‘Aardverschuiving in Wallonië kan ruggensteun zijn voor Sammy Mahdi’

‘De grote verrassing van de verkiezingen is dat we niet zijn wakker geworden in een onbestuurbaar land’, schrijft Mark Van de Voorde. ‘Het is nu aan de Vlaamse christendemocraten om lessen te trekken uit het succes van hun Franstalige zusterpartij en te leren van de strategie van Prévot.’

De grote verrassing van de verkiezingen is dat we niet zijn wakker geworden in een onbestuurbaar land. Dat het bijna onmogelijk zou worden om regeringen te vormen was de grote vrees. Die vrees is niet uitgekomen. Integendeel, het is lang geleden dat de kaarten zo waren geschud dat de coalities als het ware van tafel kunnen worden geraapt: N-VA, CD&V en Vooruit voor Vlaanderen; MR en Les Engagés  voor Wallonië; die vijf samen voor België.

Daarmee is niet gezegd dat de regeringen morgen al geformeerd zullen zijn, want door de ‘vanzelfsprekendheid’ ervan zullen de kleinere coalitiekandidaten op de grotere partijen druk kunnen zetten om een deel van hun programmapunten binnen te halen.

De angst voor onbestuurbaarheid is weggenomen. Ere wie ere toekomt, dat hebben we te danken aan het strategisch talent van Bart De Wever. Hij heeft immers enkele zetten op het politieke schaakbord geplaatst die zijn partij niet alleen incontournable hebben gemaakt maar ook breed aanvaardbaar over de taalgrens.

Op het juiste moment in de campagne maakte De Wever komaf met de vraag of N-VA alsnog een Vlaamse regering zou durven overwegen met het extremistische Vlaams Belang. Het was een overduidelijk njet, nog versterkt door de aankondiging dat dit evenzeer zal gelden voor de gemeenteraadsverkiezingen. Hiermee haalde De Wever drie slagen tegelijk thuis.

Ten eerste vermeed hij het Nederlandse scenario (waar Wilders dankzij de bereidheid tot samenwerking door de liberale VVD de grootste werd). Ten tweede zette hij de deur van zijn partij wagenwijd open voor de centrumrechtse kiezer die niets wil weten van het ranzig nationalisme. Ten derde liet hij aan de Franstalige partijen verstaan: op mij kun je rekenen, ik deal niet met extremisten.

De Wever deed nog een andere belangrijke zet: hij deed voorzichtig maar voor wie horen wilde duidelijk afstand van wat eigenlijk het eerste punt van zijn partij is, de Vlaamse onafhankelijkheid. Hij voegde er zelfs een enkele keer aan toe dat hij desnoods zou kunnen leven zonder grote staatshervorming.

Er zal hierover wel enig tandengeknars in Vlaams-nationalistische kringen zijn geweest, maar bij N-VA weten ze ook dat de overgrote meerderheid van de Vlamingen helemaal geen Vlaams onafhankelijkheid wenst. Meer regionale bestuurskracht is welkom, maar de Vlaming wil allereerst welvaart en groei. Die staatshervorming is bijzaak.

Met die zet heeft De Wever voor zijn partij eigenlijk – hij zal het nooit zo zeggen – afscheid genomen van het nationalisme en heeft hij de N-VA als puur centrumrechtse, lees liberale partij in de markt gezet. Kortom, de liberale burger kon er thuiskomen. De afkalving van Open VLD is mede in de hand gewerkt door de ‘liberale’ bocht van N-VA.

De jongste tijd gaat opnieuw aandacht naar de politieke ‘families’ aan beide zijden van de taalgrens: de socialistische familie van Vooruit en PS, de christendemocratische familie van CD&V en Les Engagés, de liberale familie van Open VLD en MR. De liberale familie ligt helaas in de lappenmand door het verlies van de Vlaamse liberalen. Niet getreurd: in Vlaanderen staat een grote liberale partner van MR klaar, N-VA. In de twee regio’s ook nog eens allebei de grootste. Hiermee kun je veel beter dan ooit een centrumrechts programma schrijven.

Vlaanderen zelf heeft een klassieke tripartite voor het grijpen. De liberale N-VA, de christendemocratische CD&V en de socialistische Vooruit vullen het bed van het politieke centrum: rechts, midden, links. CD&V heeft weliswaar een deuk gekregen. De laagste score in haar geschiedenis, en dat is pijnlijk, maar de deuk is kleiner dan verwacht. Zo kan voorzitter Mahdi toch enigszins spreken van een opstanding.

De aardverschuiving in Wallonië waarbij de christendemocratische Les Engagés zichzelf de grote overwinnaar mag noemen, kan een ruggensteun zijn voor Mahdi. Net als voorzitter Prévot bij Les Engagés heeft gedaan, heeft Mahdi geprobeerd aan CD&V een smoel gegeven. Dat is hem deels gelukt, maar de deelname aan Vivaldi remde de echte renaissance.

Het is nu aan de Vlaamse christendemocraten om lessen te trekken uit het succes van hun Franstalige zusterpartij en te leren van de strategie van Prévot. Ondanks de lef van haar voorzitter, zwalpen CD&V’ers nog te vaak tussen centrumlinks en centrumrechts. Ze zijn nog niet moedig genoeg om zich resoluut in het midden te plaatsen. Dat is nochtans de ‘personalistische’ plaats van CD&V in de nieuwe tripartite van de centrumpartijen.

Mark Van de Voorde is onafhankelijk publicist.