Volgens Gunther Vanden Eynde (FWO-aspirant, KU Leuven) zijn er verbeteringen mogelijk aan de Belgische partijfinanciering.
1. Na de hetze rond Sihame El Kaouakibi (Open VLD) komen de partijdotaties opnieuw in het vizier. Die financiering door de overheid bedraagt in totaal 70 miljoen euro. Is dat te veel?
Dat is een subjectieve vraag. In een democratie moeten partijen zich kunnen organiseren en campagne kunnen voeren, en dat kost geld. Ik denk wel dat het transparanter kan. Bovendien is de balans doorgeslagen naar haast volledige overheidsfinanciering.
‘Als leden uit onvrede hun partijkaarten terugsturen, zou de partij dat voelen in de inkomsten.’
2. Hoe kan de balans hersteld worden?
Duitsland heeft een interessant systeem: het principe van matching funds. Daar is een deel van de partijdotatie afhankelijk van het geld dat de partij zelf ophaalt, onder meer bij haar leden. De partijen krijgen dus een incentive om blijvend steun te zoeken bij hun achterban. Als leden uit onvrede hun partijkaarten terugsturen, zou de partij dat echt kunnen voelen in de inkomsten. Bij ons is die nood er niet. Het bedrag dat partijen ophalen uit de ledenbijdragen verbleekt naast de partijfinanciering.
3. Is de tijd van de ledenpartij dan niet voorbij?
Dat hoor ik vaak, maar waar haalt een partij als de PVDA haar leden dan? Uit de partijboekhouding weten we dat ze in 2019 1,5 miljoen euro kreeg uit ledenbijdragen. Ook Groen koppelt al sinds de begindagen regelmatig terug met zijn achterban.
4. Hoe kan ons systeem verder verbeterd worden?
In ons systeem moet een partij al een zetel hebben in het parlement om partijfinanciering te krijgen. Dat houdt de opkomst van nieuwe partijen tegen. Hoe kan het beter? Opnieuw is Duitsland een goed voorbeeld. Daar moet een partij 0,5 procent van de stemmen behalen voor de federale verkiezingen om van financiering te genieten.
5. Zou dat de particratie verzwakken?
Makkelijk is het niet om de particratie te verzwakken, maar ik vind het in ieder geval een eerlijker systeem dat nieuwkomers een serieuze kans geeft. Nog een interessant denkspoor is de oppositiepartijen iets meer financiering te gunnen. De regeringspartijen hebben via de ministeriële kabinetten meer personeels- en ondersteuningsmogelijkheden. Met een hogere financiering voor de oppositie compenseer je dat verschil voor een deel.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
