Heeft Europa de constructeursstrijd van China voorgoed verloren?

De greep van China op de wereldeconomie neemt angstaanjagende afmetingen aan. Made in China is nu ook in de autosector het nieuwe kwaliteitslabel. Chinese auto’s komen steeds vaker als beste uit vergelijkende tests wat goed nieuws is voor de consument. De medaille heeft ook een keerzijde en die oogt minder fraai.

Het bezit/onderhoud van een eigen auto is de op één na grootste uitgavenpost in een gezin. Voor mij destijds de directe aanleiding om kritisch te gaan berichten over de voor- en nadelen van nieuwe auto’s en innovatieve technologieën, in de stille hoop goedgelovige consumenten te kunnen behoeden voor een miskoop. Uit zowat alle onderzoeken blijkt dat de meeste mensen een nieuwe auto kopen op basis van emotionele overwegingen.

Emotionele beslissing

Vraag particulieren hoeveel de TCO (Total Cost of Ownership) van hun auto bedraagt en ze bekijken je alsof ze het in Keulen horen donderen. Pas nadat zij worden geconfronteerd met de omvang van de belasting op de inverkeerstelling, jaarlijkse rijtaks of verzekeringspremie gaat een lampje branden en realiseren zij zich dat de vlotte autoverkoper toch niet alle aspecten even duidelijk heeft toegelicht.

Ook de brandstof- en onderhoudskosten worden vaak zwaar onderschat, om nog te zwijgen over de consequenties van de zogenaamde kleine letters in financierings- en leasecontracten. Particuliere autokopers lijken niet te weten dat geld lenen ook geld kost en vertikken het deskundig advies in te winnen. Zogezegd omdat zij daar een vergoeding voor moeten betalen die vele malen kleiner is dan financieel verlies door een miskoop.

Autojournalisten kunnen hier een belangrijke bijdrage leveren door in hun berichtgeving de grootst mogelijke objectiviteit na te streven en zich zoveel mogelijk te baseren op facts & figures én niet mee te gaan in het verhaal van de automerken dat focust op de kwaliteiten en voordelen van hun producten. Het gebeurt almaar vaker: automerken die investeren in sponsored content. Het gaat om betaalde advertenties die eruitzien als een journalistieke bijdrage of reportage, van de hand van copywriters op basis van input van het automerk.

Gebeuren de verwerking en presentatie op een professionele manier worden de inhoud en boodschap door een niet-geoefend oog niet altijd als vooringenomen of misleidend ervaren. Dat kan ertoe leiden dat lezers of kijkers deze of gene auto kopen op basis van eenzijdige informatie wat een kwalijke evolutie is die de geloofwaardigheid van zowel de media als automerken aantast.

Chinese auto’s bieden meer waar voor hun geld

Sinds de internationale autowereld in een stroomversnelling is terechtgekomen, hebben de Duitse merken hun koppositie inzake technologische innovatie en alternatieve aandrijving kwijtgespeeld aan onder andere Tesla, Hyundai en Kia.

Dat lijstje is recent uitgebreid met de namen van Chinese automerken die tot voor kort  onbekend in de oren klonken. BYD, Geely, Maxus, Nio, Xpeng & Co hebben hun technologische achterstand inzake elektrische aandrijving en elektronische besturingssystemen in enkele jaren tijd omgebogen in een voorsprong.

In vergelijkende tests behalen hun elektrische modellen geregeld een hogere score dan vergelijkbare modellen van Europese makelij. Zij zetten ook nieuwe maatstaven op het vlak van design. Last but not least: Chinese auto’s zijn goedkoper en bieden meer waar voor hun geld. Vooral dat laatste is goed nieuws voor de consument.  

Eigen schuld, dikke bult

Hoe dat komt? Chinese constructeurs ontwikkelen sneller, fabriceren efficiënter en produceren tot 90 procent van de benodigde onderdelen zelf. Dat levert een kostenbesparing op van 30 à 40 procent waardoor zij hun e-modellen goedkoper kunnen verkopen én toch nog meer winst maken dan hun Europese collega’s.

Dat het zover is kunnen komen, is mede de schuld van de Europese constructeurs. Uit kortzichtig winstbejag hebben die de ontwikkeling en productie van batterijen en halfgeleiders destijds uitbesteed aan Aziatische toeleveranciers. Enkele Chinese onderdelenproducenten hebben inmiddels ook toegang tot de zogenaamde zeldzame aardmetalen en beschikken nu zowel over de knowhow als grondstoffen om oplaadbare accu’s en chips te produceren.

Dankzij hun feitelijk monopolie kunnen zij, en petit comité, bepalen wie welke onderdelen krijgt en tegen welke prijs. De Europese constructeurs ondergaan in deze de wet van de sterkste én met hen wij allemaal. Ik heb het daar moeilijk mee.

Want uiteraard ben ik niet blind voor hetgeen zich in China afspeelt. Waar veel licht is, is ook veel schaduw. Het is een publiek geheim dat Peking Chinese bedrijven op alle mogelijke middelen steunt, maar ook controleert én sanctioneert wanneer die niet in de pas lopen.

China is een éénpartijstaat waarin het landsbelang vooropstaat en het individu geen rechten en geen stem heeft. President Xi Jinping regeert met ijzeren hand over 1,4 miljard onderdanen, lapt de meest elementaire mensenrechten aan zijn laars en onderdrukt iedere vorm van anders denken of handelen op gewelddadige wijze.

China is een olievlek die almaar groter wordt. De afhankelijkheid van Europa ten opzichte van China  neemt elke dag toe. Weet dat de Duitse automerken tot bijna de helft van hun omzet én winst in de Volksrepubliek realiseren. China heeft Europa in een economische houdgreep die zonder veel moeite kan worden veranderd in een wurggreep, met dramatische sociaaleconomische en politieke gevolgen voor de westerse wereld.      

Ik zie het als mijn plicht, als onafhankelijke autojournalist, om mijn lezers in mijn reviews over nieuwe auto’s Made in China te waarschuwen voor die mogelijke gevolgen. Geef ik een positief koopadvies ondersteun ik onrechtstreeks een politiek regime waarvoor ik niet de minste sympathie voor koester.

Geloof me, ik lig daar wakker van. Hoever reikt mijn verantwoordelijkheid in deze? Ik vraag het mij af in de wetenschap dat de Europese autoconstructeurs nog nauwer en intensiever samenwerken met hun Chinese partners dan voorheen. Zo worden de nieuwe Smart #1 en #3 geproduceerd in een Chinese Geely-fabriek, rolt de nieuwe elektrische MINI Cooper van dezelfde band als de Ora Cat van Great Wall en hebben Audi en VW recent een nieuw samenwerkingsakkoord ondertekend met Shanghai Automotive Industry Corporation (SAIC) en Xpeng voor het ontwikkelen van e-platformen voor hun luxe- en volumemodellen.

En zijn het niet de Duitse autobazen die recent bij Europees Commissievoorzitster Ursula von der Leyen hebben aangedrongen om in speaking terms te blijven met Peking? Naar eigen zeggen omdat een handelsoorlog met China het ergste is wat hen kan overkomen. Zelfs de duurste BMW of Mercedes rijdt zonder onderdelen Made in China voor geen meter.    

Ik ga ervan uit dat de Vlaamse regering hierover heeft nagedacht toen zij in november heeft beslist om particuliere kopers van een elektrische auto van minder dan 40.000 euro vanaf 1 januari 2024 een aanmoedigingspremie van 5.000 euro te betalen. In eerste instantie profiteren hier elektrische auto’s Made in China van, omdat de Duitse merken tot nu toe voorrang hebben gegeven aan grote en dure e-mobielen met een hoge winstmarge.

Europa is een probleemgeval

De indruk ontstaat dan niet China maar Europa het probleem is. Bij alle voorbehoud tegenover het politieke regime moet ik erkennen dat de werkijver van de Chinezen niet te toppen is, dat zij harder en gedisciplineerder werken dan wie ook en dat het opleidingsniveau er hoger ligt dan in de meeste industrielanden. Nergens studeren meer ingenieurs en wetenschappers af. Ook in kunst en cultuur zijn Chinezen top.

Dertig jaar geleden was China nog een arm land waar hongersnood heerste. Nu behoort het tot de absolute wereldtop en heeft nauwelijks iemand er nog honger. Dat is niet zonder slag of stoot gegaan, het regime treedt hard op tegen wie niet in de pas loopt. In onze visie over een democratisch staatsbestel is dat uiteraard non done.

Maar kunnen wij ons überhaupt voorstellen hoe onmetelijk groot China is en wat het betekent om 1,4 miljard mensen met uiteenlopende etnische achtergronden vredevol te laten samenleven? Kijk hoe moeilijk het is om 27 Europese lidstaten constructief te doen samenwerken of hoe Europa ten onder dreigt te gaan aan uitzichtloze achterhoedegevechten over bijkomstigheden.

En dat op een moment dat Chinese bedrijven in economisch belangrijke sectoren incortournable zijn. Heeft u er ook bij stilgestaan dat Chinese bedrijven via het besturingssysteem van de zonnepanelen op uw dak de stroombevoorrading in ons land in de war kunnen sturen. Ik moet er niet aan denken wat  Chinese automerken (kunnen) doen met de data die zij verzamelen via de besturingssystemen van inmiddels bijna alle auto’s van alle merken.

Nadat Chinese bedrijven de markt van de huishoud- en elektronische toestellen hebben veroverd, is nu de autosector aan de beurt. Of is die strijd al gestreden en beslecht in het voordeel van BYD & Co? Het zou zo maar kunnen.