Toen N-VA uit de regering stapte, gingen de communautaire afspraken uit de atoma-schriftjes de prullenbak in.
De communautaire koelkast staat weer wagenwijd open, nu samen met de regering-Michel ook de afgesproken radiostilte aan diggelen ligt. ‘In 2019 gaan we voluit voor het confederalisme’, aldus Vlaams minister-president Geert Bourgeois, N-VA’er van het eerste uur. Na de verkiezingen wil hij stappen zetten om Vlaanderen ‘volheid van bevoegdheden’ bezorgen. De vraag is alleen: hoe?
In de laatste rechte lijn van de federale formatiegesprekken kwamen de partijen van de Zweedse coalitie overeen om aan het eind van de rit de grondwet voor herziening vatbaar te verklaren. Getuige daarvan een cryptische passage helemaal vooraan het regeerakkoord: ‘Na afloop van deze legislatuur zal, zoals voorzien door het kiesstelsel en zoals toegestaan door de Grondwet, het aan de kiezers zijn om zich uit te spreken over de verschillende beleidsprojecten.’ Lees: de regering zou het mogelijk maken om in een volgende regeerperiode een grote staatshervorming te verwezenlijken.
Dat kon op twee manieren, verduidelijken bronnen binnen de federale regering: ofwel door een lijst van grondwetsartikels voor herziening open te stellen, ofwel enkel het befaamde kaderartikel 195. Omdat het de werking van de grondwet zelf regelt, fungeert artikel 195 als een soort passe-partout voor staatshervormingen: niet noodzakelijk de mooiste oplossing, maar wel de handigste.
Beide opties zijn voor premier Charles Michel zo goed als onbespreekbaar geworden. In zijn entourage werd begin deze week al benadrukt dat de afspraken over de grondwetsherziening enkel golden als alle partijen samen de rit uitdeden, en dat alle coalitiepartners dat zo overeengekomen waren. Toen N-VA uit de regering stapte, heeft de partij dan ook haar kans verkeken. Bovendien zijn de zure oprispingen van de voorbije weken allesbehalve verteerd. Vooral de uitspraken van N-VA-voorzitter Bart De Wever, die zonder schroom verklaarde dat Michel nu zijn ‘marionet’ was, hebben de goodwill in de Wetstraat 16 als sneeuw voor de zon doen smelten. Ook stellingnames van onder meer Theo Francken en Sander Loones hebben de zaken niet bepaald eenvoudiger gemaakt.
Daar komt nog eens een stevige perceptiestrijd bovenop. De regeringstop is er beducht voor om N-VA, die de meerderheid opblies omwille van een tekst die ze zelf onderhandeld had, als winnaar uit het verhaal te laten komen. ‘Geen confederaal avontuur,’ zwoer Charles Michel dinsdag in de Kamer. Met een half zinnetje leek hij de communautaire wensen van N-VA naar de prullenbak te verwijzen.
Binnen Vlaams-nationalistische kringen leeft echter ook een stoutmoediger idee: dat voor een grote omwenteling van het Belgisch bestel geen grondwetsherziening nodig is. Daarna moet enkel nog met de andere regio’s besproken worden hoe de splitsing zich zou voltrekken. Vlaanderen zou volgens die denkpiste haar eigen toekomst in handen kunnen nemen door een eenvoudige onafhankelijkheidsverklaring in het Vlaams Parlement. ‘Grote hervormingen zijn ook vroeger al gebeurd zonder dat de grondwet voor herziening vatbaar was verklaard,’ zei ook Bourgeois vandaag op De Ochtend.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
