‘Abortus is een recht en geen misdrijf’

‘Abortus moet eindelijk beschouwd worden als een medische handeling die valt onder de volksgezondheid en niet langer als een morele fout die alleen onder bepaalde voorwaarden gedepenaliseerd wordt’, schrijft Sylvain Peeters van demens.nu.

In 1990 werd de Belgische wet goedgekeurd die abortus gedeeltelijk depenaliseert. Sindsdien lijkt de eis om abortus volledig uit het strafrecht te halen vergeten te zijn. Die eis wordt nochtans gedragen door de vrijzinnige, feministische en progressieve bewegingen.

Talrijke wetenschappelijke en epidemiologische studies, waaronder die van de Wereldgezondheidsorganisatie, tonen duidelijk aan dat de medisch en wettelijk omkaderde praktijk van abortus jaarlijks het leven van duizenden vrouwen redt en het aantal uitgevoerde abortussen doet dalen, in tegenstelling tot een volgehouden desinformatie hierover.

Indicator van vrouwenrechten

Abortus is niet alleen een recht maar ook een belangrijke indicator van de vrouwenrechten in het algemeen. Wanneer de toegang tot abortus gemakkelijk is, betekent dit dat heel wat vrouwenrechten gerespecteerd worden. Wanneer de toegang in gevaar is of in diskrediet gebracht wordt, dan bewijst dit dat de vrouwenrechten in het algemeen zeer breekbaar zijn.

Om welke rationele argumenten kan men vandaag nog pleiten dat abortus, dat nauw verbonden is met het privéleven en de gezondheid van vrouwen, in de strafwet moet blijven ingeschreven als een misdrijf tegen de orde der familie en tegen de openbare zedelijkheid?

Vandaag blijft men abortus beschouwen als een misdrijf en een taboe. Het bewijs hiervan is dat zeer weinig vrouwen hierover willen getuigen. Niet omdat ze hun beslissing betreuren, maar uit vrees voor de reactie van anderen en uit angst om met de vinger gewezen te worden. Vooroordelen blijven bestaan en zo beweert men: wanneer men abortus uit het strafrecht haalt, zouden vrouwen geen grenzen kennen, zouden vrouwen er zogezegd misbruik van maken, enz. De vrijzinnig-humanistische en feministische organisaties verzetten zich tegen het feit dat men vrouwen blijft beschouwen als onverantwoorde burgers over wie men moet waken.

Terugval in Europa

In Europa krijgt abortus steeds meer tegenkanting. In Polen wil de regering abortus volledig verbieden, terwijl de Poolse wet reeds een van de meest restrictieve van Europa is, samen met die van Ierland, Malta en Cyprus. Het wettelijk beroep op abortus in Italië, Griekenland en de mediterrane landen in het algemeen wordt tegengewerkt door artsen die weigeren om abortus uit te voeren (80% in Italië) vanwege sociale, godsdienstige en politieke druk. In Hongarije beschermt de nieuwe grondwet het embryo vanaf de bevruchting: ondanks de depenaliseringswet is het dus voor vrouwen onmogelijk om een abortus te krijgen.

Omwille van deze internationale context wensen we de politieke vertegenwoordigers te wijzen op de onvolkomenheden die nog steeds wegen op de rechten van de vrouwen en meer in het bijzonder op hun recht op gezondheid. Een daadkrachtige politiek, zonder taboe of hypocrisie, moet toelaten om de verworvenheden die bekomen werden na een lange strijd, blijvend te bevestigen.

Recht op abortus in België bedreigd

Ook in ons land wordt het recht op abortus bedreigd. In de commissie Justitie in de Kamer liggen een aantal wetsvoorstellen betreffende de aangifte van een levenloos geboren kind ter bespreking voor.

Het zou mogelijk kunnen worden om een foetus vanaf 12 weken als een levenloos geboren kind te registreren bij de burgerlijke stand. Volgens de huidige wetgeving kan een kind dat levenloos wordt geboren na een zwangerschapsduur van minder dan 26 weken niet geregistreerd worden bij de burgerlijke stand. Het beoogde wetsvoorstel, dat de termijn van registratie wil terugbrengen tot 12 weken, brengt het recht op abortus echter in gevaar.

Psychologische begeleiding bij een spontane abortus

Een miskraam of in feite een zogenaamde spontane abortus is zwaar en brengt veel verdriet met zich mee. We pleiten dan ook voor degelijke psychologische begeleiding in dit droevige proces en niet voor een registratie van de foetus.

Het toekennen van een naam en een voornaam aan een foetus of embryo, geregistreerd in een akte bij de burgerlijke stand, brengt namelijk risico’s met zich mee:

• het risico bestaat dat abortus om medische redenen na twaalf weken zwangerschap op de helling komt te staan. Artsen en vrouwen lopen het risico beschuldigd te worden van moord of kindermoord;
• de artsen zullen zich verplicht zien om niet-levensvatbare foetussen te reanimeren om te vermijden dat ze kunnen worden vervolgd wegens het niet verlenen van hulp aan personen in gevaar;
• het wetenschappelijk onderzoek op stamcellen of overtallige embryo’s zou om dezelfde redenen kunnen worden verboden.

Abortus moet eindelijk beschouwd worden als een medische handeling die valt onder de volksgezondheid en niet langer als een morele fout die alleen onder bepaalde voorwaarden gedepenaliseerd wordt.

Abortus is een recht en geen misdrijf

Abortus moet volledig uit het strafrecht. Een gedeeltelijke depenalisering maakt de weg voor tegenstanders vrij om regelmatig de wet aan te vallen en abortus om te buigen tot een misdrijf.

Abortus is een recht en geen misdrijf. Want het beroep doen op vrijwillige zwangerschapsafbreking met de huidige wet blijft getekend door de schuld en/of het oproepen van een schuldgevoel bij de vrouwen. Het valt ook op te merken dat dit misdrijf alleen en volledig boven het hoofd van de vrouwen hangt, terwijl de seksuele daad die leidt tot een ongewenste zwangerschap met twee gebeurt.

De symbolische losmaking van het begrip van een misdrijf blijkt vandaag mogelijk te zijn. In Frankrijk werd abortus vorig jaar als een recht vastgelegd. Het Groothertogdom Luxemburg, waar de wet sterk lijkt op die van ons, heeft eind 2014 abortus uit het strafwetboek gehaald. België, een land dat bekend staat om zijn progressieve wetten op het vlak van ethiek en gelijkheid, moet die democratische evolutie en beweging volgen.

Het feit dat in het strafrecht vrijwillige zwangerschapsafbreking valt onder Boek II, titel 7 Misdaden en wanbedrijven tegen de orde der familie en tegen de openbare zedelijkheid, toont aan dat het in de geest van de wetgever nog steeds gaat over een morele kwestie en niet over een vraag van volksgezondheid.

Al sinds de jaren 70 beschouwt deMens.nu – Unie Vrijzinnige Verenigingen vzw het kiezen voor abortus als een recht van de vrouwen.

Terwijl in België slechts drie generaties vrouwen wettelijk konden genieten van de medische zorgen bij abortus, wordt het tijd om te herbevestigen dat abortus geen misdrijf is, maar een maatregel van volksgezondheid, een recht van de vrouwen om over hun lichaam te beschikken en hun levenskeuzes te maken. Haal abortus uit het strafrecht.

(Sylvain Peeters is voorzitter van deMens.nu.)