Waarom Toyota vooruitgaat en Volkswagen achteruit  

In 2023 verkocht Toyota 11,38 miljoen auto’s en bleef daarmee afgetekend nummer één. Volkswagen eindigde op nummer twee en zag de achterstand op zijn eeuwige rivaal groter worden. Op basis van de tegenvallende bedrijfsresultaten lijkt een terugkeer aan de top een onmogelijke opgave voor Volkswagen.

Toen Martin Winterkorn in 2007 aantrad als nieuwe topman van Volkswagen Group had hij bij Audi een voorbeeldig parcours afgelegd. Met de steun van zijn mentor Ferdinand Piëch, kleinzoon van de legendarische Ferdinand Porsche, was hij er immers in geslaagd om van Audi de evenknie te maken van BMW en Mercedes en stond hij op een goed blaadje bij de Oostenrijkse ondernemersfamilies Porsche en Piëch, nazaten van Ferdinand Porsche. Beide families bezitten de meerderheid van de stemgerechtigde aandelen van de Duitse autogroep en hebben in belangrijke beslissingen het laatste woord.    

Hoogmoed komt voor de val

Meteen na zijn aantreden liet de grootsprakerige Winterkorn weten van Volkswagen de nummer één in de internationale autowereld te willen maken, voorbij aan Toyota, General Motors en Ford. In 2015 lukte hem dat ook voor even, met dank aan de bankencrisis die GM en Ford had geruïneerd. Bij Toyota lag een ingrijpende strategiewissel aan de basis van een terugloop van de verkoop.    

Om zijn belofte te kunnen waarmaken, ging Winterkorn voluit. Onder het motto ‘het doel heiligt de middelen’ stemde hij ermee in dat dieselmotoren werden uitgerust met sjoemelsoftware. Die zorgde ervoor dat de motoren tijdens de homologatieprocedure minder schadelijke uitlaatgassen uitstootten.     

 Toen de Amerikaanse milieudienst EPA het bedrog ontdekte en openbaar maakte, betekende dat het roemloos einde van de carrière van Winterkorn. Met hem verdween een hele generatie topmanagers en hooggeplaatste ingenieurs van het toneel. De Volkswagen Group kwam zwaar onder vuur te liggen en het is een klein wonder dat de autogroep die crisis heeft overleefd.

Dat laatste is de verdienste van Herbert Diess, ex-BMW en opvolger van Winterkorn. In een poging de aandacht van het bedrog af te leiden, lanceerde de nieuwe topman een ambitieus elektrificatieplan dat ervoor zorgde dat Volkswagen een groen etiket kreeg opgeplakt en werd gepercipieerd als redder van de planeet.  

Maar al snel werd duidelijk dat de Duitse autogroep niet de nodige knowhow en ervaring op het vlak van elektromobiliteit in huis had om in de voetstappen van Tesla te kunnen treden. Dat werd pijnlijk duidelijk toen de eerste ID.3 en ID.4/5 modellen werden gepresenteerd. Die waren van een bedenkelijk kwaliteitsniveau en vertoonden opvallend veel kinderziekten wat bij de early adopters een storm van protest deed opsteken.

In een poging het tij te keren, beging Diess enkele strategische blunders die hem niet in dank werden afgenomen door de merkverantwoordelijken van Audi en Porsche. Die stonden onder druk omdat de lancering van hun nieuwe modellen grote vertraging opliep door mismanagement op het niveau van de groep. 

Toen Diess ook nog in de clinch ging met de machtige vakbond IG Metall was zijn lot bezegeld. In de zomer van 2022 verliet hij via een achterdeur de autogroep die hij enkele jaren voordien nog voor de ondergang had behoed.

Een en ander bevestigt het vermoeden dat Volkswagen Group op de dool is door een opeenvolging van Pannen und Pleiten waarvan de meeste huisgemaakt zijn. Wie waar verantwoordelijk voor is, is vanop afstand moeilijk in te schatten.

Feit is dat de families Porsche en Piëch een dikke vinger in de pap hebben maar dat geldt ook voor de vertegenwoordigers van de vakbond IG Metall in de raad van bestuur. Die bepalen daar mee het beleid en zijn dus mede verantwoordelijk voor de slechte gang van zaken binnen de autogroep.  

Eenzelfde omzet met minder dan de helft werknemers

Bij Toyota is van Mitbestimmung door de vakbond geen sprake. Naar verluidt hebben de nazaten van founding father Kiichiro Toyoda ook minder greep op de operationele bedrijfsvoering dan dat het geval is bij Volkswagen.

Bij Toyota heerst een andere bedrijfscultuur en staat alles in het teken van efficiëntie. Elke investering, klein of groot, wordt minutieus op haar doelmatigheid, doeltreffendheid en financiële en industriële meerwaarde onderzocht. Elke yen wordt minstens vijf keer omgedraaid voor die wordt uitgegeven.

Bij Toyota maken prestigeprojecten met een twijfelachtige opbrengst geen kans, ook al komen die uit het brein van hun meest bevlogen ingenieur of nakomeling van Kiichiro Toyoda. Bij de Duitse autogroep is dat anders. Daar heeft men in de loop der jaren enorm veel geld uitgegeven aan het bestuderen en uitwerken van obscure ideeën van technologiefreaks zonder enig toekomstperspectief. Soms lijkt het alsof men in Wolfsburg nog nooit heeft gehoord van evidence-based pratice.

Een en anderis mede een verklaring voor het feit dat Toyota met minder dan de helft werknemers dezelfde omzet realiseert als Volkswagen. In een geglobaliseerde wereld die wordt gekenmerkt door een felle concurrentiestrijd verliest de Duitse autogroep zienderogen aan competentie en slagkracht op he vlak van elektrische aandrijving en digitalisering. Daardoor lijkt een terugkeer aan de top op korte termijn uitgesloten.

Mobiliteit voor iedereen

In vergelijking met Volkswagen is Toyota een lichtend voorbeeld. Getuige daarvan de voorstelling van en toelichting bij een reeks nieuwe modellen en projecten tijdens het recente Kenshiki Forum van Toyota Motor Europe (TME) in een hangar op het vliegveld van Zaventem.

Met open mond hebben we zitten kijken naar de onthulling van de Toyota Urban SUV Concept, Sport Crossover Concept, FT-Se Concept, FT-3^e Concept, Hilux FCEV Prototyp, Proace Max en Lexus LF-ZC Concept. Na het modellenoffensief van het voorbije jaar kwam deze tsunami van concept cars als een complete verrassing voor de aanwezige journalisten uit alle hoeken van de wereld.   

Bedoeling van de workshop was inzicht te geven in de denkwijze van Toyota over ‘Mobiliteit voor iedereen’. Volgens Simon Humphries, Chief Branding Officer en Head of Design is mobiliteit synoniem van meer vrijheid. “Toyota wil dat iedereen van die vrijheid gebruik moet kunnen maken, waar ter wereld en in welke situatie hij of zij leeft. Wij laten niemand in de steek! Vandaar houden wij alle opties open en ontwerpen wij emissiearme en emissieloze mobiliteitsoplossingen die rekening houden met specifieke regionale behoeften. Onze oplossingen voldoen aan de vraag van de klanten of zijn relevant voor hun lokale infrastructuur. Bovendien zijn zij betaalbaar zodat niemand achterblijft op de weg naar CO2-neutraliteit.”  

Humphries bevestigt daarmee dat Toyota blijft investeren in zowel aandrijving op stroom als waterstof en E-fuels. Vandaag is 16 procent van alle Toyota-modellen emissievrij, tegen 2035 moet dat het geval zijn voor alle modellen. Nu bedraagt de geëlektrificeerde mix 71 procent, tegen het einde van het jaar moet die oplopen tot 75 procent.     

Tegen 2026 zal Toyota 15 verschillende emissieloze voertuigen (ZEV) aanbieden, van personenauto’s tot lichte bedrijfswagens. Als alles volgens plan verloopt, zal Toyota’s BEV-mix in Europa dan meer dan 20 procent bedragen. TME verwacht in 2026 meer dan 250.000 batterij-elektrische voertuigen per jaar te verkopen.

Last but not least. In 2026 introduceert Toyota zijn derde generatie brandstofcelsystemen. Op termijn zullen de Mirai en Crown het gezelschap krijgen van bijkomende modellen op waterstof. Het Hilux-prototype is daar een voorafbeelding van. Voorlopig blijft rijden op waterstof een randverschijnsel, bij gebrek aan een uitgebouwd netwerk van waterstoftankstations.   

Geen woorden, maar daden

Zoals gezegd haalde Toyota tijdens het Kenshiki Forum het doek van een aantal concept cars die over zeer afzienbare tijd te zien zullen zijn in het straatbeeld. 

De Urban SUV is een compact B-SUV-model en het eerste in een reeks van 6 batterij-elektrische voertuigen die tussen nu en 2026 wordt gelanceerd. Het productiemodel biedt twee batterijopties, afgestemd op de prioriteiten van de klant inzake actieradius en betaalbaarheid. De nieuwkomer vormt een alternatief voor de hybride Yaris Cross, het meest verkochte model in zijn klasse. De Urban SUV zal leverbaar zijn in zowel een voorwiel- als achterwielaangedreven versie.

In Brussel kregen we ook de toekomstige Sport Crossover te zien, een nieuw elektrisch aangedreven stijlicoon met maximaal comfort en veel ruimte binnenin. Een alternatief voor wie op zoek is naar een sierlijke 5-deurs niet-SUV. Want die zijn er gelukkig ook nog. De Sport Crossover is het eerste zichtbare resultaat van een samenwerking tussen Toyota en het Chinese BYD.   

Tot slot demonstreerde Lexus met zijn conceptauto’s LF-ZL en LF-ZC hoe het de mogelijkheden van elektrificatie en innovatieve technologieën maximaal wil benutten om nieuwe mobiliteitservaringen wil bieden.

Op het einde van de dag was het voor iedereen duidelijk waarom Toyota vooruitgaat en Volkswagen achteruit. Toyota denkt ver vooruit en levert just-in-time terwijl Volkswagen achter de feiten aanloopt en elke dag verder achterop geraakt.