Appels om in te bijten

Museum Dhondt-Dhaenens in Deurle toont werk van Christopher Williams dat handelt over de vrijblijvende schijn van het fotografische beeld (***1/2).

Sober

Museum Dhondt-Dhaenens in Deurle presenteert momenteel het bijzondere werk van de Amerikaanse kunstenaar Christopher Williams (1956) die vandaag in het zog van het bekende duo Hilla en Bernd Becher fotografie doceert aan de kunstacademie in Düsseldorf.

De expo oogt heel traditioneel met foto’s op relatief klein formaat die stand houden in een open museale ruimte waar hoogstens één muur werd bijgezet.

Het museum in Deurle oogt nu heel sereen en uitgestrekt en de afwezigheid van (soms) obligate delen uit de vaste museumcollectie is ook al een verademing.

Alle aandacht gaat hier dus naar de kunst van Christopher Williams die de focus scherp stelt op het hoe en wat van het beeld en waarbij het onderzoek aangaande de omringende ruimtelijke context van het presenteren van kunst in de schaduw blijft.

Medium fotografie

Christopher Williams is een inmiddels algemeen erkend fotograaf/kunstenaar die fundamenteel nadenkt over de fotografie, de strategieën bij het esthetiseren van de afgebeelde onderwerpen en over de motieven die de toeschouwer als bij een jojo van fijne referenties aan de kunstgeschiedenis laat tollen naar de manier waarop betekenis via de fotografie en meer bepaald fotografie in de wereld van de reclame wordt gemanipuleerd.

Christopher Williams die les kreeg van ondermeer John Baldessari en Michael Asher aan de befaamde school CalArts in Los Angeles kent bijzonder goed de geschiedenis van de kunst en de fotografie. Daarbij valt in Deurle vooral de historische hint op met het zakelijke werk van de Duitse icoon-fotograaf Karl Blossfeld. Het fotograferen an sich wordt dan weer benadrukt door straffe foto’s van bijvoorbeeld een blinkende middendoor gezaagde foto-camera als teken van het reproductiemiddel dat zelf in zijn naakte “interne substantie” in beeld komt.

Vuile voeten

Ideologie, kunstgeschiedenis en reclame voeden zijn méér dan realistisch ogende beelden die in hun technische perfectie laten zien hoe dubbelzinnig met het begrip perfectie kan worden omgegaan. Dat illustreert hij bijvoorbeeld met een foto van een “fout” model dat uiterst sierlijk een verleidelijk met de rugzijde poseert naar de camera. Opzichtige moedervlekken en vuile voeten vallen hierbij op en gaan regelrecht in tegen de clichés die de meesten onder ons delen over “models”.

Het is alsof Christopher Williams in deze foto de realiteit van de achterkant van het beeld wil laten zien op een manier gefotografeerd die al even technisch perfect is als de beelden die we kennen van op de cover van glossy lifestyle magazines. Daarnaast en voor “insiders” refereert Williams ook naar de schilderkunst van bijvoorbeeld Courbet.

Blozende appels

De foto’s van Williams zijn soms veel te mooi om waar te zijn; hier gebeurt het bewust tonen van de reproducerende schijn die het oog bedriegt. Het is in deze foto’s waarin de kunstenaar op een impliciete manier zich kritisch verhoudt tegenover de kapitalistische waren-economie…

De blozend rode, parelende appels, de lentegroene blaadjes of een messcherp interieur van een fotolabo zijn beelden die her en der opduiken in het museum en als het ware een bijzondere archeologie vormen van wat Christopher Williams zelf aangeeft in de complexe titel van de expo die reeds in Deurle aan een 13e variant toe is.

“For Example: Dix-Huit Leçons Sur La Société Industrielle” klinkt als een ferm programmatisch statement dat verwijst naar het gelijknamige boek van de socioloog Raymond Aron die op zoek ging naar “vergelijkingen tussen productieprocessen en sociale structuren in het communistische Rusland en de kapitalistische Verenigde Staten…”.

Het werk van Christopher Williams gaat over “het functioneren” van de fotografie binnen en buiten de kunst en dat weet hij op een perfecter dan perfect gemaakte manier over te brengen. Daarenboven focust hij zich op de manipulaties van beelden waarin de werkelijkheid van producten blinken in het vooruitzicht het verlangen aan te porren tot aanschaf en consumptie.

Vrijplaats

Een museum of een andere bijzondere plaats voor het presenteren van kunst zijn en blijven ook in de ogen van Christopher Williams de enige vrijplaatsen omdat “die kunstcontext één van de weinige plekken blijft waar speculatief denken en onbaatzuchtige observatie nog wordt getolereerd.

In een andere museumzaal is een ruimtevullende installatie te zien met schilderijen en een sonore video van de Belgische kunstenaar Thomas Bogaert (1967). Daar waar het werk van Christopher Williams gepaard gaat met een haast procesmatig zoeken naar een geconcentreerd beeld, weet Thomas Bogaert zijn ervaringen – hier in caus een reis naar Calfornië – om te zetten in een reeks polemische videobeelden over de wankele “American Dream”.

De extreme uitgangspunten tussen Williams en Bogaert veroorzaken in Deurle tal van fricties bij het bekijken, ondergaan en nadenken over de plaats van “het beeld” in onze razendsnelle, virtuele samenleving.

Christopher Williams nog tot 5 juni in Museum Dhondt-Dhaenens in Deurle.

www.musemdd.be

Luk Lambrecht