‘Aanbevelingen van het IMF en de OESO klinken al jaren hetzelfde, omdat er niets mee gebeurt’

Talloos zijn de studies die zeggen wat bij ons beter kan en beter moet. Maar er gebeurt nauwelijks iets mee. Ondertussen verliezen we verder terrein tegenover onze buurlanden.

In 2006 wordt onder leiding van toenmalig griepcommissaris Piet Vanthemsche een ‘Noodplan voor een grieppandemie’ opgesteld. Daarin staat dat ‘(mond)maskers een belangrijke rol spelen in de preventie van de overdracht van het virus’ en dat er een stock moet worden aangelegd van 32 miljoen chirurgische en 6 miljoen FFP-2 maskers. Drie jaar later luidt het in een nieuw advies dat 38 miljoen mondmaskers nog onvoldoende zijn. Maar de stock wordt niet uitgebreid, in 2017 wordt hij zelfs helemaal vernietigd. Als begin vorig jaar de coronapandemie uitbreekt, is er een schrijnend gebrek aan mondmaskers.

In 2013 wordt op verzoek van de minister van Pensioenen de Commissie ‘Pensioenhervorming 2020-2040’ opgericht. Twaalf experts onder leiding van huidig vicepremier Frank Vandenbroucke stellen midden 2014 een nieuw pensioenstelsel voor. We zijn zeven jaar later en er is nog steeds niets van gekomen. In het regeerakkoord van de regering-De Croo staat: ‘Tegen 2040 zullen de kosten van de vergrijzing, in het bijzonder met betrekking tot de pensioenen, verder stijgen’, om te besluiten: ‘De regering bekijkt welke hervormingen doorgevoerd kunnen worden om de financiële en sociale houdbaarheid te garanderen.’ Wordt dus bekeken.

Sinds 2016 hoeven bedrijven voor hun eerste werknemer geen sociale werkgeversbijdragen meer te betalen. Met die maatregel wilde de regering-Michel de werkgelegenheid verhogen. Begin deze maand kwam het Rekenhof met een evaluatie. Daaruit blijkt dat de maatregel, die honderden miljoenen kost, nauwelijks extra banen oplevert. Bovendien is de regelgeving ingewikkeld en fraudegevoelig. Na die vernietigende beoordeling laat minister van Middenstand David Clarinval (MR) weten dat het systeem ‘een succes’ is en dat ‘de voortzetting van de maatregel nog meer aan de orde lijkt’.

Dat laatste voorbeeld wordt aangehaald door ongelijkheidsexpert Ive Marx (UAntwerpen), die net bij het Centrum voor Sociaal Beleid Herman Deleeck een rapport publiceerde met als titel: Terug op de sporen. Krijtlijnen voor een sociaal-economische relance. Het bouwt voort op een studie die Marx twee jaar geleden maakte voor denktank Itinera over ‘krachtlijnen voor meer werk én minder armoede’, waarover Knack toen uitvoerig berichtte. Marx moet vandaag concluderen dat er de afgelopen jaren geen actie is ondernomen en dat we op alle fronten achteruitboeren in vergelijking met andere Europese landen: qua werkgelegenheid, armoede, economische groei, overheidsfinanciën, productiviteit en noem maar op. Ondanks alle verslagen, studies, rapporten en papers die al jaren de vinger op de wonde leggen.

De ene na de andere relevante studie wordt gepubliceerd, ook bijvoorbeeld door het Steunpunt Werk (KU Leuven) met de ploeg rond Sarah Vansteenkiste. Of in de Leuvense Economische Standpunten. Talloze academici schrijven beleidspapers, zoals de Leuvense begrotingsspecialist Wim Moesen, de Gentse arbeidsmarktspecialist Stijn Baert of zijn collega-econoom Gert Peersman. Maar hun werk ligt stof te vergaren.

Elk jaar belicht de Nationale Bank in haar jaarverslag heel nauwkeurig de economische en financiële toestand van het land, wijst ze op onze sterktes en zwaktes en geeft ze adviezen. Dat wordt aangevuld met essentiële artikels in haar Economisch Tijdschrift. Ook het IMF, de OESO en de Europese Commissie komen op geregelde tijdstippen met aanbevelingen. Ze klinken al jaren hetzelfde, omdat er niets mee gebeurt.

De Hoge Raad voor de Werkgelegenheid formuleerde de afgelopen jaren talloze adviezen, over de ontkoppeling van lonen aan de anciënniteit tot de integratie van migranten op onze arbeidsmarkt. Wordt geen werk van gemaakt. De Hoge Raad van Financiën leverde vorig jaar onder voorzitterschap van Herman Matthijs (UGent/VUB) een baanbrekende studie af over de lastendruk op arbeid, die de basis kan vormen voor een eenvoudigere, transparante en billijkere fiscaliteit, waar al decennia om wordt geroepen. In plaats daarvan creëert de regering nog meer aftrekposten en fiscale uitzonderingen zodat onze belastingen nóg complexer worden.

Al die relevante verslagen, studies, rapporten en papers staan gratis op het internet en kunnen de aanzet zijn voor de broodnodige hervormingen, zodat we niet langer terrein verliezen tegenover andere Europese landen. Maar uit niets blijkt dat onze politici ze zelfs ook maar lezen.