3 redenen om tegen GAS-boetes te blijven

Wedden dat het niet aan deze zachte herfst ligt, maar aan stijgende verkiezingskoorts: alle GAS-burgemeesters worden mild. Je kan zowaar van een charmeoffensief gewagen. GAS wordt niet meer verdedigd met spierbaltaal maar bijna als excuus.

De pas gestemde leeftijdsverlaging waarvoor per se een dringende parlementaire procedure zonder hoorzittingen moest gevolgd worden, wordt zo goed als nergens toegepast. Brugge schroeft de actieradius van GAS-boetes terug en Alken schaft ze gewoon af. Mechelen koestert het NERO-project voor jongeren maar schrijft minderjarigen geen boetes meer uit. Herinner Bart Somers niet aan broodjes op de trappen of een medisch attest in de vuilnisbak: indianenverhalen, volgens de burgemeester donderdagavond in ReyersLaat. Ook belletje trek zou uit de Mechelse codex verdwijnen, net als een reeks andere “onnozelheden”. Eindelijk.

Overal de beste voornemens dus, want jongeren zijn stemmers. En de koppen zijn geteld van politici die voor de nieuwste GAS-wet stemden. GAS mag dan al gemeentelijk toepassing vinden, het gaat om federale wetgeving. Afspraak dus vandaag voor 90 organisaties om tegen GAS te betogen in afwachting van 25 mei.

Waarom GAS niet moet en zelfs niet mag, en wat zelfs politici die voor GAS blijven ijveren, nu al kunnen doen, is vanuit drie perspectieven samen te vatten, telkens met drie argumenten. U mag de twee eerste perspectieven overslaan, maar op het derde zal zelfs Annemie Turtelboom blijven haperen.

1. Het principiële standpunt tegen GAS: als u niet bij de anti-GAS-fundi hoort, mag u dat overslaan, want principes zijn niet voor iedereen belangrijk.

GAS gaat fundamenteel in tegen de essentie van een rechtstaat. Beschouw GAS eventjes als een product, en het zit fout aan drie kanten: het concept, de productie, en de prijsbepaling. Even overlopen:

Het GAS-concept is er eentje van de middeleeuwen: elke kleine stadstaat doet koppig zijn eigen ding. Volgens het humeur van de tijdelijke kasteelheer. Overschrijd de slotgracht, en je zit in een andere wereld met andere, wondere regels over sneeuwballen tot averechts bankjezitten. Politici die hun GAS-reglement domweg gecopypasted hebben vanuit een oud politiereglement erkennen dat ze al sinds 1999 de kans hebben laten voorbijgaan om bij te benen. Daarenboven werd in veel gevallen wat voorheen handig en nationaal in het Strafwetboek als kleine overtredingen gecatalogeerd stond, eruit gegomd om over te laten aan de dorpswillekeur. Dat was dus om problemen vragen.

De GAS-productie is die van de GAS-vaststellers. We hadden voor overtredingen ooit mensen in een uniform, als beloning van een opleiding. Politie heette dat. Nu worden GAS-overtredingen vastgesteld in burger alsof het DDR-spionage-opdrachten betrof. Soms in bijberoep bij de meest diverse opdrachten na een opleiding van enkele uurtjes: de GAS-opleiding van het ultrakorte type. Wie er voltijds voor ingezet wordt, behoort tot de harde GAS-kern en blinkt uit in excès de zèle: zelfs de samenstelling van je wettelijk geplaatste vuilniszak wordt ontleed om te verifiëren of je wel voldoende vuilnis afzet. Het vermoeden van schuld is geboren.

Er komt nog méér: binnenkort zullen ook private parkeerwachters GAS-boetes kunnen uitschrijven. Minister Milquet beloofde dat op 14 mei aan Bart Somers in ruil voor de terugtrekking van zijn amendement op de GAS-wet dat woordelijk hetzelfde voorzag. De privatisering van GAS is dus zo goed als een feit.

De GAS-prijsbepaling is de job van de GAS-sanctieambtenaar. Die vervangt de politierechter van voor 1995. Het waren onze politici die toen vonden dat overlast geen probleem was en politierechters vanaf dan enkel nog als verkeersrechtbanken moesten functioneren. Met als uitzondering de Voetbalwet: die kon er in 1998 voor voetbalfan premier Dehaene nog even bij, in aanloop naar Euro2000.

Toen het gat in de overlastbestrijding daarna ontdekt werd zou de Voetbalwet het draaiboek worden voor GAS: iedere burger een potentiële hooligan.

De Raad van State verketterde in haar advies van 28 januari 2013 dat gebrek aan onafhankelijkheid van de sanctieambtenaar: google maar pagina 54 in van Kamerdocument DOC 53 2712/001. In de eerste lijnen van haar advies stipte de Raad van State overigens aan dat de regering haar slechts 30 dagen tijd gunde voor het verslag: zo dringend was het nieuwe GAS dus.

Hoe neutraal burgemeesters omgaan met boetes allerhande kan u vragen aan burgemeester André Peeters van Aarschot: de bon van liefst 17 gevaarlijke foutparkeerders liet hij in mei jL; klasseren. Toen politievakbonden de pers alerteerden luidde het “ik heb gewoon vriendelijk gevraagd om dat eens te bekijken”. Voilà, dat schreef kamerlid Yeli Yüksel ook al ooit naar een vrederechter. We kennen dat.

Besluit van dit eerste stukje: GAS hapert en sputtert aan alle kanten: het is een slecht concept, op een maandag gemaakt en verkocht aan een willekeurige prijs.

Maar de nieuwe GAS-wet werd gestemd, dus u bent bekocht: U zit er mee.

2. Het jeugdstandpunt tegen GAS. Als u niet jong bent en zich ook om jongeren niet bekommert, mag u dat ook al overslaan.

Niet alleen de Vlaamse Jeugdraad, maar ook de beide Kinderrechtencommissarissen en de Vlaamse jeugdrechters stelden zich vierkant tegen GAS op. Als u ook hen niet ernstig neemt, lees dan minstens de opiniestukken van een hele groep knappe koppen van het Leuvens Instituut voor Criminologie. Maar ook die lectuur was parlementairen van meerderheid + NV-A te veel moeite gevraagd.

Op juridisch vlak staat echter ook het ‘softe’ Mechelse NERO project helemaal haaks op de essentie van de laatste hervorming van de Jeugdwet die pas van 2006 dateert: nu mag een bemiddelaar annex GAS-ambtenaar méér ingrijpen in een jongerenleven dan het jeugdparket: de wereld op zijn kop dus.

Hoe “bemiddeling” in Antwerpen misbruikt wordt tot in het illegale (bekentenissen gebruiken) en het pietluttige (voor eenmalig wildplassen of bankjezitten) toe, las u voorheen al op Knack.be van 20 september.

Besluitvan dit tweede stukje: GAS verkilt, verziekt en vergiftigt de sociale sfeer rond jongeren: ze lijken wel op voorhand gediplomeerde hooligans, tot bewijs van het tegendeel. Adieu “‘warme” samenleving, adieu rechtvaardigheid, adieu vrijheid van gaan en staan.

3. Het standpunt van uw virtuele advocaat tegen GAS: deze rubriek geeft u geen advies, maar die over te slaan kan u ooit veel centen kosten.

Die demonstreren we met een concreet voorbeeld, om af te sluiten met wat Annemie Turtelboom in een handomdraai kan oplossen.

Nemen we aan dat u vruchteloos bezwaar aangetekend hebt tegen GAS. Niét zoals Hilde Van Mieghem dus, die voor haar GAS-boetes gewoon bleef stilzitten tot de gerechtsdeurwaarder er met zijn beslagkosten een veelvoud van maakte. Voor een bewaar tegen GAS moet je immers zelf het initiatief nemen (niet toevallig de omgekeerde situatie van een gewone politieboete).

Voor het beroep tegen de sanctieambtenaar surft U naar de blog van uw #justitiewatcher. U vult er via de quicklink GAS netjes het verzoekschrift tot hoger beroep bij de politierechter (jeugdrechter voor minderjarigen) in.

Hier kan Annemie Turtelboom met twee Koninklijke Besluiten van één zinnetje de tot nader oordeel onschuldige burger twee kosten besparen. Totale besparing: 1.360€

Vooreerst het rolrecht van 40€.

Dat betaal je om dat verzoekschrift op de griffie zelfs maar te mogen neerleggen. In tal van gevallen geldt er echter vrijstelling voor (sociaal recht, kwetsbare personen…). Ook GAS kan best in dat kader geplaatst worden. De minister van Justitie kan dus het rolrecht perfect afschaffen. Vraag is overigens of het bijhouden van die kassa een rolrechten aan de Staat niet meer boekhouding kost dan het opbrengt. In Frankrijk was dat alvast een van de motieven voor haar collega Taubira om de rolrechten aldaar helemaal af te schaffen.

Jawel: financiële efficiëntie voor de overheid én sociale aanpak door de overheid, het kàn samengaan.

Tot slot de “rechtsplegingsvergoeding” (RPV): de superGAS-boete.

RPV: dat mondvol betekent de vergoeding die de verliezer moet betalen aan de advocaat van de winner. Winnen tegen de GAS-fabriek is niet altijd eenvoudig, dus als het misloopt betaalt wie beroep aangetekend heeft de rekening van de advocaat van de GAS-stad.

Afhankelijk van de rechtspraak van de politierechters (die het daar onderling niet eens over raken) wordt dat wettelijk tarief divers toegepast. De ene politierechter begroot die RPV in functie van het bedrag van de GAS-boete, de andere past het wettelijk forfait toe dat voor principezaken geldt.

Zo overkwam het op 19 september jl. een nochtans juridisch excellent ondersteunde GAS-klager door de Brugse politierechter veroordeeld te worden tot een RPV van liefst 1.320€: noem het dus de superGAS-boete. “Couillonnerende rechtspraak” tweette professor en/of advocaat Michel Maus ziedend kwaad.

Om een einde te stellen aan zo’n geïnspireerde diversiteit in die rechtspraak – die inderdaad tot complete rechtsonzekerheid leidt – volstaat het de minister van Justitie één lijntje toe te voegen aan art. 7 van het K.B. van 26 oktober 2007 (BS 09 11 2007): “.. noch inzake GAS-boete”. Zo wordt die superGAS-boete van 1.320€ gewoon afgeschaft. Aan de Belgische Staat kost dat K.B. niets: gemeenten moeten enkel wat zuiniger worden op hun advocaten. En liefst ook zuiniger op GAS-boetes.

Aan de beste burger kan een GAS-boete overkomen. Misschien betoogt u toch beter mee ?