Afschaffing opkomstplicht en lijststem, grootste partij krijgt initiatief

(Belga) De nieuwe Vlaamse regering voert een hervorming door van de kiesregels op lokaal niveau. De rechtstreekse verkiezing van de burgemeester komt een stapje dichterbij, terwijl de grootste partij per definitie veertien dagen het initiatiefrecht krijgt om zoek te gaan naar een meerderheid.

Het is de ambitie van de ploeg-Jambon de burger meer invloed te geven bij de lokale verkiezingen. De stemplicht verdwijnt bij de gemeente- en provincieraadsverkiezingen. “Het wordt een recht om te stemmen, niet om op te dagen”, noemde Open Vld-voorzitster Gwendolyn Rutten de wijziging. “Zodat het er toe doet dat je gaat stemmen”. Ook de lijststem gaat overboord. Met een lijststem stem je bijvoorbeeld niet op een kandidaat, maar op een partij en gaan die stemmen ‘in de pot’. Het maakt dat bij de zetelverdeling achteraf de kandidaten bovenaan de lijst kunnen profiteren van die ‘pot’. Daardoor heeft de volgorde van de kandidaten op de lijst een belangrijke invloed op wie uiteindelijk zal zetelen. Voortaan zullen dus de voorkeurstemmen tellen, waardoor de kandidaten met de meeste stemmen op de lijst gaan zetelen. De burgemeester wordt voortaan ook de kandidaat met de meeste stemmen achter zijn naam van de grootste lijst binnen de nieuwe coalitie. Die regel bestaat vandaag al in Wallonië. Dat betekent dat een kleinere coalitiepartner niet meer de burgemeestersjerp kan opeisen als voorwaarde om met een grotere partij in zee te gaan. Tot slot krijgt de grootste partij bij de gemeenteraadsverkiezingen sowieso veertien dagen het initiatiefrecht. Ze mag met andere woorden twee weken lang proberen een coalitie op de been te brengen. Dus mochten Vlaams Belang of PVDA binnen vijf jaar in een gemeente als grootste uit de stembus komen, dan mogen ze gedurende veertien dagen potentiële partners zoeken. Van de nieuwe coalitiepartners, zijn N-VA en Open Vld voorstanders van de afschaffing van de provincies. Maar wat de inrichting van de provincies betreft, verandert er in het nieuwe regeerakkoord niets. (Belga)