‘Antwerpse cannabisclub opgerold: hoe een moeder, een comedian en plantenverzorger plots zware criminelen werden’

Vorige week werd een grootscheepse razzia gehouden bij de vzw Trekt Uw Plant (TUP), de Antwerpse social club voor cannabisgebruikers. Honderden patiënten zitten zonder medicijn, schrijft Karel Michiels. Hij vindt het onbegrijpelijk dat een organisatie die al 12 jaar bestaat en eerder werd vrijgesproken door de rechtbank, nu plots verdacht wordt van criminele activiteiten.

Een jongeman komt naar me toe, vertwijfelde blik in de ogen, voorschrift van de dokter in zijn hand: ‘Waar moet ik nu mijn medicijn halen?’ Veel woede en onmacht op de trappen van het Antwerpse gerechtshof dinsdagmiddag. De aanhouding van de drie drijvende krachten achter TUP is zojuist met een maand verlengd. Niemand heeft het zien aankomen. Ik verwijs zieke mensen die nood hebben aan cannabis al jaren door naar Trekt Uw Plant. Daar hebben ze door een creatieve interpretatie van de wetgeving een manier gevonden om vooral medische cannabisgebruikers op een heldere en verantwoorde manier aan hun medicijn te helpen. Het systeem is gebaseerd op een ministeriële richtlijn uit 2005. Die bepaalt dat voor het bezit van 3 gram marihuana of één wietplant enkel een vereenvoudigd proces-verbaal moet opgesteld worden. Het pv krijgt dus (meestal) geen gerechtelijk vervolg. De leden van TUP hebben elk hun eigen plant, met een naamkaartje, maar die worden wel gekweekt in gemeenschappelijke ruimtes. Niet bij criminele wietkwekers maar onder de hoede van ‘plantenverzorgers.’

Natuurlijk opereert TUP op het randje van de illegaliteit, zeker sinds de regering een nultolerantie voor drugs afkondigde en de ministeriële richtlijn de facto werd herroepen. Maar de rechter heeft TUP in 2010 wel in beroep vrijgesproken, nadat de stichters eerder al eens zonder gevolg waren opgepakt. Zeven jaar lang heeft de organisatie haar werk kunnen doen, zonder enige overlast te veroorzaken en vooral los van het criminele circuit. Honderden patiënten voor wie cannabis een laatste redmiddel is, hoefden niet stiekem naar Nederland of een louche dealer om aan hun medicijn te komen. Biologisch gekweekte wiet bovendien, zonder de schadelijke voedings- en bestrijdingsmiddelen die door de tegenstanders vaak worden aangehaald om de plant in diskrediet te brengen.

TUP heeft een transparante boekhouding, en betaalt gewoon belastingen. Om dat te bewijzen, heeft de organisatie haar jaarbalans online gegooid. De achilleshiel van het systeem zijn uiteraard de betalingen in cash geld. Bankverrichtingen liggen, om evidente redenen, gevoelig, en de banken weigeren ook om rekeningen te openen die de handel in ‘drugs’ kunnen faciliteren. TUP zelf geeft alle uitgaven en inkomsten aan maar is het daarom ook verantwoordelijk voor de herkomst van het geld?

De onderzoeksrechter verdenkt de vzw van witwassen, teelt van drugs, criminele organisatie, verkopen of aanbieden van verdovende middelen zonder machtiging en aanzetten tot het gebruik van verdovende middelen. Na de achttien simultane huiszoekingen in Antwerpen, Halle, Elsene, Hasselt, Gent, Kruibeke, Mechelen, Zemst, Willebroek, Brugelette, Aarschot, Lommel en Charleroi, werden vijf personen voorgeleid. De raadkamer besliste dinsdag dat drie van hen nog minstens een maand in de gevangenis moeten blijven, uit vrees voor recidive: Els V., voorzitster van TUP, een moeder die nog nooit in aanraking is gekomen met het gerecht, Manu Moreau, comedian en deeltijds werkzaam bij TUP, en Francesco S., een van de plantenverzorgers. Wie die mensen kent, kan alleen maar ongelovig het hoofd schudden. Criminele organisatie? Witwassen? Drughandel? Dat is net waar TUP zich tegen afzet. In het belang van de leden, die zich door de gerechtelijke uitspraak van 2010 gevrijwaard waanden van vervolging. Nu zitten ze allemaal met de daver op het lijf. Ik heb de voorbije dagen talrijke mails ontvangen van patiënten die zich geen raad weten. Ze durven op Facebook zelfs geen berichten liken van TUP of voorstanders van legalisering. Zo ver zijn we dus gekomen, dat mensen schrik hebben om hun mening te uiten.

Els, Manu en Francesco hebben geen vlieg kwaad gedaan en zijn op geen enkele manier verbonden met het criminele milieu. Ze probeerden alleen maar om mensen te helpen, en hadden daarvoor zelfs de zegen gekregen van de rechter. En niet alleen van hem. Een thuiskweker getuigde dat hij recent de politie over de vloer kreeg om enkele planten in beslag te nemen. De agenten verwezen hem naar TUP, ‘omdat ze daar met rust worden gelaten.’ Tenzij die agenten mee in een complot zouden zitten om zoveel mogelijk cannabisgebruikers naar TUP te lokken en hen dan collectief aan te pakken, typeert die reactie de houding van veel wetshandhavers die noodgedwongen moeten meedraaien in de war on drugs die momenteel gevoerd wordt onder invloeg van N-VA, de enige partij het thema zo prominent blijft op de agenda blijft zetten.

Terwijl cannabis in steeds meer landen uit de strafwet wordt gehaald (na Spanje, Uruguay en verschillende Amerikaanse en Australische staten zijn recent ook Canada, Oostenrijk, Italië en Luxemburg van koers veranderd), worden de plant en de gebruikers hier nog meer in het verdomhoekje geduwd. Terwijl in Colorado en Washington miljarden aan belastinggeld worden opgehaald door de handel in wiet, laten wij het geld liever naar de criminele drugwereld vloeien. Terwijl miljoenen mensen baat hebben bij het gebruik van cannabis, om wat voor medische of recreatieve reden dan ook, wordt de plant hier nog altijd door velen beschouwd als een duivelse drug die mensen hopeloos verslaafd maakt. Uiteraard zijn er probleemgebruikers maar die heb je bij elke legale en illegale drug of medicatie. En laat TUP nu net een organisatie zijn die mensen zo goed mogelijk probeert te begeleiden in hun gebruikt, en eventueel door te verwijzen naar een arts. Het is niet de core business van de vereniging maar het tekent wel de intenties van de mensen die nu in de gevangenis zitten.

Vandaag lijkt de hernieuwde war on drugs vooral vanuit Anterpen te worden gevoerd, de stad van burgemeester en N-VA-voorzitter Bart De Wever. Toch lijkt het erop dat dit misschien wel het enige thema waarover bij zijn achterban geen complete eensgezindheid heerst. Ga op de Facebookpagina van N-VA eens kijken naar de commentaren bij het bericht dat de PS een plan op tafel had gelegd om cannabis te legaliseren.

Veel mensen vinden dat NV-A op dit vlak een achterhaalde politiek hanteert. De moderator probeerde het debat nog een andere kant uit te sturen maar tevergeefs. Heel wat mensen lieten hun stem horen tegen de achterhaalde strategieën.

Onlangs werd bekend dat Antwerpen opnieuw de cocaïne-hoofdstad van Europa is. Nergens in de wereld wordt zoveel coke geconsumeerd (blijkt uit een analyse van het rioolwater) en wellicht ook verhandeld. Maar ja, dan spreken we natuurlijk over echte criminelen, met wapens en zo. Dan is het veel makkelijker scoren met het opdoeken van een kleine vzw, met het intimideren van doodbrave mensen die hun nek durven uitsteken en de overheid willen helpen om het drugprobleem structureel aan te pakken. Ook al gaat dat ten koste van de gezondheid en de levenskwaliteit van vele honderden lijdende mensen.

Zonder cannabis kan ik niks. Ik lig nu dag en nacht te piekeren in mijn bed. Ik heb zelfmoordneigingen. Als er eind van de week nog geen nieuws is, zou ik dat wel eens kunnen doen. Want zonder cannabis heb ik geen normaal en comfortabel leven meer.