‘Als Geert Bourgeois iets zegt, dan zit er altijd een addertje onder het gras’

Geert Bourgeois een democraat, maar in wezen een bureaucraat’, vindt Guido Lauwaert. Hij plaatst een aantal kanttekeningen bij Bourgeois’ uitspraak dat hij ‘geen cultuurbarbaar’ is.

‘Sommigen denken dat de N-VA’ers cultuurbarbaren zijn, maar het omgekeerde is waarheid.’ Een uitspraak van Vlaams minister-president Geert Bourgeois in een interview met De Zondag.

Door te zeggen dat sommigen een verkeerd beeld hebben, bewijst Bourgeois twee zaken: Eén: Niet hij of zijn partij heeft het fout maar de cultuurmens en de culturele instellingen. Twee: De kunst van de camouflage. Cultuurbarbaar namelijk is een zwakker schepsel dan cultuurmoordenaar. De N-VA is niet tégen cultuur, dat klopt, want het is een fundamenteel element van de bestaansreden van zijn partij. In zoverre dat die het kermisgehalte niet te boven gaat. Bereikt die echter het punt waar er enig denkwerk voor nodig is, is de N-VA niet meer geïnteresseerd. Voorafgaand en nakomend denkwerk kost tijd en geld. In schijn is Geert Bourgeois een democraat, maar in wezen een bureaucraat.

Kiesvee in het achterhoofd

Hijzelf probeert zoveel als mogelijk te participeren aan cultuur, zegt hij in hetzelfde interview. Dat zal dan wel cultuur zijn op dorpsniveau. Waarmee ik niet bedoel dat zij geen waarde heeft; ze brengt echter niets bij aan het basisbestaan van de kunst als broeikast van de cultuur: kritisch staan tegenover het politieke bestel en zijn besluiten. Bovendien heeft nog niemand uit de kunstsector de minister-president op een voorstelling gezien, een tentoonstelling weten bezoeken.

Bij officiële inhuldigingen, vernissages, premières, dat wel, maar dat is dus uit het eigenbelang met het kiesvee in het achterhoofd. Als dat cultuurparticipatie is, dan lust mijn kat er geen brok van. Geen dommerd, Louis, want hij houdt van twee zaken, zolang hij kan kijken naar twee zaken op tv: tennis en dans. Twee uiteenlopende kunstvormen met één nauwe verwantschap: de elegantie van de beweging.

‘Beide kanten [de cultuurwereld en de politieke, nvgl] moeten inspanningen doen om weer naar elkaar toe te groeien.’ Een uitspraak waar je los doorzaagt. De cultuurwereld is altijd luisterbereid geweest en niet te beroerd om over zijn eigen functioneren na te denken. Wat niet gezegd kan worden van de politieke wereld, de N-VA op kop.

Wat Geert Bourgeois met die uitspraak in wezen bedoelt, is dat de cultuursector zich moet schikken naar de wensen van de politiek. Het maakt deel uit van de kunst [!] waarin hij uitblinkt, en deel uitmaakt van iets waarover ik het al eerder had: de kunst van de camouflage. Als Geert Bourgeois iets zegt, dan moet je altijd op je hoede zijn. Er zit altijd een addertje onder het gras van deze Vlaamse kantoorpoliticus par excellence. Het vervolg van het citaat waarmee deze alinea begon spreekt op dat gebied boekdelen: ‘Wij moeten positiever worden tegenover de culturele wereld. Dat is een werkpunt.’

Wat betekent dat vertaald naar de werkelijkheid? Net het omgekeerde. Het positieve is het afpakken van de subsidies, en het ‘werkpunt’ is puntwerk maken van de tactiek om dit te kunnen verwezenlijken.

Politieke farao’s

Iemand die al ruim tien ministers van Cultuur heeft zien passeren, van Frans Van Mechelen tot de huidige, weet dat dit puntwerk erin bestaat om de boel zo te scherpen dat het de consument van fastcultuur niet prikt, integendeel. De enige die het cultuurbudget, specifiek dat van de kunsten niet heeft verhoogt maar het aan de kost van de dag, moreel en financieel, heeft aangepast, is Bert Anciaux. Hoewel geen kunstkenner was er de grote liefde. En de honger naar kennis, die hij, vanuit zijn chiroverleden, wilde delen met anderen. Dat hij aan de kant is geschoven, tot op de dag van vandaag, is op zich al een bewijs dat de politieke farao’s neerkijken op de cultuursector.

Geert Bourgois is een mysterie voor zichzelf en briljante idioot voor de mensen. Zonder netwerkjes en kostschooldasjes die hun eigen soort, wijs of dom, in bescherming nemen, zou hij al lang weer een advocaatje van zwarte kasboeken en hete burenruzies zijn. Zijn carrière heeft hij te danken aan een schraal vertrouwen in de mensen en een wantrouwen tegenover de rest. Dat maakt hem gevaarlijk maar tevens een academisch soort schurk. Zo iemand klimt langzaam maar zeker naar de top. Waar hij momenteel zit.

Op het redden van een belangrijke culturele instelling is hij echter nooit betrapt. Wat hem betreft zou hij zich prachtig kunnen vinden als iemand als Anne Teresa De Keersmaeker en haar gezelschap omver gebulldozerd en met beton overgoten zou worden.

Maar dat zegt en doet hij niet. Om dat te realiseren heeft hij zijn minister van Cultuur, eigendom van de VLD. Sven Gatz is dan wel een opgewekt figuur, maar iemand met een verfrommeld verstand. Sinds de tijd dat hij minister van Cultuur is, heeft hij een beleid gevoerd zonder dat het veel effect had. Tenzij het scheppen van een angstgevoel over komende, mogelijke, vermoedelijke, waarschijnlijke bezuinigingen van de kost van een wijkfeest tot de VRT.

Bourgeois als grote redder

Hij zal wel met een strijdplan komen dat hij in zijn bad gestookt heeft, maar eenmaal hij die aan de wasdraad te drogen zal hangen, zullen er protesten komen en manifesten verschijnen. Het strijdplan zal afgezwakt moeten worden, gecorrigeerd, zoals dat in de Wetwijk heet. En dan is Bourgois’ tijd gekomen. Hij, als minister-president en baas van Sven Gatz zal enkele beslissingen terugfluiten, bijsturen, waardoor het lijkt alsof hij de grote redder is. Dat er alsnog bezuinigingen zullen zijn, zal ‘helaas’ niet kunnen vermeden worden. Een budgetverhoging of bevriezing zit er ‘jammer’ genoeg niet in, want een coalitie houdt nu eenmaal compromissen in.

Waarmee hij alle verantwoordelijkheid van zich kan afschuiven, de Vlaamse Pilatus . En kan blijven herhalen dat hij geen cultuurbarbaar is. Het ultieme gevaar van een Vlaamse Pilatus, zoals Geert Bourgeois, is, dat hij waarlijk gelooft dat de pers een volksrechtbank is die je naar hartenlust kan manipuleren.