‘Als nationaal georganiseerde partij zijn wij de Rode Duivels van de politiek’

‘In elk federaal land bestaan federale partijen’, schrijft PVDA-voorzitter Peter Mertens. De partij is het er niet mee eens ‘dat de regering het bestaansrecht van een nationale partij ter discussie stelt, net op het moment dat in het hele land actie gevoerd wordt tegen asociale maatregelen.’

Deze namiddag komt in de Kamer de “Controlecommissie betreffende de verkiezingsuitgaven en de Boekhouding van de politieke partijen” samen. Een van de agendapunten is de “problematiek van de dotaties aan bepaalde politieke partijen”.

De commissie buigt zich over de vraag of het mogelijk is om een nationale partij te zijn in België, en of dat wel conform artikel 1 van de wet betreffende de partijfinanciering van 4 juli 1989 is.

Die vraagstelling is al behoorlijk Kafkaiaans. Alsof er een commissie zou zijn die moet beoordelen of er een nationaal voetbalteam zoals de Rode Duivels mogelijk is in ons land. De nationale ploeg bestaat, als één ploeg, met één naam: Rode Duivels in de Nederlandse taal, Diables Rouges in de Franse taal. In het Noorden van het land spreken we niet over Diables Rouges, en in het Zuiden van het land niet over Rode Duivels. Het gaat immers om één team. We spreken dus ook niet over ‘de Waalse vleugel’ van de Rode Duivels, of ‘de Vlaamse poot’ van de Diables Rouges.

Precies zo is de PVDA één partij, actief in alle gemeenschappen, zowel in Vlaanderen, Wallonië als Brussel. De naam van diezelfde partij luidt in het Frans: PTB. Dat is louter een vertaling. Er is geen parlementaire commissie nodig om te onderzoeken of dat mogelijk is, het is zo. Alsof nationale partijen in ons land niet mogelijk zouden zijn. In elk federaal land bestaan er federaal georganiseerde partijen: dat is zo in Duitsland, en ook in ons land was dat tot begin de jaren ’80 de normaalste zaak. Je mag politiek niet akkoord zijn met de optie van de PVDA om verbindend te werken en in het hele land actief te zijn maar het is al te gek om te stellen dat dat in strijd is met de wet.

‘Tot voor kort was er bij de Open VLD een ander geluid te horen, in een pleidooi voor een nationale kieskring.’

Vooral de N-VA en Open VLD stellen dat politieke partijen niet geroepen zijn om zich in heel het land tot de kiezer te richten, maar enkel in hun “oorspronkelijke taalgemeenschap”. Vooral de knieval van de open liberalen is jammer. Tot voor kort was er bij de Open VLD een ander geluid te horen, in een pleidooi voor een nationale kieskring. Het lijkt er sterk op dat de nieuwe rechtse regering geneigd is om elke principe-discussie over federaal georganiseerde partijen op te offeren aan snelle politieke quick-wins.

‘PS vreest de hete adem langs links’

Het is in debat ook uitkijken naar de houding van de andere partijen. Naar verluidt zou ook de PS niet happig zijn om de PVDA als nationale partij te erkennen, en dus de volledige dotatie toe te kennen uit schrik voor een hete adem langs links.

Net op een moment dat er in het hele land actie wordt gevoerd tegen asociale regeringsmaatregelen, en dat burgerinitiatieven als Hart boven Hard en Tout Autre Chose de handen in elkaar slaan, stelt men het bestaansrecht van een nationale partij ter discussie. Wij eisen het recht om actief te zijn als nationale partij, zoals we ook dagelijks doen. We hebben een eengemaakt programma, een centrale hoofdzetel, een tweetalige leiding en studiedienst, en initiatieven zoals Geneeskunde Voor Het Volk, die in het hele land actief zijn. Geen haar op ons hoofd denkt eraan om dat allemaal te splitsen. En dat is ook helemaal niet nodig, want niets daarvan is in strijd met artikel 1 van de wet op de partijfinanciering.

De discussie over het nationale karakter van de PVDA kwam ook reeds aan de orde voor de verkiezingen van 25 mei 2014. Dezelfde controlecommissie besliste op 18 februari 2014 al dat de PVDA-PTB kon beschouwd worden als zijnde één nationale partij. Dat had tot gevolg dat voor de PVDA één enkel maximumbedrag geldt inzake verkiezingsuitgaven. Even veel dus als een andere partij die slechts in de helft van het land opkomt, zo bleek de sanctie te zijn om als nationale partij erkend te worden. Om dezelfde reden werd in de commissie gesteld dat daardoor de PVDA slechts één keer de forfaitaire dotatie zou krijgen indien er volgende keer ook verkozenen zouden zijn in Vlaanderen.

Wat de uitgaven betreft, wordt de PVDA dus erkend als nationale partij, en dan geldt een maximumplafond. Nu het om de inkomsten gaat, is de PVDA plots niet meer als nationale partij erkend en heeft ze ineens geen recht meer op een dotatie per stem. Dat zou duidelijk om een politieke afrekening gaan.

Absurd

Er zijn een reeks aanwijzingen die erop wijzen dat men probeert om de PVDA op federaal niveau op te splitsen. Zo werd in het KB van 12 januari 2015, waarin de vzw van de partij gemachtigd wordt om dotaties te ontvangen, de Franstalige naam van de partij (PTB) niet langer in het Nederlands vertaald als PVDA. In de Nederlandse versie van het KB wordt de naam van de partij dus in het Frans vermeld, zijnde “Parti du Travail de Belgique (PTB). Hoe absurd is dit allemaal. Alsof men per KB oplegt dat de Rode Duivels voortaan ook in het Nederlands Diables Rouges moeten heten.

De juridische dienst van de Kamer verdedigt in een nota aan de commissie het recht van de PVDA om een nationale partij te zijn.

Het feit dat de PVDA een verschillend lijstnummer gebruikte in Wallonië en Vlaanderen voor de Europese verkiezingen, kan haar niet tegengeworpen worden. “Het is immers onmogelijk voor een nog niet vertegenwoordigde partij om in het hele land lijsten in te dienen met eenzelfde volgnummer”, stelt de juridische dienst. “Te meer daar uit de parlementaire voorbereiding (van de wet van 4 juli 1989 n.v.d.r.) duidelijk blijkt dat nationaal gestructureerde partijen ook recht kunnen hebben op partijfinanciering, kan uit het feit dat een partij niet in het hele land hetzelfde volgnummer gebruikt dus niet worden afgeleid dat de lijsten niet zouden zijn erkend”, voegt de juridische dienst daar nog aan toe.

Ook de verschillende letterwoorden en logo’s gebruikt in de verschillende gemeenschappen hebben niet tot gevolg dat lijsten niet door dezelfde partij kunnen erkend worden. Het Kieswetboek zelf voorziet dat immers. De juridische dienst van de Kamer komt dan ook tot het besluit dat de PVDA dient erkend te worden als zijnde één nationale partij conform artikel 1 van de wet van 4 juli 1989 op de partijfinanciering.

De concrete inzet van deze discussie is niet klein. De wet op de partijfinanciering bepaalt dat een partij recht heeft op een dotatie per stem die uitgebracht werd op een lijst erkend door de politieke partij. Als de PVDA erkend wordt als nationale partij is de logica van de wet dat de PVDA ook een dotatie krijgt voor de stemmen die werden uitgebracht op haar lijsten voor de Kamer in Vlaanderen. Dat is het voordeel.

Er is ook een nadeel voor de partij: indien de PVDA bij volgende verkiezingen ook in de Nederlandstalige kieskringen federale verkozenen zou halen, dan krijgt de partij uiteraard maar één keer een forfaitaire dotatie. Maar voor ons gaat het in de eerste plaats om het principe. We zijn een nationale partij, de Rode Duivels van de politiek, zeg maar.

In haar nota besluit de juridische dienst van de Kamer dat alle stemmen die werden uitgebracht op lijsten die door de PVDA erkend werden, moeten meegeteld worden bij de berekening van de dotatie. Vandaag zal de commissie hoogstwaarschijnlijk stemmen over deze kwestie.

Zal de commissie het advies van haar eigen juridische dienst aanvaarden? Of zal er een politieke stemming volgen die het bestaansrecht van een federale georganiseerde partij in België ontkent?