Applaus op alle banken voor Oosterweelakkoord: ‘Rekenen op blijvende samenwerking met burgers’

De Vlaamse regering en de actiegroepen hebben een ‘historisch’ akkoord bereikt in het lang aanslepende Oosterweeldossier.

De Vlaamse regering en de actiegroepen hebben een historisch compromis gesloten over de Oosterweelverbinding. Omdat alle partijen zich kunnen vinden in het ‘Radicaal haventracé’ laten de actiegroepen hun procedure voor de Raad van State vallen. Ademloos, stRaten-generaal en Ringland hadden sinds begin deze maand voldoende handtekeningen voor een referendum, maar ook dat laten ze nu achterwege.

Het Radicaal haventracé kwam pas vorige maand een eerste keer ter sprake onder leiding van overkappingsintendant Alexander D’Hooghe. De Oosterweelverbinding wordt in dat concept afgeslankt tot een lokale verbindingsweg. Het doorgaand verkeer wordt in het noordwesten omgeleid via de A12 en de Liefkenshoektunnel. Om de capaciteit op dat tracé te verhogen komt er een tweede Tijsmanstunnel.

Ten oosten van de stad worden doorgaande wagens en vrachtwagens omgeleid via een nieuw aan te leggen verbinding tussen de E313 en de E19.

Tegelijk werd afgesproken dat de helft van het verkeer via alternatieve vervoersmiddelen, zoals fiets en openbaar vervoer, moet verlopen. De Vlaamse regering maakt zich sterk dat ‘de schup’ dit najaar ‘in de grond gaat’.

Op termijn wordt er 1,25 miljard euro voorzien. ‘We gaan die factuur niet doorschuiven naar de volgende regering.’ zei minister van Mobiliteit Ben Weyts N-VA. ‘De stad en de Antwerpse haven engageren zich om 250 miljoen bij te dragen. Wij engageren ons op onze beurt om de onbenutte kredieten bij het agentschap Mobiliteit en Openbare Werken toe te wijzen aan een fonds voor de overkapping, zodat we nu al budget opbouwen naar de volgende regeerperiodes toe.’

‘Dat overschot bedroeg vorig jaar 43 miljoen euro, maar het wisselt enorm van jaar tot jaar”, zegt minister van Financiën Bart Tommelein (Open Vld). ‘Het gaat om projecten die zijn uitgesteld of geannuleerd. De bedragen worden nu integraal gereserveerd voor de overkapping.’ Voor de komende jaren zou het overschot rond de 100 miljoen uitkomen, denkt Tommelein. Ben Weyts geeft toe dat 1,25 miljard niet voldoende is om de Ring volledig te overkappen, maar het volstaat voor het eerste deel. ‘Een architectuurwedstrijd moet nu uitmaken welk stuk het eerst aan de beurt komt.’

Met het akkoord komt een einde aan jaren van (juridische) strijd rond het te verkiezen tracé van die Oosterweelverbinding en de impact ervan op mobiliteit en leefbaarheid in en rond Antwerpen.

Een volwaardig overleg tussen de voornaamste betrokken partijen kwam pas vorig najaar op gang op initiatief van de door de regering aangestelde intendant D’Hooghe. Het kwam de voorbije weken in een stroomversnelling vanwege de tijdsdruk door een te verwachten oordeel van de Raad van State dat opnieuw voor jaren vertraging zou kunnen zorgen en de dreiging van de actiegroepen Ademloos, Ringland en stRaten-generaal met een nieuwe Antwerpse volksraadpleging – waarvoor ze al 75.000 handtekeningen verzamelden.

Politiek is tevreden

Het actualiteitsdebat over het Antwerpse Oosterweeldossier in het Vlaams Parlement verliep vlotjes en het akkoord kreeg steun op alle banken.

Oppositiepartij sp.a feliciteerde de regering met het akkoord en ook Groen toonde zich opgetogen dat de Vlaamse regering ‘overstag is gegaan’. Beide partijen zijn blij dat het conflictmodel en het eigen gelijk werden ingeruild voor samenwerking en overleg. Tegelijk blijven sp.a en Groen met vragen zitten, bijvoorbeeld over de financiering, over de realisatie van de geplande modal shift, over de precieze invulling van de Oosterweel-light…

Vooral oppositiepartij Vlaams Belang toonde zich nog sceptisch. ‘We zijn gematigd tevreden’, zei Anke Van dermeersch. Vlaams Belang heeft vooral nog vragen bij de haalbaarheid en financiering van de plannen. De partij vraagt een ‘financiële factcheck door het Rekenhof’.

Voor de rest regende in het parlement vooral complimentjes voor de ondertekenaars van het akkoord. Naast minister van Mobiliteit Ben Weyts werden ook de burgerbewegingen en intendant Alexander D’Hooghe uitgebreid bedankt. Zo loofde minister-president Geert Bourgeois bijvoorbeeld de ‘deskundigheid en volhardendheid’ van de actiegroepen, net als hun ‘bereidheid om tot een oplossing te komen’. CD&V-fractieleider Koen Van den Heuvel gooide vooral met bloemen naar intendant D’Hooghe. ‘Succes heeft veel vaders, maar hier is geen DNA-onderzoek nodig om de intendant aan te duiden als vader.’

Actiegroepen gaan door, enkele burgers ook

De drie bewegingen die mee ondertekenden, Ademloos, Ringland en stRaten-general, blijven de komende jaren wel betrokken bij het project, belooft de regering. ‘We rekenen op een blijvende samenwerking tussen burgers, overheden en experts’, aldus Alexander D’Hooghe. ‘Daarom hebben we een werkgemeenschap opgericht waarin die drie zijn vertegenwoordigd. Daarnaast komt er een regioraad, waarin alle gemeenten uit de regio – een dertigtal – mee kunnen nadenken over de investeringen in mobiliteit.’

Een van de belangrijkste taken voor de werkgemeenschap is de realisatie van de zogenaamde modal split, vindt Manu Claeys van stRaten-generaal. Die legt een 50/50-verdeling voor de Antwerpse mobiliteit op: de helft van de verplaatsingen met de auto en de andere helft met alternatieven als tram, fiets of boot. Peter Vermeulen wil nu nadenken over een professionalisering van Ringland. ‘We zullen evenementen blijven organiseren om de kas te spijzen’, zegt hij. ‘We hebben nu twee mensen halftijds in dienst en dat moet wellicht omhoog. Veel specialisten werken gratis voor ons, maar dat zal niet blijven duren.’

Enkele burgers, die de zaak mee aanspanden, ondertekenden niet mee. ‘Wij ondertekenden niet mee en dat is ons ook niet gevraagd’, zeggen Zwijndrechtenaars Greet Bergmans en Steven Vervaet. ‘Iedereen beseft dat de procedure nog kan staan of vallen met ons.’ De twee geven aan de overeenkomst toe te juichen, maar zijn naar eigen zeggen niet voldaan. Ze vinden dat Zwijndrecht, dat in twee wordt verdeeld door de E17, te veel hinder ondervindt van lawaai en fijn stof. ‘We willen daarom de garantie dat een overkapping van de E17 mogelijk blijft’, aldus Vervaet. ‘Als die overkapping er dan uiteindelijk toch niet komt, willen we garanties over een degelijke geluidsbuffering.’ Mobiliteitsminister Weyts heeft er vertrouwen in dat het overleg met de burgers de komende weken tot een overeenkomst zal leiden.