Voor Vlaams Belang waren de verkiezingen van 25 een ‘zwarte zondag’. De partij zag een massa kiezers vertrekken naar N-VA, en het ziet er naar uit dat ze de toekomst niet in eigen handen heeft. Enkele opvallende vaststellingen uit het post-electoraal onderzoek van Dimarso.
Na de verkiezingen van 25 mei ondervroeg het onderzoeksbureau TNS Media /Dimarso 2034 stemgerechtigden in Vlaanderen en Brussel over hun stemgedrag. Deze week leest u de meest opvallende resultaten, gebundeld per partij.
1. Vlaams Belang werd in grote mate leeggezogen door N-VA. In absolute cijfers: maar liefst 164.000 kiezers maakten de overstap naar N-VA. 31% van de kiezers die in 2010 nog voor Vlaams Belang stemden, zochten in hun 2014 hun toevlucht tot N-VA. Slechts 37% bleef de partij trouw. Ook aan CD&V ging nog 8% verloren.
2. Waar Vlaams Belang wel hoge percentages haalt, is op de vraag voor welke partij de ondervraagden absoluut niet zouden kunnen stemmen. Met 57,9% blijftde partij nog altijd een stuk boven de 30,1% van de PVDA. Vooral hoger opgeleiden, mensen uit de hogere sociale klassen en 18-24-jarigen zien de partij absoluut niet zitten.
3. De hoofdredenen om voor Vlaams Belang te stemmen waren ‘nood aan verandering’ en het programma, maar niet in hogere mate dan bij andere partijen. Relatief gezien was VB iets vaker de uitdrukking van een foertstem (Europees en Belgisch), al was dat vooral het geval bij de nieuwe kiezers die de partij nog aantrok.
4. Voorts waren er ook veel mensen die eerder uit een vorm van apathie voor Vlaams Belang kozen. Op de vraag waarom ze voor de partij stemden, vinkten ze het antwoord “zomaar, moest iets kiezen” aan.
5. Potentiële VB -kiezers hebben ook een veelvoud aan redenen om er toch niet op te stemmen: ‘gebrek aan sterke kandidaten‘, ‘minder opkomen voor belangen & thema’s’, ‘minder realistisch’ en ‘minder overtuigend tijdens campagne’.
6. Daarnaast zijn VB-stemmers ook de grootste pessimisten. Samen met diegenen die voor PVDA stemden, hebben zij het minst vertrouwen in de toekomst.
7. Bij de Stemtest waren Vlaams Belangers het helemaal eens met de stellingen dat de islam een bedreiging is voor onze cultuur, en dat de wet-Lejeune strenger moet worden. Ook moet het volgens hen moeilijker gemaakt worden om de Belgische nationaliteit te verkrijgen. Samen met de kiezers van N-VA zijn ze het meest eurokritisch.
8. VB-kiezers geven het minst aan zich door media te hebben laten beïnvloeden. Ze gaan ook het minst op zoek naar verkiezingsnieuws.
9. In 2010 was 50% van de kiezers voorstander van een onafhankelijk Vlaanderen, nu is dit slechts 38%. Het aandeel onbesliste kiezers over dit thema is verdubbeld ten opzichte van 2010. Een onafhankelijk Vlaanderen zal volgens de voorstanders eerder gerealiseerd worden door op de N-VA te stemmen.
10. Het VB heeft haar toekomst voor een groot stuk niet meer zelf in handen. Haar vermogen om stemmen van N-VA terug te winnen zal voornamelijk bepaald worden door de mate waarin deze laatste erin zal slagen om voor de verzuchtingen inzake veiligheid, migratie en de Vlaamse autonomie efficiënte oplossingen te formuleren. Mocht de N-VA zich te compromisbereid opstellen, dan kan de partij opnieuw foertstemmen verzamelen.
Lees hier de reactie van Vlaams Belang-voorzitter Tom Van Grieken:
Uw partij heeft de verkiezingen verloren. Wat hebt u van de nederlaag geleerd?
Tom Van Grieken: ‘Ik ben ervan overtuigd dat we bij Vlaams Belang altijd het goede recept hebben gehad. Alleen zijn de mensen vergeten wie de kok was. Daardoor leek de N-VA voor veel kiezers een alternatief, althans in de perceptie. We hebben onze campagne geëvalueerd, zonder aan zelfkastijding te doen. Je kan er niet omheen dat de N-VA-tsunami een mediahype was, waartegen niets te doen viel. Zelfs als we de beste campagne ooit hadden bedacht, hadden we nog verloren.’
Komen er ideologische bijsturingen?
‘Er zijn veel factoren die beter kunnen, maar met ons programma is niets mis. De thema’s waarvan de Vlaming vandaag wakker ligt, zijn nog steeds de onderwerpen die onze core business uitmaken: veiligheid, migratie, de toekomst van de pensioenen. We moeten verrassen, ook qua inhoud. De vorm mag geen rem zijn voor de boodschap.’
Dat wordt dus oude wijn in nieuwe zakken?
‘Zeker niet! Ik wil ook nieuwe thema’s aansnijden, maar onze core business blijft onaantastbaar: een strenger migratiebeleid, stoppen met massamigratie, meer autonomie en onafhankelijkheid voor Vlaanderen. Ik had het graag anders gezien, maar die problemen zijn nog altijd niet aangepakt. De belastingen blijven hoog, er wordt niet bespaard op heilige huisjes als massamigratie, er is nog steeds een transfer van 16 miljard naar Wallonië.’
Het regeerakkoord bevat geen communautaire hangijzers. Is dat uw grootste kans?
‘Als mensen een degout krijgen van de politiek, komt het doordat partijen de dag na de verkiezingen al hun woord breken. De N-VA is gewoon plat op de buik gegaan om ministerposten binnen te halen. Er is geen spoor van confederalisme, er is geen enkele communautaire hervorming en we hebben opnieuw een Waalse premier. Onder Di Rupo hadden de Franstaligen nog een parlementaire meerderheid nodig om alle communautaire thema’s onder de mat te vegen. Met N-VA kunnen ze het blijkbaar ook met een minderheid.’ (JZ)
De Vlaming en zijn stemgedrag
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier