Netwerk Architecten Vlaanderen (NAV) gelooft niet dat de Vlaamse steden en gemeenten klaar zijn om de bouwshift (of betonstop) in de toekomst te realiseren.
Volgens de architectenvereniging hebben lokale besturen vaak niet voldoende mankracht en kennis om die taak tot een goed einde te brengen. ‘De voorbije maanden zagen we in een twintigtal gemeenten voorbeelden met lokale bouwpauzes, maar architecten hebben juist nood aan een langetermijnvisie’, zegt directeur Steven Lannoo van NAV.
De betonstop heeft als doel om de inname van open ruimte tegen 2025 te halveren en tegen 2040 te stoppen. De Vlaamse meerderheid communiceerde woensdag over de grote lijnen van een langverwacht akkoord, maar die voorziet volgens NAV een te grote rol voor lokale besturen.
‘Architecten stellen in de praktijk vast dat niet alle gemeenten over voldoende middelen en kennis beschikken om hun taken in het kader van ruimtelijke ordening goed uit te voeren’, merkt de beroepsvereniging donderdag op. ‘In sommige gemeenten komt de dagelijkse werking van de diensten stedenbouw in het gedrang.’
Juridisch haastwerk
De beroepsvereniging verwijst naar bijna 20 lokale ‘bouwpauzes’ die hier en daar in Vlaanderen door lokale besturen zijn afgekondigd. ‘Die getuigen vaak van juridisch haastwerk’, aldus NAV. In twee gevallen werden die besluiten later vernietigd door de plaatselijke gouverneur. Dat was het geval in het Vlaams-Brabantse Sint Pieters Leeuw en in het Antwerpse Beerse.
‘De rode draad was telkens dat de lokale overheid nog een visie moest ontwikkelen en daarom bepaalde bouwactiviteiten voor een zekere duur zou bevriezen’, klinkt het. ‘Maar die lokale bouwpauzes zijn geen goede zaak en bovendien illegaal.’ Zo kunnen ze een rem zijn op kwalitatieve verdichtingsprojecten, veroorzaken ze rechtsonzekerheid en brengen ze veel economische schade met zich mee.
Een interne bevraging bij 593 architecten toont bovendien dat minder dan 25 procent van de architecten tevreden is over de kwaliteit van de antwoorden en de bereikbaarheid van de loketten stedenbouw. Als het over de snelheid van antwoorden gaat loopt dat percentage terug tot 10 procent.
Informatie om bouwprojecten op te starten (zoals stedelijke bouwreglementen, RUP’s en ruimtelijke beleidskaders) zijn vaak niet eenvoudig te raadplegen. De Vlaamse regering zou – bij de uitrol van de betonstop – ook bijkomende mankracht moeten voorzien en operationele ondersteuning van de lokale besturen.
‘Wat voor zin heeft het om investeringen in de bouwsector aan te kondigen als relancemaatregel als het vergunningsproces die relance net tegenhoudt?’, vindt Lannoo.
NAV juicht wel toe dat er knopen zijn doorgehakt in het instrumentendecreet en is ook positief over de schrapping van de planbatenheffing, een belasting die volgens de vereniging zou drukken op de haalbaarheid van bepaalde projecten.
