‘2,5 miljard euro winst, maar toch 1.400 jobs voor de bijl: hoelang blijven we dat aanvaarden?’

‘Ondanks miljardenwinsten snoeit KBC-bank drastisch in de tewerkstelling’, schrijft Tom De Meester (PVDA). ‘Hoelang blijven we als samenleving aanvaarden dat bankiers vooral wakker liggen van hun bonus, terwijl wij de rekening betalen?’

Grootbank KBC schrapt zomaar 1.400 banen. 1.800 zelfs, als je interimmers en externe consultants meerekent. ‘Dit is geen besparingsoperatie’, bezweert KBC-topman Johan Thijs, maar een ‘reshuffle’ om ‘wendbaar te blijven’ nu steeds meer ‘nieuwkomers de gevestigde bedrijven uitdagen’.

Waanzinnige winsten

Het is maar hoe je het bekijkt. Wie de winstcijfers van KBC onder de loep neemt, stelt vast dat het met die ‘wendbaarheid’ nogal meevalt. KBC maakte vorig jaar 2,5 miljard euro winst. Netto. De rentabiliteit op eigen vermogen is met 17% één van de hoogste van alle Europese banken. KBC is niet bepaald het kneusje van de klas.

De newspeak van Thijs kan niet verhullen dat bij de ‘optimaliseringsoefening’ van KBC zomaar 10 procent van het personeel wordt wegsnoeid. Het doel is duidelijk: de divendendstroom naar steenrijke aandeelhouders op peil te houden. Natuurlijk is het wél een besparingsoperatie. Waarom wil KBC anders dure 55-plussers met zachte hand richting uitgang begeleiden? En waarom worden 300 medewerkers ingeruild voor goedkopere collega’s in de interne ‘ shared service centers’ van KBC in Tsjechië en Bulgarije?

Meer dividend of minder werken?

‘We doen het de KBC-way’, belooft de ceo, ‘zonder naakte ontslagen’. Maar die 1.400 jobs zijn we wel voor altijd kwijt. Op 10 jaar tijd verdwenen 12.000 jobs bij KBC. Niemand ontkent dat de bankensector zich moet aanpassen aan de snelle opmars van het internetbankieren. De tijd van de ponskaarten is lang voorbij. Maar waarom zouden robotisering en digitalisering volautomatisch tot jobverlies moeten leiden?

De hoge winstcijfers van KBC creëren ruimte voor een vernieuwend personeelsbeleid. Een hogere productiviteit betekent immers dat we samen minder moeten werken om evenveel gedaan te krijgen. In plaats van jobs te schrappen, zou KBC bijgevolg evengoed de arbeidsduur kunnen verminderen, met behoud van loon.

Terwijl toenemende digitalisering en robotisering nu leiden tot jobverlies en burnouts, zou het inkorten van de werkweek net zorgen voor meer voldoening, minder stress en een betere combinatie van arbeid en gezin. Sociale innovatie dus, in plaats van kortzichtige sanering.

Maar dát debat is taboe in de salons van de Vlaamse elite. Zolang machtige kapitaalgroepen de wet dicteren, blijven we steken in het verleden. Niet de samenleving primeert, maar de return on investment. Achter KBC schuilen machtige kapitaalgroepen en Vlaamse miljonairsfamilies als Vlerick, Bosteels en Bostoen. Die eisen boter bij de vis. De KBC Groep keerde in 2018 maar liefst 1,5 miljard euro aan dividenden uit. Vertel mij niet dat er geen geld is om 1.400 jobs te redden. Maar voor de aandeelhouders van KBC is het blijkbaar nooit genoeg.

Business as usual in de bankensector

Toen de bankencrisis in 2008 losbarstte, kregen de Belgische banken een gouden reddingsboei van 14 miljard euro toegeworpen, op kosten van de belastingsbetaler. Ook KBC werd op één nacht gered: too big to fail. Maar wie dacht dat de samenleving daar beter van zou worden, is eraan voor de moeite. Business as usual, in de bankensector.

De graaicultuur in de bankensector is terug van nooit weggeweest. Op vijf jaar tijd stapelde KBC 12 miljard euro nettowinst op elkaar. KBC-topman Johan Thijs verdient 1,8 miljoen euro, en is daarmee één van de best betaalde ceo’s van België. De bankiers uit het directiecomité gaan met een loon van ruim een miljoen euro naar huis, plus een pensioenspaarpotje van 267.000 tot 488.000 euro per jaar. Personeel en clientieel betalen de rekening. KBC sloot eerder dit jaar al 51 bankkantoren en verhoogde de kostprijs voor de Plusrekening van 2 euro naar 2,5 euro per maand.

Horen, zien en zwijgen

Op het Barricadenplein blijft het ondertussen oorverdovend stil. Confisceer de Vlaamse vlag van een extreem-rechtse groupuscule op Pukkelpop, en de communicatiemachine van regeringspartij N-VA staat in no time roodgloeiend. Maar het verlies van 1.400 jobs is blijkbaar nog geen tweetje waard. ‘De Vlaamse Regering wil de volgende jaren minstens 120.000 Vlamingen extra aan een job helpen’, klinkt het in de fameuze Startnota van Bart De Wever. ‘Een werkzaamheidsgraad van 80 procent is het doel.’ Daar kunnen we nog lang op wachten, als multinationals als KBC niet het maatschappelijk belang, maar het aandeelhoudersrendement voorop stellen.

Tom De Meester is woordvoerder en Vlaams volksvertegenwoordiger voor de PVDA.