In een open brief hekelen de advocaten van ons land de wankele juridische basis voor de voortdurend wijzigende coronaregels en de daaruit voortvloeiende ongelijke behandeling van inbreuken erop. Ze maken zich zorgen over de precedentwerking hiervan en over de afbrokkeling van de rechtsstaat.
‘Het “nieuwe normaal” waarmee wij om de oren worden geslagen, kan nooit een reden zijn om de fundamenten van onze rechten en vrijheden uit te hollen’, schrijven zowel de Orde van Vlaamse Balies als de Orde van advocaten bij het Hof van Cassatie en de Orde van Franstalige en Duitstalige Balies. Doorn in het oog van de advocaten is vooral het feit dat er beroep wordt gedaan op ministeriële besluiten om de coronamaatregelen af te dwingen. Nochtans veronderstelt een democratische rechtsstaat dat deze tijdelijke vrijheidsbeperkingen tot stand komen in het parlement en niet in de wandelgangen van, bijvoorbeeld, het ministerie van Binnenlandse Zaken, betogen ze.
Die wankele juridische basis zorgt volgens de advocaten voor juridische verwarring en voor zeer uiteenlopende coronarechtspraak. ‘De ene rechter legt zware boetes en zelfs gevangenisstraffen op voor corona-inbreuken (…). Voor gelijkaardige feiten spreekt de andere rechter de verdachte vrij, omdat er naar zijn oordeel geen wettelijke grondslag bestaat voor bestraffing’, stellen ze vast, zonder zich te willen uitspreken over wie nu gelijk heeft. Zelf gaan ze voluit voor de belangen van hun cliënt en als ‘de rechter vervolgens oordeelt dat de redenering van de advocaat klopt, en dat het ministerieel besluit geen rechtsgrond heeft, dan moet de fout niet gezocht worden bij de rechter of bij de advocaat, maar bij de uitvoerende macht die de regelgeving zo opgezet heeft’, klinkt het. Voeg daarbij nog vijf andere pijnpunten en je krijgt ‘een explosieve cocktail die leidt tot een perceptie van rechteloosheid en willekeur, en die een kweekvijver vormt voor populisme en complottheorieën’, waarschuwen de balies.
Zo helpt het niet dat de coronanormen met hoge frequentie veranderen en nauwelijks te volgen zijn en dat bepaalde gedragingen worden bestraft, terwijl datzelfde gedrag korte tijd later als gevolg van voortschrijdend inzicht niet langer gesanctioneerd wordt, vinden ze. De maatregelen geven bovendien aanleiding tot sancties die volgens de balies buiten elke normale verhouding staan tot het vergrijp en die de draagkracht van jongeren en minder kapitaalkrachtige burgers disproportioneel op de proef stellen. De advocaten roepen de politieke wereld daarom op tot een behoorlijk en diepgaand, democratisch parlementair debat over de vrijheidsbeperkende maatregelen. ‘Het is de allerhoogste tijd om dit debat te voeren. De rechtsstaat heeft een acuut zuurstoftekort’, besluiten ze. (Belga)