‘Een meerderheid zat er niet in voor de twee separatistische partijen, en geen enkele andere partij wil die twee aan een meerderheid helpen. Maar alleen een blinde kan ontkennen hoe dicht dit land ondertussen bij de rand van de afgrond gekomen is.’ Aldus Knack-hoofdredacteur Bert Bultinck.
Bart De Wever weet hoe hij verkiezingen moet winnen. Afgelopen zondag bleek ook dat hij weet hoe hij verkiezingen moet verliezen. Nadat hij ‘klaar en duidelijk’ had vastgesteld dat zijn partij had verloren, feliciteerde de N-VA-voorzitter meteen grote winnaar Vlaams Belang. De Wever noemde Groen in de laatste dagen voor 26 mei een ‘prulpartij’ en liet in de aanval tegen Vlaams Belang zelfs het woord ‘drol’ vallen. Maar zondag was hij plots weer even stijlvol in het verlies als VB-voorzitter Tom Van Grieken dat was in de overwinning. Aantrekken en afstoten voor gevorderden, het rijmde volledig met de bipolaire Vlaamse uitslagen: de extremen wonnen, het centrum verloor.
Alleen een blinde kan ontkennen hoe dicht dit land bij de rand van de afgrond gekomen is.
De overdonderende overwinning van Vlaams Belang, de hervonden hoffelijkheid aan het rechter uiteinde van het politieke landschap, en de opmerking van De Wever dat hij met iederéén over de Vlaamse coalitievorming zou praten: het deed allemaal de speculaties over het doorbreken van het cordon oplaaien. Een meerderheid zat er niet in voor de twee separatistische partijen, en geen enkele andere partij wil die twee aan een meerderheid helpen. Maar alleen een blinde kan ontkennen hoe dicht dit land ondertussen bij de rand van de afgrond gekomen is.
Regeringsdeelname lijkt er voor Vlaams Belang niet meteen aan te komen, maar het is een discussie die de komende jaren niet weg te denken valt. Veel Vlamingen, onder wie nogal wat jongeren, zijn niet meer onder de indruk van de morele kern van het cordon tegen Vlaams Belang: het respect voor de medemens, ook als die een andere huidskleur heeft. Dat heeft alles te maken met de stijl van Van Grieken, die de scherpe kantjes er de laatste jaren heeft afgevijld. Veel racistische uitspraken heeft de VB-voorzitter niet op zijn conto staan, dus lijkt er minder nood te zijn aan een schutkring.
Maar er is nog iets. In de strijd tegen de xenofobie en de haat – het gedachtegoed waar het Vlaams Belang van Filip Dewinter en Dries Van Langenhove ondanks alles nog altijd bewust voor tekent – heeft de linkerzijde nu ongeveer alles al uitgeprobeerd. Voor de eerste, voor de tweede en soms al voor de derde keer. Ondanks alle inspanningen raakten groen, rood en dieprood samen aan niet meer dan een kwart van de Vlaamse stemmen – alle bankencrisissen en klimaatmarsen ten spijt. Groen ging vooruit, maar ontgoochelde toch. De SP.A zakt nog verder weg in het moeras. De PVDA groeide fors, maar blijft klein. En extreemrechts, dat kwam terug als een boemerang.
En dat ging deels ten koste van de N-VA. Verklaringen voor zijn eigen nederlaag zocht De Wever onder meer in het buitenland. In Frankrijk heeft de partij van Marine Le Pen gewonnen. In Italië scoorde de Lega van Matteo Salvini. De Wever sprak niet over de winst van de groenen in onder meer Duitsland en Finland, en zweeg over het tegenvallende resultaat voor het extreemrechtse Vox in Spanje. Maar zijn vaststelling blijft overeind: ongetwijfeld kon Vlaams Belang profiteren van de antimigratiegolf die overal in Europa kiezers kan bekoren. In Vlaanderen en Europa grijpt de onzekerheid om zich heen. In landen waar het politieke talent dat onbehagen doeltreffend aanjaagt, leidt dat volautomatisch tot forse winst voor extreemrechts. Dat kan een perverse maar goeie strategie zijn voor extreemrechts zelf. Maar als je met je partij naar het midden bent opgeschoven, is het om evidente redenen geen goed idee om te blijven polariseren: de polen worden namelijk door andere partijen bezet.
Als je met je partij naar het midden bent opgeschoven, is het om evidente redenen geen goed idee om te blijven polariseren: de polen worden namelijk door andere partijen bezet.
In de hoogspanning van het migratiedebat van Knack van een paar weken terug bleef Theo Francken één vraag aan Tom Van Grieken herhalen: ‘Wat zijn uw oplossingen? Wat zijn uw oplossingen?’ Het is de vraag die een partij stelt die de moed heeft gehad om aan het beleid deel te nemen, gericht aan een partij die luchtkastelen kan blijven bouwen, in dit geval ter verdediging van Fort Europa. Eerst de angst oppoken, en dan vaststellen dat de smerigste handelaar in angst, met zijn puur fictieve oplossingen, met de winst gaat lopen: het is pijnlijk. Het is ook voorspelbaar. Ondertussen blijft het land belabberd achter. Dat is de bittere les van 26 mei.
Verkiezingen 2019
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
