Agentschap voor Natuur en Bos zwaar onder vuur in zaak Wim Delvoye

Kunstenaar Wim Delvoye, die zich moest verantwoorden voor een reeks bouw- en milieuovertredingen in zijn kasteel in Melle, is vrijgesproken omdat er sprake was van partijdigheid bij de inspectiediensten.

Dat heeft de Gentse correctionele rechtbank beslist. ‘De tunnelvisie van het Agentschap voor Natuur en Bos zorgde ervoor dat de pv’s niet beantwoordden aan de realiteit en niet als bewijs kunnen gelden’, oordeelde de rechtbank.

De 52-jarige Wim Delvoye wilde het kasteel De Bueren in Melle in zijn originele staat herstellen en het domein uitbouwen tot een sculpturenpark. Hij kreeg echter problemen omdat vergunningen niet in orde bleken. Delvoye en zijn vennootschap werden ervan beschuldigd dat ze tussen 2008 en 2011 onder meer een een betonplateau naast het kasteel lieten gieten en twintig bomen hebben geveld zonder vergunning. Ook de walgracht werd verbreed over een lengte van 370 meter. Omdat het kasteel een beschermd monument is, ging het ook om inbreuken op het decreet ter bescherming van de monumenten en stads- en dorpsgezichten.

Het openbaar ministerie had 4.500 euro boete gevorderd voor Delvoye en 6.000 euro voor zijn vennootschap Delvoye Art. Volgens zijn advocaat August Blomme werd Delvoye al 9 jaar geconfronteerd met de onmogelijke houding van verschillende diensten. ‘Het hof van beroep heeft gezegd dat er sprake is van machtsoverschrijding. Het is een hetze geweest. Met slechte bedoelingen heeft men een goed project willen kelderen en men is erin geslaagd. Delvoye heeft het domein op vlak van de natuur juist verbeterd. De gracht was sinds 1952 niet meer gekuist.’

Medepleiter Walter Van Steenbrugge wees met de vinger naar het Agentschap voor Natuur en Bos. ‘Het domein was daarvoor (voor de verkoop aan Delvoye, nvdr.) in handen van Natuur en Bos. Een medewerker was er na zijn uren naar believen als gids actief en ze organiseerden kijktochten naar de vleermuizen in de ijskelder. Hun speeltuin werd hen afgenomen en ze zijn Delvoye gaan pesten op een onvoorstelbare manier’, stelde de advocaat tijdens de behandeling van de zaak.

De correctionele rechtbank sprak Delvoye dinsdag vrij over de hele lijn. ‘Er zijn objectieve redenen dat bij de beklaagde de gewettigde vrees is ontstaan dat de inspectiediensten Natuur en Bos en Stedenbouw partijdig hebben gehandeld. Het in de processen-verbaal geschetste beeld van het terrein en de impact van de geviseerde handelingen was onvolledig en gekleurd en gaf geen neutrale voorstelling van de realiteit’, zei rechtbankvoorzitter Katrien Van Hoecke. Delvoye was niet aanwezig bij de uitspraak. Het parket kan nog in beroep gaan tegen de vrijspraak.

Wim Delvoye kreeg in maart van het Gentse hof van beroep al opschorting van straf voor bedreigingen aan het adres van twee ambtenaren en een politievrouw op zijn kasteel in Melle, die controles kwamen uitvoeren. Het hof sprak toen van “machtsoverschrijding” van de diensten, maar de correctionele rechtbank was dinsdag nog veel harder voor het Agentschap voor Natuur en Bos.

‘De tunnelvisie van het Agentschap voor Natuur en Bos zorgde ervoor dat de pv’s niet beantwoordden aan de realiteit en niet als bewijs kunnen gelden’, stelde de rechtbank. ‘Voor de aankoop van het kasteeldomein was er geen enkel pv over de verloederde situatie hoewel deze heel problematisch was. Van 2008 tot 2011 werden er niet minder dan 13 controles ter plaatse uitgevoerd en werd er telkens meteen een stakingsbevel opgelegd, hoewel de inbreuken betwist werden.’

Uiteindelijk werd de verantwoordelijke van Natuur en Bos van het onderzoek afgehaald door zijn oversten wegens problemen inzake partijdigheid. ‘De vaststellingen over de 20 bomen werden gedaan door de inspecteur die zich later moest terugtrekken wegens problemen met partijdigheid. Uit het proces-verbaal en de foto’s blijkt geenszins dat de bomen een stamomtrek van meer dan 1 meter zouden hebben.’

Het ruimen van de grachten moet beschouwd worden als onderhoudswerken waarvoor geen vergunning nodig is, aldus de rechtbank. ‘Het doorheen het dossier aangehouden standpunt van Natuur en Bos is onjuist. Het gaat om een uniek systeem van grachten dat sinds 1952 nooit meer onderhouden werd en daartegen werd nooit opgetreden door de bevoegde instanties.’

Delvoye wou het domein ‘in zijn oorspronkelijke staat herstellen in plaats van te ontsieren’, besloot rechtbankvoorzitter Katrien Van Hoecke. ‘Het Agentschap voor Natuur en Bos heeft het belang van het ecologisch herstel volledig uit het oog verloren en had geen oog voor het uiteindelijke langetermijneffect.’

De verdediging van Delvoye wil wachten tot er een definitieve uitspraak is om eventueel een schadeclaim in te dienen. Het parket heeft een maand de tijd om eventueel in beroep te gaan.