Zorgt brexit voor exit van Jaguar Land Rover?

Jaguar Land Rover (JLR) heeft zeven schitterende jaren achter de rug. De sterke stijging van de verkoop en goede bedrijfsresultaten hebben ervoor gezorgd dat JLR tot de snelst groeiende autoconstructeurs ter wereld behoort en in één adem wordt genoemd met de Duitse premiummerken. Eind december doken echter plots geruchten op over ongunstige kwartaalcijfers, ondertussen zijn die zwart op wit bevestigd. In een reactie heeft de JLR-directie een reeks ingrijpende besparingsmaatregelen afgekondigd. Die hebben ook in ons land tot ontslagen geleid op de hoofdzetel in Antwerpen.

Reddende engel uit India

26 maart 2008 is een historische dag in de geschiedenis van Jaguar Land Rover. De steenrijke Indiase staalmagnaat Ratan Tata betaalde toen 1,45 miljard euro aan Ford Motor Company voor de overname van JLR. Hiermee kwam een einde aan de lijdensweg van de twee roemrijke Engelse automerken. De nieuwe eigenaar gaf bovendien te kennen dat hij bereid was bijkomende miljarden te investeren in nieuwe modellen en innovatieve technologie. ‘Ik wil Jaguar en Land Rover de mogelijkheid bieden zich verder te ontwikkelen met respect voor hun identiteit.’

Ratan Tata regeert over een industrieel imperium met vestigingen in 96 landen. De kernactiviteit van Tata Group bestaat uit de productie en verwerking van staal, maar als vooruitziend ondernemer heeft hij niet alle eieren in één korf gelegd en is hij ook actief in de automobielsector.

Met de overname van JLR verwierf hij op een goedkope manier zowel technologische knowhow als imago, want Jaguar en Land Rover zijn gevestigde waarden en genieten hoog aanzien in de internationale autowereld.

Jaguar slaagde er niet uit te groeien tot winstgevende onderneming

De geschiedenis van Jaguar gaat terug tot 1935. Nauwelijks één jaar later won de nieuwkomer de legendarische RAC Rally, de start van een lange reeks van overwinningen in de meest uiteenlopende autosportdisciplines. Alleen een zege of wereldtitel in de Formule 1 ontbreekt op het indrukwekkende palmares.

Na de Tweede Wereldoorlog maakte Jaguar naam als constructeur van sportieve en elegante twee- en vierdeursmodellen. De bekendste is ongetwijfeld de E-type, leverbaar als coupé en cabrio en zonder twijfel een van de iconische sportwagens uit de naoorlogse autogeschiedenis. Door faliekante beleidsbeslissingen van het management en destructieve acties van de almachtige Engelse vakbonden slaagde Jaguar er echter niet in uit te groeien tot een winstgevende onderneming à la BMW of Porsche. De schuldenberg werd almaar hoger, in 1990 kwam JLR in handen van Ford Motor Company dat Jaguar Land Rover onderbracht in de Premier Automotive Group (PAG), samen met Volvo en Aston Meartin.

Toen Ford eind van de jaren 2000 zelf in financiële moeilijkheden raakte, verscheen Ratan Tata als een reddende engel ten tonele. Tegen alle verwachtingen in behield hij het vertrouwen in het managementteam onder leiding van Ralf Speth, ex-BMW. Die zag de kans schoon om zich te bewijzen tegenover zijn oud-collega’s in München. Hij legde een zeer ambitieus investeringsplan voor en verzamelde een sterk team van specialisten rond zich.

Er volgde een tsunami van nieuwe modellen en motoren, in geen tijd vonden Jaguar en Land Rover aansluiting bij de Duitse premiummerken. De no-nonsense aanpak van Ralf Speth en zijn team leverde succes op en dwong respect af. De zeldzame keren dat JLR-topman de micro in de hand nam, spitsten zich de oren.

Zoals bij de lancering van de I-Pace in Genève. ‘Terwijl onze concurrenten over de toekomst spreken, hebben wij die gebouwd. Voor onze eerste volledig elektrische SUV hebben we alle conventies opzijgeschoven. Het resultaat mag gezien worden: zero-uitstoot, sportieve prestaties en een actieradius van 400 kilometer. De I-Pace brengt ons een stuk dichter bij onze visie op een gezonde, veilige en duurzame toekomst.’

De I-Pace was de derde SUV op rij voor Jaguar, als aanvulling op de F-Pace en E-Pace. Die legden de basis voor de wederopstanding van de Engelse autogroep, hun succes is illustratief voor de transitie van de automarkt. Die is nog in volle gang en tot eind vorig jaar leek het erop dat JLR perfect op schema lag.

Donderslag bij heldere hemel

Toen in midden december de eerste geruchten de ronde deden over tegenvallende bedrijfsresultaten, werden die nog afgedaan als fake news. Nu de verliescijfers bekend zijn, kijkt iedereen vol ongeloof toe. Hoe is zoiets mogelijk, hoe is het zover kunnen komen?

Analisten wijzen erop dat JLR (te) veel hooi op zijn vork nam door alle nieuwe technologische innovaties in eigen regie te willen ontwikkelen. En dat uitgerekend op een moment dat de grote Duitse merken (noodgedwongen) allianties aangaan met directe concurrenten. Omdat de uitdagingen waarmee zij worden geconfronteerd hun mogelijkheden te boven gaan.

Heeft JLR-topman Speth de slagkracht van zijn autogroep overschat? Knack.be vroeg het aan Jan Vroemans, marketingdirecteur JLR-Benelux. ‘In de voetsporen van een ander kom je niet vooruit! Onze directie heeft de lat terecht heel hoog gelegd en het mag gezegd, JLR heeft een fantastisch parcours afgelegd.’

‘Kijken we naar de positie van onze merken op de Belgische markt dan stellen we vast dat we zeven vette jaren achter de rug hebben. Vorig jaar steeg de Jaguar-verkoop met 23 procent, Land Rover ging met 6 procent vooruit en dat op een stagnerende markt. Dat is een veel beter resultaat dan onze directe concurrenten en heeft te maken met de vernieuwing en uitbreiding van ons modellengamma en de implementatie van innovatieve technologieën.

‘De slechte bedrijfsresultaten van eind 2018 kwamen als een donderslag bij heldere hemel. Ze zijn het gevolg van de handelsoorlog tussen de Verenigde Staten en China. Die heeft geleid tot een terugloop van het consumentenvertrouwen in China dat voor JLR een uitermate belangrijke markt is. Worden daar minder auto’s verkocht, ontvangen wij minder inkomsten terwijl de investeringen verderlopen. Daardoor raken inkomsten en uitgaven uit balans en moet alles in het werk worden gesteld om het evenwicht te herstellen. Door het personeelsbestand in te krimpen, dalen de uitgaven. Dat is wat er nu gebeurt.

‘Op die manier wordt niet geraakt aan de projecten die op stapel staan. Die moeten ervoor zorgen dat wij morgen en overmorgen competitief blijven. Komt het straks tot een wapenstilstand tussen de VS en China neemt het consumentenvertrouwen opnieuw toe en ziet de toekomst er plots helemaal anders uit.’

Lees verder onder de foto’s

De kans dat het tot een harde brexit neemt elke dag toe. Wat kunnen de gevolgen hiervan zijn voor de toekomst van JLR. Kan de Brexit leiden tot een exit?

Jan Vroemans: ’29 maart is niet meer veraf. Toch weet vandaag niemand met zekerheid wat ons de komende weken te wachten staat. De politiek had geen beter bewijs van zijn onmacht kunnen leveren!

‘Op onze hoofdzetel heeft men verschillende scenario’s uitgewerkt om de gevolgen tot een minimum te beperken. Zo beschikt JLR ondertussen over enkele fabrieken op het Europese vasteland. Komt het daadwerkelijk tot een harde brexit zal dat ongetwijfeld negatieve gevolgen hebben voor onze autogroep.

‘Dat een harde brexit het voortbestaan van JLR in het gevaar kan brengen, dat geloof ik niet. Wij maken deel uit van een kapitaalkrachtige industriële groep die geen enkel belang heeft met de exit van een dochteronderneming. Tot nu toe hebben we altijd kunnen rekenen op de steun van Tata en ik ga ervan uit dat zal ook in de toekomst zo zal zijn.

‘In feite zijn wij het slachtoffer van politieke machtsspelletjes die boven onze hoofden worden uitgevochten. Als automerk heb je daar geen verweer tegen. Er blijft ons niks anders over dan de kalmte te bewaren en een vervolg te breien aan ons succesverhaal. Komt wel goed!’