10 jaar Netwerk tegen Armoede: ‘Een verjaardag om trots op te zijn, maar niet om te vieren’

‘De voorbije 10 jaar zijn mensen in armoede naar buiten gekomen en hebben ze hun verantwoordelijkheid genomen. Het wordt hoog tijd dat het beleid hetzelfde doet’, schrijft het Netwerk tegen Armoede.

10 jaar geleden keurde de Vlaamse regering het armoededecreet goed. Het decreet stelde participatie van mensen in armoede centraal in de bestrijding van sociale uitsluiting. Het Vlaams Netwerk van verenigingen waar armen het woord nemen (vandaag het Netwerk tegen Armoede) was geboren. Het decreet creëerde toen veel hoop. Hoop die 10 jaar later maar heel gedeeltelijk in realiteit omgezet is.

Het Netwerk tegen Armoede heeft de voorbije 10 jaar hard gewerkt aan die participatie. Mensen in armoede sterker maken is een proces op lange termijn, met vallen en opstaan. Het Netwerk heeft een hele weg afgelegd. Vandaag houdt ze de werking van 58 verenigingen draaiende, helpt ze armen uit hun sociaal isolement te treden en gebruikt ze haar kennis en ervaring om vorming te geven. Het Netwerk tegen Armoede doet voorstellen aan het lokale, Vlaamse en federale beleid inzake armoedebestrijding. De mensen uit onze verenigingen hebben armoede op de politieke agenda gezet. Dat deze Vlaamse regering bij haar aantreden armoedebestrijding als absolute topprioriteit naar voor schoof, is zonder twijfel hun verdienste.

Dankzij deze mensen weet onze regering perfect wat haar te doen staat. De prioriteiten hebben we samen kunnen vastleggen: investeren in laagdrempelige wijkgezondheidscentra, versnelde bouw van sociale woningen, automatische toekenning van rechten, enzovoort. Sinds 2009 belooft de regering plechtig om dat allemaal te verwezenlijken. Maar helaas, het blijft bij de meeste zaken slechts bij woorden.

Bijkomend budget voor wijkgezondheidscentra laat op zich wachten. De deadline voor 43.000 extra sociale woningen (terwijl op de wachtlijsten 70.000 gezinnen prijken), is verschoven van 2020 naar 2023. Je moet al 5 jaar (!) vruchteloos op die wachtlijst staan om aanspraak te kunnen maken op een huurpremie. De automatische toekenning van de schooltoelage werd al aangekondigd door de vorige regering. Nu wordt ze ons beloofd voor het schooljaar 2014-2015, dus wanneer de volgende regering al aan de slag is.

Lichtpuntjes zijn de vormgeving van de armoedetoets, de uitbouw van een Uitpas in Vlaanderen en meer budget voor wetenschappelijk onderzoek in Vlaanderen.

Veel stilstand dus, en op sommige punten zet het beleid zelfs een forse stap terug. De VDAB sluit 43 Werkwinkels als gevolg van besparingen door diezelfde Vlaamse regering. En dat op een moment dat de federale regering de werkloosheidsuitkeringen versneld afbouwt en tegelijk opnieuw geen budget heeft om uitkeringen boven de armoededrempel te brengen. Zeer pijnlijke maatregelen, je zult maar een langdurig werkzoekende zijn in ons land.

En er lijkt niet meteen beterschap op komst, want ook op lokaal niveau ligt het sociaal beleid onder vuur. In Antwerpen liggen plannen klaar om vanaf volgend jaar de werkingsmiddelen voor verenigingen waar armen het woord nemen met 16 tot 20 procent terug te schroeven. Dat is besparen op werkingen die de meest kwetsbaren in onze samenleving samenbrengen, en sterker maken. Dat is de crisis nog gaan verharden voor die groep. Ook vanuit andere lokale besturen zien we harde besparingen op ons afkomen.

De voorbije 10 jaar zijn mensen in armoede naar buiten gekomen en hebben ze hun verantwoordelijkheid genomen. Het wordt hoog tijd dat het beleid hetzelfde doet. Want een investering in armoedebestrijding heeft een groot terugverdieneffect. Om maar een voorbeeld te geven, een toegankelijke gezondheidszorg voorkomt uitstel van doktersbezoek, waardoor medische problemen efficiënter aangepakt worden en de kosten minder oplopen, voor de patiënt, maar ook en vooral voor de samenleving.

Peter Heirman en Frederic Vanhauwaert, Netwerk tegen Armoede