100 dagen Trump: ‘Het moeras is dieper dan gedacht’

‘Voorlopig lijkt de meest opvallende, algemene conclusie te zijn: de man heeft tot nu toe minder brokken gemaakt dan velen hadden gevreesd’, schrijft Frank Albers over de eerste 100 dagen van het presidentschap van Donald Trump.

“Where are you from?” vroeg de suppoost bij de deur van het High Museum of Art in Atlanta, Georgia.

“From Belgium,” zei ik.

Prompte repliek van de suppoost: “I did NOT vote for Trump!”

Ik had hem niets gevraagd. Ik had hem niet verwijtend of beschuldigend aangekeken. Maar het moest eruit. Een schande was het, een regelrechte schande, dat Amerika zo een idioot had verkozen. Ik schaam me! Hier zullen we nog spijt van krijgen! Het idee dat een bezoeker uit Europa hem ten onrechte bij de Trumpstemmers zouden indelen, kon de suppoost duidelijk niet verdragen. Het was alsof hij iets vies, iets slijmerigs van zich af wilde wassen.

Niet onbelangrijk detail: de suppoost was zwart. Velen in de Afro-Amerikaanse gemeenschap waren gedesillusioneerd in Barack Obama. Zij vonden dat de eerste zwarte president in acht jaar bitter weinig voor mekaar heeft gekregen om de situatie van de zwarten in de States structureel te verbeteren. Maar nog veel erger natuurlijk vonden ze de overwinning van Donald Trump, een blanke vastgoedmagnaat die tijdens zijn campagne schaamteloos inspeelde op de frustraties, het racisme en het culturele superioriteitsgevoel van een blanke arbeidersklasse die zich onder Obama eigenlijk altijd al misselijk had gevoeld. Voor deze radeloze klasse, door Hillary Clinton tijdens de campagne in een moment van desastreuze eerlijkheid omschreven als “the deplorables”, klonk de electorale retoriek van een politieke outsider als Trump geloofwaardiger dan alles wat een totale establishmentfiguur als Hillary Clinton ook mocht beweren en beloven.

Nu Trump honderd dagen aan de macht is, doen pollsters en peilingen een paar merkwaardige vaststellingen. Volgens ABC en The Washington Post keurt 53% van de Amerikanen zijn beleid af. Dat is de hoogste negatieve score die een pas verkozen Amerikaanse president ooit heeft gehaald, sinds men met dit soort peilingen is begonnen. Trump had het natuurlijk meteen al over fake polls. 45% van de Amerikanen vindt dat de president een “slappe start” heeft genomen.

Dat is niet verwonderlijk als je bedenkt hoeveel dure electorale beloften Trump al heeft moeten inslikken: de afschaffing van Obamacare, de fiscale hervorming, de brutale migratiestop, de muur bij Mexico – niets, helemaal niets is ervan gekomen. Toch blijkt uit diezelfde peilingen dat 53% Trump een sterke leider vindt. Liefst 62% van de bevolking keurt zijn sentimenteel bombardement in Syrië goed. 58% vindt hem dan weer onbetrouwbaar. Maar van alle kiezers die voor hem hebben gestemd zegt dan weer 96% dat ze honderd dagen later precies zo zou stemmen, slechts 2% heeft er spijt van.

Uit deze cijfers blijkt één ding: van peilingen word je knettergek. Je kan er alle kanten mee uit. Ze leveren in dit geval alvast geen coherent, eenduidig beeld op van wat toch een van de spectaculairste en drukst becommentarieerde presidentschappen uit de Amerikaanse geschiedenis is.

Voorlopig lijkt de meest opvallende, algemene conclusie te zijn: de man heeft tot nu toe minder brokken gemaakt dan velen hadden gevreesd. Het lijkt erop dat het in Washington DC – het moeras dat Trump eventjes zou droogleggen – stilaan weer politics as usual is, en dat de Republikeinse partij, samen met een aantal rechters en raadgevers, het impulsieve, roekeloze gedrag van Trump tijdens zijn eerste weken toch enigszins hebben weten te beteugelen. Het moeras is dieper dan gedacht. De brokkenpiloot heeft nog geen fatale ongelukken veroorzaakt. Al merkte een andere zwarte man die ik een paar weken geleden in Memphis sprak, wel iets heel droevigs én verontrustends op: “Onder Obama hielden blanken met vooroordelen tegen zwarten zich een beetje gedeisd. De vooroordelen waren niet weg, maar men hield ze voor zich. Dat lijkt na honderd dagen Trump al veranderd. Het is stilaan weer oké in Amerika om openlijk racist te zijn.”