Hoewel de feminisering van de magistratuur al een tijd bezig is en zelfs spectaculair kan worden genoemd in de meeste lagere rechtbanken, blijven vrouwen zwaar ondervertegenwoordigd op de hogere echelons zoals Cassatie, het Grondwettelijk Hof en de Raad van State.
Enkele maanden geleden werd Beatrijs Deconinck door minister van Justitie Koen Geens benoemd als eerste voorzitter van het Hof van Cassatie. Daarmee is de hoogste rechter in dit land voor het eerst sinds 1832 een vrouw: het voorlopige eindpunt van de lange strijd van vrouwen om ook in justitie door het glazen plafond te breken.
Uit cijfers van de Hoge Raad voor de Justitie (HRJ) blijkt dat tussen 2014 en 2019 het aantal benoemde vrouwen gestaag bleef stijgen, tot gemiddeld een flink stuk boven de 60 procent, zowel wat rechters als wat parketmagistraten betreft.
Op een totaal van 80 korpschefs in België zijn er slechts 21 vrouwen.
Er duiken wel een aantal opvallende verschillen op tussen de soorten rechtbanken en functies. Bij de hoven van beroep bijvoorbeeld schopte gemiddeld 56 procent vrouwen het tot ‘raadsheer’. Een officiële vrouwelijke functietitel is er nog niet gevonden. Maar in de functie van korpschef zijn vrouwen nog altijd in de minderheid. Een korpschef leidt een team van magistraten (rechters en openbare aanklagers) binnen een bepaalde rechtbank of rechtsgebied. Op een totaal van 80 korpschefs in België zijn er slechts 21 vrouwen. Ook bij vrederechters en politierechters blijven vrouwen in de minderheid, met een instroom van gemiddeld 43,97 procent in de voorbije zes jaar.
Ook op het topniveau van de magistratuur is er nog een probleem. Er is nu wel voor het eerst in de geschiedenis een vrouw tot eerste voorzitter van het Hof van Cassatie benoemd. De vacatures zijn sowieso schaars bij dat rechtscollege, maar tussen 2014 en vandaag kwamen er slechts 5 vrouwen bij op een totaal van 30 raadsheren. Het Parket-Generaal van Cassatie telt 14 hoge magistraten en de laatste drie jaar kwam daar geen enkele vrouw bij, wel drie mannen.
Grondwettelijk Hof
Twee andere hoge rechtscolleges vallen niet onder de bevoegdheid van de HRJ: het Grondwettelijk Hof en de Raad van State. Het Grondwettelijk Hof telt 12 rechters, die worden voorgedragen door Kamer en Senaat. Daarvan zijn slechts 3 Nederlandstalige vrouwen rechter. Er zetelt vandaag geen enkele Franstalige vrouwelijke rechter in het Hof, al waren er in de jaren negentig ooit wel twee Franstalige vrouwelijke rechters. Het Hof bestaat sinds 1984 en in die 35 jaar is slechts één (Franstalige) vrouw ooit even (gedurende één jaar) voorzitter geweest. 21 mannen werden wel voorzitter.
De Raad van State telt 44 staatsraden (rechters). Daarvan zijn er slechts 7 Nederlandstalige vrouwen. Bij het auditoraat (vergelijkbaar met een soort parket) ligt de man-vrouwverhouding beter. Op een totaal van 77 auditeurs en adjunct-auditeurs zijn er 32 vrouwen.
