Airsofters na de paniek in Kortrijk: ‘Dit is een smet op onze sport’

Vorige donderdag veroorzaakte een achttienjarige jongen paniek in Kortrijk en Waregem nadat hij in de buurt van een hogeschoolcampus was gezien met ‘een wapen’. Het bleek om een airsoftreplica te gaan. Waarvoor wordt dat gebruikt, en bestaat er dan geen wetgeving voor zulke nepwapens? Enkele dagen eerder was Knack aanwezig op een airsoftevenement. ‘Wij zijn geen wapenfreaks’, klonk het daar.

Zondag 3 oktober, Bossuit, West-Vlaanderen. In het modderige domein rond het kasteel maakt een vijftal zwaarbewapende rebellen zich op voor wat de beslissende confrontatie van een uitputtende oorlog moet worden. Het leger van de New World Order, een sinister genootschap dat van zowat alle mensen slaven heeft gemaakt, bereidt zich aan de andere kant van het bos voor om het laatste bastion van de vrijheid te veroveren en de weerspannigen te liquideren.

De rebellen verdwijnen tussen de bomen. Al snel weerklinken lichte knallen, alsof iemand popcorn aan het maken is. Een minuut later klautert een van de vrijheidsstrijders uit het bos, één hand in de lucht, zijn kalasjnikov op de grond gericht. Hij is geraakt, zegt hij, maar bloed is er niet te zien. Glimlachend wandelt hij verder naar het eerstvolgende respawn– punt, van waaruit hij het strijdperk weer zal betreden.

Nee, dit is geen oorlog. Het is airsoft, zeg maar de live-actionversie van populaire oorlogsgames als Call of Duty en Battlefield. De wapens zien er heel realistisch uit maar zijn onschuldige replica’s. De projectielen zijn biologisch afbreekbare balletjes met een diameter van 6 millimeter. De soldaten zijn gewone burgers met een gewone job. En een wel heel ongewone hobby.

Echte wapens verboden

430 strijders heeft het tweedaagse evenement ‘Wasteland’ ontvangen, onder wie ook Polen, Duitsers en Nederlanders. ‘De meesten zijn jammer genoeg al naar huis’, zegt Hannes Degrande (40), die samen met Tom Lecluse (30) onder de naam Fully Loaded vier airsoftweekends per jaar organiseert en de scenario’s bedenkt. ‘Een nachtelijke storm en plensbuien hebben voor modder en gescheurde tenten gezorgd. Het moreel is gezakt’, zegt Lecluse. Ook dat is een verschil met een echte oorlog: als je schoenen nat zijn geworden, hoef je geen loopgraafvoet te riskeren maar kun je thuis bij de kachel gaan zitten. De wereld zal er niet sneller door vergaan.

Weg van het ‘slagveld’, in de safe zone, ontmoeten we David Paret (35). Boven zijn camouflagepak draagt hij een opvallend rood vest en een gordel met een walkietalkie. ‘Dit weekend speel ik niet mee. Ik ben marshal, een soort militaire politie die ervoor zorgt dat alles volgens de regels verloopt. Zo zie ik erop toe dat iedereen tijdens het spel een veiligheidsbril draagt en in de safe zone het magazijn uit zijn replica verwijdert. De balletjes die we afschieten ketsen weliswaar van je kleding af, maar je wilt er van dichtbij geen in je oog krijgen.’ Ook alcohol en drugs zijn tijdens airsoft uit den boze, zegt Paret. ‘En echte wapens, natuurlijk. Die komen er niet in.’

Paret, die in het dagelijks leven ventilatiekanalen onderhoudt, raakte al op zijn dertiende in de ban van airsoft. Maar een wapenfreak is hij niet. ‘Vuurwapens heb ik niet in huis. Waarom zou ik? Ik heb airsoft om me uit te leven. Iedereen komt hier om zich te amuseren. Wat je leert tijdens deze evenementen, kun je trouwens ook gebruiken in een werkomgeving, want planning, saamhorigheid en teamwerk zijn heel belangrijk. In je eentje red je het niet. Iemand die de Rambo wil uithangen, gaat hier niet lang mee.’

Airsoft heet een dure hobby te zijn. ‘Het hangt ervan af hoe ver je wilt gaan’, zegt Paret. Voor ‘een paar honderd euro’ heb je al een goede basisuitrusting. Het duurst zijn de modificaties die je kunt laten uitvoeren aan je replica, zoals een langere loop of betere elektronica.’ Ook de kledij kan het prijskaartje de hoogte injagen. ‘Sommigen willen een replica van de outfits die pakweg de Britse SAS of de Amerikaanse Navy SEALs dragen. Die zijn natuurlijk duurder.’

Paret beseft dat de camouflagepakken en de nauwelijks van echte wapens te onderscheiden replica’s er verontrustend uitzien, en doen denken aan de militieleden die op 6 januari in de buurt van het Capitool in Washington rondliepen. Paret: ‘Ik begrijp de angst van sommige mensen, maar ze is nergens voor nodig. Niemand doet hier aan politiek of plant een coup. Het is gewoon een spel. Aan mensen die er niet gerust op zijn, zeg ik altijd: kom eens kijken voor je oordeelt.’

De klopjacht

Donderdag 7 oktober, vier dagen later. Een achttienjarige jongen stapt van een bus nabij de Vives-hogeschool in Kortrijk. Hij draagt een airsoftreplica bij zich. Nadat een alerte student die een echt wapen vermoedt alarm heeft geslagen, worden de studenten op de campus massaal geëvacueerd. Eenzelfde scenario speelt zich af in het 20 kilometer verderop gelegen Waregem, waar de jongeman later op de dag is gesignaleerd. Het gevolg is een urenlange klopjacht, grote ongerustheid bij studenten en familieleden en uitgebreide aandacht in de media: iedereen vreest voor een school shooting naar Amerikaans model.

We nemen opnieuw contact op met organisator Degrande. Hij reageert verslagen. ‘Het is heel triest dat zoiets gebeurt, maar ook dat onze sport ermee geassocieerd wordt. Ik ken die jongeman niet, en heb hem nog nooit op een van onze evenementen gezien. Geen enkele airsofter zal dat gedrag goedkeuren. Het is een smet op onze sport.’

‘Jammer genoeg zijn er wel vaker incidenten met airsoftreplica’s, maar voor zover ik weet is daar nooit een speler bij betrokken’, zegt Robrecht Verhaeghe, bestuurslid van de Airsoft Alliantie Belgie (AAB), die de belangen van zo’n 500 Vlaamse airsofters behartigt, naar schatting 10 procent van het totale aantal spelers in Vlaanderen. ‘Bij nieuwe spelers zetten we sterk in op sensibilisering om verantwoord om te gaan met een replica.’

Het bezit van een airsoftreplica valt in België wel degelijk onder de wapenwetgeving. Je mag er dus niet zomaar mee over straat wandelen. ‘Als een eigenaar zijn replica wil laten herstellen in een winkel,’ zegt Verhaeghe, ‘dan moet hij het opbergen, zelfs al ligt er maar vijf meter tussen zijn auto en de winkel. Spelers weten dat en houden zich aan de regels. Wie daartegen zondigt, zal in de winkel niet geholpen worden. Daar bestaan afspraken over.’

Replica’s kunnen in België vrij worden gekocht in de wapenhandel, maar mogen niet in Belgische webwinkels worden verkocht. De vraag rijst of de wetgeving na incidenten als dat van donderdag niet moet worden verstrengd. In Nederland kun je een replica alleen kopen als je lid bent van de NABV, de Nederlandse tegenhanger van het AAB. ‘Het probleem is dat de controle op wat een koper met een replica doet niet te organiseren valt’, meent Verhaeghe. ‘Daar komt nog bij dat in veel landen, ook binnen Europa, replica’s wel via het internet verkocht mogen worden. Zolang er niet minstens een Europese wetgeving op replica’s komt, zal er dus weinig veranderen. Het AAB is vragende partij voor duidelijke regels. Daarnaast doen we veel aan sensibilisering, ook bij de politiediensten. Het is belangrijk dat agenten replica’s herkennen, en op de juiste manier reageren wanneer ze er een zien.’