Is éénmalige kooppremie mirakeloplossing voor problemen Europese autosector?

Nadat de productie in de Europese autofabrieken langzaam terug op gang komt, moet ook de verkoop weerom de hoogte in. De Duitse automerken dringen daarom bij de Duitse regering aan op een éénmalige kooppremie voor wie zich dit jaar een nieuwe wagen aanschaft, ongeacht of die op benzine, diesel of stroom rijdt. Politiek Berlijn reageert terughoudend. De Europese koepelorganisatie van autoconstructeurs ACEA pleit voor een gedifferentieerde aanpak.

Wat science fiction lijkt, is spijtig genoeg bittere realiteit. Na vette jaren met stijgende omzetten en recordwinsten voor de meeste autoconstructeurs heeft de bliksemsnelle en wereldwijde verspreiding van het coronavirus ervoor gezorgd dat die nu met de rug tegen de muur staan. De productie heeft bijna twee maanden compleet stilgelegen, de verkoop is in die periode geïmplodeerd. Beterschap is niet meteen in zicht.

‘Enkel snel economisch herstel kan groot banenverlies voorkomen’

In de meeste autofabrieken werd de productie weliswaar hervat maar de band loopt er trager dan vóór corona, wat ten koste gaat van de rendabiliteit. De heropstart is nochtans goed verlopen, wat op zich een klein wonder is gezien de grote complexiteit van de industriële processen in combinatie met de just in time-aanvoer van onderdelen uit alle hoeken van de wereld. Bovendien vergen nieuwe regels op het vlak van social distancing op de werkvloer bijkomende voorzorgsmaatregelen en aanpassingen.

Maar ook nu levert de autosector het bewijs dat hij efficiënt en flexibel kan inspelen op onvoorziene situaties. Het verschil met de amateuristische aanpak van het mondmaskerdossier door de overheid kan niet groter zijn.

Lees verder onder de foto’s

‘Nu er opnieuw auto’s van de band rollen, moet de verkoop gerevitaliseerd en liefst zo snel mogelijk’, dat zegt Eric-Mark Huitema, topman van de Europese koepelorganisatie van de automerken (ACEA). ‘Tot nu toe bedraagt het productieverlies 2,5 miljoen wagens, voor het volledige jaar 2020 kunnen er in Europa mogelijk zo’n 5 miljoen minder auto’s worden geproduceerd.

‘À rato van 30.000 euro per nieuwe auto betekent dat een inkomstenverlies van 150 miljard voor de constructeurs en Europese lidstaten. In die 150 miljard zitten ook de fiscale afdrachten in de vorm van btw, aankoopbelasting en noem maar op.

‘Een verlies aan inkomsten van die omvang kan en zal niet zonder gevolgen blijven, niet voor de autosector en niet voor de Europese lidstaten. Een aantal toeleveranciers zal mogelijk failliet gaan. Wie de crisis overleeft en competitief wil blijven, zal nog efficiënter moeten produceren en nog meer moeten snoeien in de kosten. Enkel een snel economisch herstel kan een groot banenverlies voorkomen.’

Duitse constructeurs pleiten voor éénmalige kooppremie

Met name de Duitse autoconstructeurs dringen daarom bij de Bondsregering aan op het toekennen van een éénmalige kooppremie aan al wie zich dit jaar een nieuwe auto aanschaft, ongeacht of die op diesel, benzine of stroom rijdt. In hun voorstel is sprake van een toegift van 1000 en 3000 euro, afhankelijk van de Euro-norm en de aard van de motor. Nieuwe auto’s met alternatieve aandrijving – stroom of waterstof – of een combinatie van een elektro- met benzine- of dieselmotor (plug-in hybride) kunnen rekenen op de maximale premie van 4000 euro.

Sinds begin van dit jaar stimuleert de Duitse overheid de verkoop van elektrische auto’s met een incentive van 6000 euro. Als het van de Duitse constructeurs afhangt, moet die behouden blijven. Audi, BMW, Mercedes, Porsche en VW hebben er alle belang bij dat de verkoop van hun e-modellen toeneemt. Enkel op die manier kunnen zij op het einde van dit jaar de Europese CO2-doelstelling van 95 g/km halen en voorkomen dat zij zware boetes moeten betalen aan Europa.

Verkeerd signaal van de politiek aan de bevolking

Het voorstel van de Duitse autobouwers is op gemengde gevoelens onthaald, een politieke beslissing valt ten vroegste begin volgende maand. Veel politici en burgers vinden het een verkeerd signaal van de overheid om premies toe te kennen voor de aankoop van een nieuwe diesel- of benzinewagen omdat zo’n maatregel ingaat tegen de klimaatdoelstellingen van Parijs uit 2015. Als belastinggeld in de vorm van een kooppremie wordt uitgegeven, dan enkel voor auto’s die ons leefmilieu ten goede komen en niet nog meer belasten, zo is te horen.

Zij dringen daarom aan op investeringen in meer duurzame projecten, denk aan de uitbouw van een fijnmazig netwerk van laadpalen en autovrije binnensteden, aan nieuwe tracés voor fietssnelwegen en aan snelheidstreinen tussen grote steden. Dat laatste ter vervanging van binnenlands luchtverkeer.

Velen bestempelen een éénmalige kooppremie als een paniekreactie met een kortstondig effect. Zij verwijzen hiervoor naar een gelijkaardig initiatief in 2009. Ten tijde van de bankencrisis resulteerde de zgn. slooppremie in een zeer tijdelijke heropleving van de autoverkoop.

Bovendien profiteerden toen ook niet-Europese automerken van de steunmaatregel die werd betaald met geld van de Europese belastingbetaler. In Duitsland, maar ook daarbuiten, ziet de man in de straat dat liever niet nog een keer gebeuren. Want is het coronavirus niet uitgerekend vanuit China over de hele wereld verspreid?

Sommigen vinden het ook onaanvaardbaar dat de kooppremie Duitse autoconstructeurs ten goede komt die de voorbije jaren miljardenwinsten hebben gerealiseerd en van plan zijn hun aandeelhouders en topmanagers in volle crisis hoge dividenden en boni uit te betalen. Sprake is van vijf miljard voor alle merken.

ACEA: ‘Goed voorstel, maar niet enige’

Eric-Mark Huitema: ‘De beslissing om dividenden en bonussen uit te keren, is genomen voor corona en is gebaseerd op de bedrijfsresultaten van 2019. Om die reden zie ik geen verband met het voorstel van de kooppremie.

‘Sterker nog, ik kan begrip opbrengen voor het voorstel van de Duitse constructeurs. Zij stellen in Duitsland 800.000 mensen tewerk en willen een snelle heropleving van de economie. Om te voorkomen dat jobs verloren gaan.

‘Dat geldt overigens ook voor Italië, Spanje en enkele Oost-Europese landen met een sterk uitgebouwde autonijverheid. Alle hebben zwaar te lijden hebben onder de coronacrisis maar beschikken niet over de financiële mogelijkheden van Duitsland.

‘De auto-industrie is een belangrijke motor van onze economie welke jaarlijks 440 miljard afdraagt aan de schatkist van de Europese lidstaten, daarom moeten we nu alles in het werk stellen om die motor draaiende te houden.

‘Een éénmalige kooppremie kan daartoe bijdragen, al geef ik toe dat het niet de enige oplossing is. België zou bijvoorbeeld meer kunnen investeren in een betere laadinfrastructuur en in duurzaam openbaar vervoer in de vorm van elektrisch aangedreven autobussen die vervolgens door Belgische fabrikanten in eigen land worden gebouwd.’

Slechts mogelijke moment

‘De uitbraak van het coronavirus komt op het slechtst mogelijke moment. Sinds begin van het jaar was er voor het eerst sprake van een sterke toename van de verkoop van elektrische auto’s en uitgerekend nu verschijnt het coronavirus ten tonele.

‘Dat de kooppremie ook voor nieuwe benzine- en dieselauto’s moet gelden, vind ik verdedigbaar ook al lijkt dat contradictorisch. Ten eerste gaat het om een éénmalige premie om banen te behouden en ten tweede stoten nieuwe benzine- en dieselwagens veel minder schadelijke uitlaatgassen uit dan de oude auto’s die zij vervangen. Daar is het uiteindelijk toch om te doen.’

Wat is er waar van het gerucht dat de autosector met de Europese Commissie onderhandelt over een uitstel met één of twee jaar van de vervaldatum van de Europese CO₂-doelstelling? Huitema: ‘Fake news! De autosector heeft geen initiatief in die richting genomen om de eenvoudige reden dat wij daarmee onze geloofwaardigheid op het spel zouden zetten. En dat willen wij niet.’

België werkt aan een globaal relanceplan

Gevraagd naar een reactie op het initiatief van de Duitse autoconstructeurs antwoordt Febiac-topman Luc Bontemps dat in ons land wordt gewerkt aan een globaal relanceplan voor de hele autosector. ‘De grote lijnen liggen vast maar het is nog te vroeg om hier nu al over te communiceren. De afspraak is dat de autosector als geheel naar buiten zal treden op het moment dat alle betrokkenen hun fiat hebben gegeven.’

De belangenorganisaties in de autosector staan erom bekend dat zij degelijk werk afleveren, dat zij gemaakte afspraken respecteren én goede contacten onderhouden met de politieke overheden. Als zij voorstellen lanceren, zijn die goed onderbouwd en beschikken die meestal over een ruim draagvlak.