Autosalon van Tokio: Japanse automerken schakelen stroomversnelling hoger

De Japanse automerken met Toyota op kop hebben de omslag naar elektromobiliteit verslapen en zijn daardoor op achtervolgen aangewezen. Hun inhaaljacht verloopt echter trager dan verwacht. Op de Japan Mobility Show 2023 die nog tot 5 november loopt in Tokio stellen Toyota & Co hun nieuwste elektrische modellen voor.

Tijden veranderen. Grote internationale autoshows zijn passé, dat geldt ook voor het Autosalon van Tokio. De editie 2023 (26.10 – 5.11) is niet meer dan een schim van wat eens the place to be was voor al wie naam en faam genoot in de internationale automobielwereld. In hun spoor enkele duizenden autojournalisten uit alle windstreken.

Japan boven

In de jaren tachtig en negentig overspoelden de Japanse merken Europa met goedkope modellen met veel toeters en bellen. In no time veroverden zij een marktaandeel van meer dan 30 procent. De eerste generaties Toyota Corolla, Datsun Cherry, Honda Civic en Mazda 323 verkochten als warme broodjes.

Intussen is de populariteit van de Japanse merken fors teruggelopen. Op de lijst van best verkopende merken in ons land prijkt Toyota op plaats 7 met een marktaandeel van net geen 6 procent, Nissan staat op plaats 17 gevolgd door Mazda, Suzuki en Honda op de plaatsen 20, 23 en 33. Ter vergelijking: VW, de grootste concurrent van Toyota, bereikt een marktaandeel van bijna 9 procent in ons land. Op een paar procenten na zoveel als alle Japanse merken samen dus.

De terugloop van de Japanse merken heeft er onder meer mee te maken dat zij te weinig rekening hebben gehouden met de smaken en voorkeuren van de verwende Europese consument. Nochtans bezit Toyota sinds de jaren tachtig in Zaventem een Europees research- en ontwikkelingscentrum maar het heeft ruim drie decennia geduurd vooraleer de Toyota-designers zich bewust zijn geworden van de impact van het verschil in smaak tussen Japanners en Europeanen. Tot voor enkele jaren haalde Toyota niet eens de Top 10 in ons land.     

Geen vuile handen door gedoe met kabels

Sinds eigenaars van een elektrische auto kunnen rekenen op een fiscale voorkeursbehandeling van overheidswege, is de verkoop van e-voertuigen explosief gestegen en zijn plug-in hybrides niet langer het beste van twee werelden voor de consument.  

In navolging van de meeste Europese en Amerikaanse collega’s hebben ook de Japanse automerken de elektrische trein gemist en zijn daardoor op achtervolgen aangewezen. Voorlopig levert hun inhaaljacht weinig resultaat op. Enkel de Nissan Leaf heeft de Europese consument kunnen overtuigen, is in Europa een aantal jaren zelfs de meest verkochte elektrische auto geweest.

Als dé pionier van hybrideaandrijving heeft Toyota zich jarenlang neerbuigend en spottend uitgelaten over de zogenaamde stekkerauto’s. “Bij ons geen vuile handen door het gedoe met kabels,” aldus een veel gehoorde sneer uit de mond van Toyota-medewerkers.  

De terughoudendheid van de Japanse merken ten opzichte van elektromobiliteit heeft ermee te maken dat het stroomnet in Japan een laadvermogen heeft van amper 6,7 kW tegenover 11 tot 22 kW in ons land. De spanning van het stroomnet bedraagt 50 à 100 Volt. Hoe lager de spanning, hoe langer de laadtijd.

Daarbij komt dat de stroom in Japan voor 70 procent wordt geproduceerd via fossiele brandstoffen. Dat zorgt ervoor dat de CO₂-uitstoot over de hele levenscyclus van een e-auto gemeten er veel hoger ligt dan in landen die veel hernieuwbare energie produceren waardoor de impact van elektrische rijden op de klimaatverandering in Japan veel kleiner is.  

De bocht van Toyota

Met de lancering van de Toyota bZ4X in 2021 heeft de Japanse constructeur een serieuze bocht genomen door op zijn beurt van elektrificatie een prioriteit te maken. Geen beslissing van harte, meer een noodzakelijk kwaad. Om niet nog meer terrein te verliezen.   

De bZ4X is het eerste volledig elektrische model van Toyota en is onder zeer sterke tijdsdruk ontwikkeld. Dat verklaart allicht waarom de nieuwkomer geen potten heeft gebroken en de verkoop beneden de verwachtingen blijft. Dat geldt ook voor de Mazda MX-30 en Nissan Ariya. Eyecatchers ja, bestsellers neen.

Blikvangers in Tokio  

Intussen dringt de tijd voor de Japanse constructeurs. Was er in de jaren tachtig en negentig sprake van het gele gevaar, spreekt men nu over het rode gevaar. Er dreigt inderdaad een nieuwe tsunami, ditmaal van min of meer betaalbare elektrische auto’s made in China die zijn uitgerust met de allernieuwste technologie. Zij zetten ook nieuwe maatstaven op het vlak van design dat veelal de signatuur draagt van designers die in een vorig leven voor Duitse merken aan de slag zijn geweest.

Vandaar dat met meer dan gewone belangstelling werd uitgekeken naar de blikvangers van Toyota & Co op de Japan Mobility Show 2023 die nog tot het einde van de week in Tokio loopt. Vanuit het niets pakken Toyota en dochtermerk Lexus uit met een viertal concept cars die de opvatting van de Japanse nummer één op elektromobiliteit illustreert.

De FT-3e is een prototype van een nieuwe SUV als aanvulling op of vervanger van de weinig succesvolle bZ4X. Blikvanger hier zijn de digitale displays die van de onderkant van de carrosserie tot aan de bovenkant van de deur lopen. Zij informeren de bestuurder vanop afstand over de laadstand van de accu alsook over de temperatuur en luchtkwaliteit binnenin de wagen.

De FT-Se is allicht de opvolger van de succesvolle MR2 in de vorm van een elektrisch aangedreven 2-zitssportwagen. Toyota richt hier ook de spots op het Neo Steer van de Land Cruiser SE, een stuurwiel waarmee je ook kunt versnellen of afremmen. Daardoor worden gas- en rempedalen overbodig.   

Dochtermerk Lexus dat tegen 2030 volledig elektrisch wilt zijn, haalt het doek van de LF-ZC en LF-ZL,  voorafbeeldingen van respectievelijk een elektrisch aangedreven berline en SUV. De marktintroductie van de LF-ZC is voorzien voor 2026. Zo te zien ligt de nadruk op een extreem geringe luchtweerstand, nodig om een extreem laag stroomverbruik te kunnen realiseren en extreem hoog rijbereik van 1.000 kilometer te kunnen garanderen. Mede dankzij een zogenaamde prismatische batterij met een hoge energiedensiteit. De voertuigfuncties zijn gegroepeerd in digitale pads binnen handbereik van de bestuurder, de rij-info wordt op een virtuele afstand voor de auto geprojecteerd.             

De LF-ZL is de voorafbeelding van wellicht een nieuw SUV-vlaggenschip van Lexus. De LF-ZL maakt gebruik van een compleet nieuw besturingssysteem van het Japanse luxemerk dat zo moeilijk van de grond komt in ons land.

Elektrische supercar 

Bij Nissan werkt men al een tijdje, in het grootste geheim, aan een opvolger van de iconische GT-R. Of de spectaculaire Hyper Force Concept een voorafbeelding is van die opvolger of alleen maar de laatste in een rij van vijf concept cars is, is koffiedik kijken.

Wat we wel weten is dat de Hyper Force Concept elektrisch wordt aangedreven en gebruikmaakt van een innovatieve solid-state batterij met een vermogen van 1.000 kW, dat die is uitgerust met e-4ORCE-vierwielaandrijving en ontwikkeld is in samenwerking met het NISMO-racedepartement van Nissan. De dubbele ronde achterlichten verwijzen naar de bestaande GT-R, misschien wel de meeste onderschatte sportwagen op de markt.  

Mazda tenslotte haalt in Tokio het doek van de Iconic SP Concept, een compacte 2-zitscoupé (4,18 m lang, 1,85 m breed en 1,15 m hoog) met wankelmotor met twee rotoren die dienst doet als generator voor de elektrische aandrijving. De Iconic SP met een wielbasis van 2,59 m weegt 1.450 kg en heeft een vermogen van omgerekend 370 pk. Of en zo ja wanneer deze concept car als vervanger van de huidige MX-5 in productie gaat, is niet bekend.

Voor de fans van de huidige MX-5 nog dit: vanaf modeljaar 2024 worden een nieuwe rijmodus (DSC) alsook bijkomende veiligheids- en besturingssystemen en nieuwe led-koplampen geïmplementeerd, waardoor de MX-5 nog meer sportieve rijders zal aanspreken. Met de hand op het hart: geen enkele roadster biedt meer waar voor zijn geld dan de Mazda MX-5. Men zegge het voort.

Het gele gevaar is verdwenen  

Tijd voor een slotbeschouwing. In afwezigheid van de Europese constructeurs is de Japan Mobility Show 2023 nog maar een schim van het Autosalon van Tokio van weleer. Op uitzondering van Toyota spelen de Japanse constructeurs geen hoofdrol meer inzake technologische innovatie. Die rol is eerst overgenomen door Tesla en sinds kort door enkele Chinese constructeurs. Die zijn erin geslaagd om hun technologische achterstand in geen tijd om te buigen in een voorsprong.

Terwijl het gele gevaar van de radar is verdwenen, duikt in de achteruitkijkspiegel een veel groter rode gevaar op. De Japanse noch de Europese constructeurs lijken goed gewapend om de handschoen met kans op succes te kunnen opnemen. Benieuwd of daar nieuwe allianties zullen uit ontstaan tussen Japanse en Europese merken, om een dam op te werpen tegen een dreigende tsunami van elektrische auto’s Made in China. Waar rook is, is vuur.  

Dat de Japanse merken te laat op elektrische trein zijn gesprongen, is mede de schuld van de Japanse overheid die veel te weinig heeft geïnvesteerd in de uitbouw van een performant stroomnet en in de productie van groene energie. Kort door de bocht biedt elektrische autorijden voor Japanners meer na- dan voordelen.