Afscheid van de oude partijpolitiek

Jean-Luc Dehaene wordt begraven. Respect voor de man, maar niet voor de oude politieke cultuur die hij symboliseert. De klasse van beroepspolitici die zich doorheen de jaren ontwikkeld heeft, drijft de burger steeds verder weg van het politieke domein. Beroepspolitici kunnen nu eenmaal geen volksvertegenwoordigers zijn: die cumul is onmogelijk.

Democratie betekent letterlijk “heerschappij van het volk” en het woord politiek verwijst naar “de betrokkenheid van de burgers bij de stad of de samenleving”. Tot zover de ideale wereld. In de realiteit voelen steeds minder burgers zich betrokken bij de politiek. Dat blijkt uit het grote aantal blanco en ongeldige stemmen. Meer en meer burgers reageren onverschillig (“politiek interesseert me niet”), onzeker (“daar snap ik niks van”) of streng (“allemaal zakkenvullers en postjespakkers”). Wie kan nog ontkennen dat ons politieke systeem aan een update toe is?

De oude politieke cultuur verlamt onze hedendaagse maatschappij. Het tijdperk van de grote staatsleiders is voorbij: de coryfeeën van toen zullen één voor één heengaan. Toch valt op hoe net zij, op het einde van hun leven, bijzonder goed lijken te beseffen dat ons democratisch systeem dringend gemoderniseerd moet worden. Zo flirt Mark Eyskens met het idee om elke kiezer meerdere stemmen toe te kennen, zodat deze zijn of haar voorkeur kan verfijnen. En Dehaene zei vorig jaar in de Standaard: “We vergeten te vaak dat de parlementaire democratie ontstaan is in een totaal andere samenleving dan de onze. Instellingen moeten evolueren heb ik altijd gezegd, zowel in Europa als in België. De parlementaire democratie in het Twittertijdperk is iets anders dan toen de drukpers domineerde. Ze moet dus anders functioneren.”

Dat is inderdaad de grote poltieke uitdaging van vandaag. De digitale technologie maakt voor het eerst echte burgerdemocratie mogelijk. Hoe gaan we deze nieuwe vorm van inspraak organiseren? De Piratenpartij is de enige partij die inzet op de (digitale) toekomst van de democratie. Wij ijveren voor bindende referenda (zoals in Zwitserland) en voor een e-loket waar burgers zelf wetsvoorstellen kunnen indienen (zoals in Finland). We willen experimenteren met nieuwe software waarmee het draagvlak voor beleidsbeslissingen gemeten kan worden. Zo kunnen burgers het hele jaar door meedenken en stemmen, niet voor partijen maar voor concrete voorstellen en ideeën. Op die manier kunnen we de democratie openbreken en de macht weer bij de burger brengen. Want wat hebben we aan parlementen die bastions van partijpolitiek geworden zijn?

Onze logge overheid moet afgeslankt worden en transparant communiceren. Gedaan met studiediensten die gelinkt zijn aan partijbureaus en machtige lobbyclubs. Hoe kun je democratische betrokkenheid van burgers vragen, als de oorspronkelijke informatie achtergehouden wordt en beslissingen in achterkamertjes genomen worden? Burgers moeten tijd en ruimte krijgen om zich te informeren en zich economisch en politiek te organiseren. Vandaar dat we ijveren voor een basisinkomen voor iedereen.

De nieuwe democratie groeit van onderuit en zal vorm krijgen op het bestuursniveau dat het dichtst bij de burger staat, namelijk de steden en gemeenten. Daar kunnen we kleinschalig maar resoluut de transitie naar groene energie en duurzaamheid aanwakkeren. Er is ruimte voor monetaire experimenten (zoals alternatieve lokale munten) en voor investeringen in de reële lokale economie en kleine innovatieve ondernemingen. Steden kunnen ervaringen uitwisselen en samenwerken in confederaties. Decentralisatie van de macht en pluraliteit zijn sleutelbegrippen voor de democratie van de toekomst.

Een ware democratie is een zaak van de burgers, en niet van de partijen. Zij verkeren nog steeds in de illusie dat we hen nodig hebben en keerden zichzelf daarom 27,5 miljoen € uit aan campagnegeld. Pijnlijk. Wij burgers willen dat geld in de toekomst graag nuttig spenderen en investeren in onze gemeenschap. Wij hebben geen boodschap aan de polariserende angstcultuur die de partijen strategisch in de hand werken. Wij willen optimistisch en liefdevol evolueren naar een toekomst waar niet de geldverslindende en machtsgeile partijen de koers bepalen, maar sterke en geëmancipeerde burgers het roer overgenomen hebben. Durf dromen: kaap de verkiezingen en stem piraat!