de lokale samenleving geholpen moeten worden, onder meer door het OCMW.’

Er is wel een verschil qua impact op de lokale financiën wanneer asielzoekers in federale opvangcentra verblijven, aldus Wets. Die worden immers gefinancierd met federaal geld. ‘Maar dan nog weegt de aanwezigheid van die mensen op de draagkracht van een stad.’

Wets breekt wel nog een lans voor correct taalgebruik. Hij wijst erop dat een ‘erkende asielzoeker’ eigenlijk niet bestaat. ‘Iemand die de procedure nog doorloopt is een asielzoeker. Wie erkend wordt is een vluchteling of subsidiair beschermde. En wie niet erkend werd is een niet-erkende asielzoeker.’