‘De vergroening van de bedrijfswagens is een pluim op de hoed van deze regering’

‘Elektrische wagens zijn nieuwe statussymbolen, en dat is eigenlijk een zegen’, schrijft Knack-hoofdredacteur Bert Bultinck.

Hij sprak kalm en helder, onze minister van Financiën, toen hij vorige week de vergroening van onze salariswagens aankondigde. Vincent Van Peteghem (CD&V) mocht na een nachtelijke vergadering in de middagjournaals komen uitleggen hoe de federale regering een belangrijke stap zet in de strijd tegen de opwarming van de aarde. Het fiscaal voordeel voor salarisauto’s die CO2 uitstoten vermindert de komende jaren stapsgewijs, tot het helemaal wegvalt in 2026. Voor ‘emissievrije’ auto’s, en op dit moment worden daar vooral elektrische wagens mee bedoeld, blijft de fiscale aftrek van 100 procent, die weliswaar na 2026 ook gradueel zal afnemen. Er komen ook snoepjes voor wie laadpalen installeert, want zonder die groene tankstationnetjes lukt het niet.

Elektrische wagens zijn nieuwe statussymbolen, en dat is eigenlijk een zegen. Voor nogal wat mensen zijn die auto’s nog te duur en dat helpt, enigszins paradoxaal, de vergroening vooruit. Zeker met een Tesla kun je vandaag in één moeite je deugdzaamheid én je succes tentoonspreiden, en dat laatste maakt het verschil. Elektriciteit is cool. Maar wat als je geen elektrische auto hebt? Bijvoorbeeld omdat je überhaupt geen salariswagen kreeg? Of – horresco referens – omdat je geen job hebt? Met de allures van een centrumchristendemocraat had Van Peteghem op die opmerking geanticipeerd, of toch een beetje. Hij voegde nog iets toe aan zijn verhaal, voor minder fortuinlijke Belgen zonder bedrijfswagen, maar het gemorrel aan het ‘mobiliteitsbudget’ ging verloren in het gewoel. Het was ook niet de kern van de zaak, daar liet niemand twijfel over bestaan. Nadeeltje: eens te meer werd de associatie tussen groen en rijk bevestigd. De Vivaldi-vergroening zal elitair zijn, of ze zal niet zijn.

Bij de met feestgedruis aangekondigde beslissing vallen andere kanttekeningen te maken. Fiscaal expert Michel Maus (VUB) foeterde terecht op politici die denken dat een betere wereld begint met een belastingaftrek. Van Washington tot Brussel is dat namelijk de geprefereerde, maar weinig moedige manier om dure maar noodzakelijke maatregelen door te duwen. Met een fiscale aftrek kun je gelijk welke pijnlijke, en daarom veel te lang uitgestelde maatregel omdraaien in een voordeel. Uiteindelijk beseft iedereen wel dat de bevolking het geld zal moeten ophoesten, inclusief die bevolking zelf, maar dat zijn zorgen voor later, zeker nu niemand nog let op de begroting.

Het verlies aan accijnzen op fossiele brandstoffen schatte Maus al gauw op 1 miljard euro, en die accijnzen straks snel-snel verhogen – op papier een mogelijke oplossing – kan veel ellende geven. Vraag maar aan Emmanuel Macron, die na zo’n verhoging drie jaar geleden de gele hesjes tegen zich kreeg. Een miljard is in normale tijden al veel geld. Als we een epidemie moeten afbetalen wordt het extra lastig. De inflatie begint te stijgen, en dat kan een knoert van een probleem worden, ook al zijn er vandaag genoeg economen die zeggen dat er niks aan het handje is. Economen veranderen soms van mening.

En toch is de vergroening van de bedrijfswagens een pluim op de hoed van deze regering, een beetje zoals de taxshift dat was in het begin van de regering-Michel. Iedereen deed een beetje water in zijn wijn, en het ging vooruit. Nu ja, iedereen. Groen en rood toch iets meer dan blauw en oranje. Groen ziet eigenlijk de bedrijfswagens liefst zo snel mogelijk verdwijnen, want mensen met salariswagens gebruiken die veel vaker dan mensen die hun auto zelf moeten betalen. Dat is niet gunstig in de strijd tegen de files. En moet de staat nu echt nog altijd auto’s sponsoren? Rood had in de smiezen dat het bourgeoisgehalte van deze maatregel toch wat lastig zou kunnen liggen bij de klassiek-linkse achterban, en wou deze fiscale tekenoefening inpassen in een veel grotere make-over, die alle lasten op arbeid naar omlaag moet halen, en niet alleen voor de groene happy few.

De aarde wordt beter van deze hervorming, voor de solidaire samenleving is het nog even wachten. Dat zet druk op deze regering, vooral op de sociaaldemocraten. Vooruit blijft punten scoren met de doortastende vastheid van Frank Vandenbroucke. Er zijn voldoende Vlamingen die, terecht, bang blijven van het coronavirus, en voor hen is de ‘superminister’ het baken van vertrouwen. Maar terwijl premier Alexander De Croo (Open VLD) nu al kan hopen op een kanseliersbonus, liggen de echte grote werven voor rood nog op tafel.