Tien jaar na het uitbreken van de bankencrisis blijkt dat de hoofdverantwoordelijken niet werden gestraft en dat de Belgische banken nog altijd aanzienlijke risico’s lopen.
Pagina’s en pagina’s zijn er de afgelopen weken verschenen over de gevolgen van tien jaar bankencrisis, maar de meest treffende was de volledig witte bladzijde in The New York Times. De kop luidde: ‘The CEO’s of Wall Street sent to jail’, en om duidelijk te maken dat het niet om een vergetelheid ging, stond in kleine letters onderaan: ‘This page intentionally left blank’. De bladzijde met de Amerikaanse toplui die na de bankencrisis bajesklant waren geworden, was met opzet blanco.
Ook in ons land zijn de hoofdverantwoordelijken voor de bankencrisis, de bankiers die onverantwoorde risico’s namen, niet achter de tralies beland. Integendeel, sommigen onder hen bekleden nog altijd sleutelfuncties bij (groot)banken. Het hoofd van de toenmalige toezichthouder CBFA, die compleet faalde in haar controlefunctie op de banken, leidt vandaag de financiële toezichthouder FSMA. De hoofdschuldigen van de ergste crisis sinds de jaren 1930 kregen ook bij ons geen sanctie. Ze wentelen zich nog steeds in verwaandheid en weelde.
De hoofdschuldigen van de ergste crisis sinds de jaren ’30 kregen geen sanctie. Ze wentelen zich nog altijd in verwaandheid en weelde.
De voorbije weken mocht iedereen zijn zeg doen over tien jaar bankencrisis. Een bonte stoet van bankiers, politici, analisten, auteurs, Janneke en Mieke werd opgevoerd. Daarbij was er nauwelijks plaats voor iemand van de Nationale Bank van België (NBB). Die speelt nochtans een cruciale rol – een decennium geleden bij de redding van de banken, vandaag bij het toezicht op de banken. Zo stopte de NBB de grootbanken tien jaar geleden onder de radar tientallen miljarden toe, in het jargon bekend als Emergency Liquidity Assistance. Alleen al voor Fortis liep dat in oktober 2008 op tot meer dan 50 miljard euro. Als de NBB dat niet had gedaan, zouden er vandaag wellicht minder grootbanken zijn.
De daadkracht van toenmalige NBB-gouverneur Guy Quaden beperkte zich tot de mededeling ‘Je vais appeler Jean-Claude Trichet‘, die voorzitter van de Europese Centrale Bank (ECB) was. Daarna werd niets meer van Quaden vernomen. Gelukkig was er vicegouverneur Luc Coene. Hij werd voorzitter van de stuurgroep voor de bankenreddingen, en speelde een doorslaggevende rol in de redding van Fortis, Dexia, KBC en Ethias. Zonder Coene zou ons financiële landschap er ongetwijfeld anders uitzien.
In 2011 zou Coene gouverneur van de Nationale Bank worden, en in 2015 lid van het Single Supervisory Mechanism, de ECB-instelling die toezicht houdt op grote banken. Toen Coene begin vorig jaar overleed, werd zijn plaats daar ingenomen door Tom Dechaene, de directeur bij de Nationale Bank die in dit nummer van Knack uitgebreid aan het woord komt over de risico’s die de Belgische banken vandaag lopen. En dat zijn er nogal wat. Net voor de zomer bracht de NBB haar ‘macroprudentieel verslag’ uit, waarin de voornaamste risico’s voor onze financiële instellingen worden opgesomd. Het zijn er vijf.
5. Schaduwbankieren en klimaatverandering
De Nationale Bank waarschuwt ook voor schaduwbanken: niet-financiële instellingen die toch voor bank spelen, zoals hefboomfondsen, investeringsmaatschappijen en beleggingsfondsen. Zij ontsnappen aan de strenge regels en controles voor de banken, maar als zij in de problemen komen, kan dat grote gevolgen hebben voor de financiële sector. Daarnaast moeten we volgens de Nationale Bank ook aandacht hebben voor de risico’s die verbonden zijn aan de klimaatverandering. Verzekeraars moeten bijvoorbeeld rekening houden met meer schadelasten als gevolg van meer overstromingen.
Tien jaar na het losbarsten van de bankencrisis lopen onze financiële instellingen nog altijd aanzienlijke risico’s. Misschien komt de volgende bankencrisis wel uit een nieuwe, totaal onverwachte hoek. Maar een zaak is zeker: banken kunnen nog steeds failliet gaan, bevestigt directeur Dechaene. Meer nog, er zúllen nog banken failliet gaan. Als dat het gevolg is van een roekeloos beleid en van egotripperij, dan mogen de verantwoordelijken niet nog eens hun gepaste straf ontlopen.
4. Cyberaanval en nieuwe concurrenten
Het Internationaal Monetair Fonds (IMF) noemt een cyberaanval de grootste uitdaging voor de banken. De Nationale Bank deelt die mening: ‘De op de financiële sector gerichte cyberaanvallen worden almaar gesofistikeerder en richten steeds meer schade aan’, zo staat er in haar rapport. En ze verwacht dat ‘het aantal langdurige en doelgerichte cyberaanvallen zal toenemen’. Ze wijst erop dat onze financiële instellingen daar onvoldoende op voorbereid zijn. ‘Tot nu toe waren de cyberaanvallen nog te vergelijken met een conventionele oorlog. Ooit valt er ergens eens een atoombom’, aldus directeur Dechaene.
Daarnaast is er nog de digitalisering, die voor nieuwe concurrentie zal zorgen. Bedrijven als Google, Apple, Facebook en Amazon zullen binnen afzienbare tijd ook bankdiensten aanbieden. Dat zal het businessmodel en de winstgevendheid van de banken ondermijnen.
5. Schaduwbankieren en klimaatverandering
De Nationale Bank waarschuwt ook voor schaduwbanken: niet-financiële instellingen die toch voor bank spelen, zoals hefboomfondsen, investeringsmaatschappijen en beleggingsfondsen. Zij ontsnappen aan de strenge regels en controles voor de banken, maar als zij in de problemen komen, kan dat grote gevolgen hebben voor de financiële sector. Daarnaast moeten we volgens de Nationale Bank ook aandacht hebben voor de risico’s die verbonden zijn aan de klimaatverandering. Verzekeraars moeten bijvoorbeeld rekening houden met meer schadelasten als gevolg van meer overstromingen.
Tien jaar na het losbarsten van de bankencrisis lopen onze financiële instellingen nog altijd aanzienlijke risico’s. Misschien komt de volgende bankencrisis wel uit een nieuwe, totaal onverwachte hoek. Maar een zaak is zeker: banken kunnen nog steeds failliet gaan, bevestigt directeur Dechaene. Meer nog, er zúllen nog banken failliet gaan. Als dat het gevolg is van een roekeloos beleid en van egotripperij, dan mogen de verantwoordelijken niet nog eens hun gepaste straf ontlopen.
4. Cyberaanval en nieuwe concurrenten
3. Groeiende schuld
Zowel de schulden van de overheden, de bedrijven, de banken als van de gezinnen namen de afgelopen jaren fors toe. In België maar ook wereldwijd. Zolang de economie (een beetje) groeit, lukt dat nog, maar wat als er morgen een economische crisis uitbreekt? Zal iedereen zijn schulden dan nog kunnen aflossen? De Belgische banken lopen daar een aanzienlijk risico. Op de Belgische markt, als bijvoorbeeld de gezinnen hun hypotheekleningen niet meer kunnen terugbetalen. Maar ook elders in de wereld, als bijvoorbeeld Italië in de problemen komt, waar de Belgische banken voor meer dan 41 miljard euro risico lopen. Het gevaar kan evengoed van elders komen, bijvoorbeeld uit de VS, waar niet alleen de overheidsschuld snel stijgt, maar bijvoorbeeld ook de auto- en studentenleningen in hoog tempo toenemen.
4. Cyberaanval en nieuwe concurrenten
Het Internationaal Monetair Fonds (IMF) noemt een cyberaanval de grootste uitdaging voor de banken. De Nationale Bank deelt die mening: ‘De op de financiële sector gerichte cyberaanvallen worden almaar gesofistikeerder en richten steeds meer schade aan’, zo staat er in haar rapport. En ze verwacht dat ‘het aantal langdurige en doelgerichte cyberaanvallen zal toenemen’. Ze wijst erop dat onze financiële instellingen daar onvoldoende op voorbereid zijn. ‘Tot nu toe waren de cyberaanvallen nog te vergelijken met een conventionele oorlog. Ooit valt er ergens eens een atoombom’, aldus directeur Dechaene.
Daarnaast is er nog de digitalisering, die voor nieuwe concurrentie zal zorgen. Bedrijven als Google, Apple, Facebook en Amazon zullen binnen afzienbare tijd ook bankdiensten aanbieden. Dat zal het businessmodel en de winstgevendheid van de banken ondermijnen.
5. Schaduwbankieren en klimaatverandering
De Nationale Bank waarschuwt ook voor schaduwbanken: niet-financiële instellingen die toch voor bank spelen, zoals hefboomfondsen, investeringsmaatschappijen en beleggingsfondsen. Zij ontsnappen aan de strenge regels en controles voor de banken, maar als zij in de problemen komen, kan dat grote gevolgen hebben voor de financiële sector. Daarnaast moeten we volgens de Nationale Bank ook aandacht hebben voor de risico’s die verbonden zijn aan de klimaatverandering. Verzekeraars moeten bijvoorbeeld rekening houden met meer schadelasten als gevolg van meer overstromingen.
Tien jaar na het losbarsten van de bankencrisis lopen onze financiële instellingen nog altijd aanzienlijke risico’s. Misschien komt de volgende bankencrisis wel uit een nieuwe, totaal onverwachte hoek. Maar een zaak is zeker: banken kunnen nog steeds failliet gaan, bevestigt directeur Dechaene. Meer nog, er zúllen nog banken failliet gaan. Als dat het gevolg is van een roekeloos beleid en van egotripperij, dan mogen de verantwoordelijken niet nog eens hun gepaste straf ontlopen.
3. Groeiende schuld
2. Duur vastgoed
De prijzen van het vastgoed nemen in ons land al meer dan drie decennia sterk toe. Vier jaar geleden toonde gouverneur Coene zich in Knack al bezorgd: ‘Als ik zie hoe hard de bouwsector draait in België, hoeveel hypothecaire leningen er worden afgesloten en hoe de vastgoedprijzen evolueren, dan weet ik: dat gaat ooit stoppen.’ Volgens de Nationale Bank zijn de woningprijzen nu 6,5 procent overgewaardeerd. Dat is nog een voorzichtige raming, want anderen hebben het over 10 tot 15 procent. Directeur Dechaene zegt in het interview op pagina 10 dat de vastgoedprijzen plots 20 procent kunnen zakken. De Nationale Bank vindt al langer dat de banken te makkelijk hypothecaire leningen toestaan tegen te lage rentevoeten. En dat is nog niet veranderd: in het jaarverslag dat begin dit jaar verscheen, waarschuwt ze zelfs dat ‘de kwetsbaarheden in de portefeuille met Belgische hypothecaire leningen zijn toegenomen’.
3. Groeiende schuld
Zowel de schulden van de overheden, de bedrijven, de banken als van de gezinnen namen de afgelopen jaren fors toe. In België maar ook wereldwijd. Zolang de economie (een beetje) groeit, lukt dat nog, maar wat als er morgen een economische crisis uitbreekt? Zal iedereen zijn schulden dan nog kunnen aflossen? De Belgische banken lopen daar een aanzienlijk risico. Op de Belgische markt, als bijvoorbeeld de gezinnen hun hypotheekleningen niet meer kunnen terugbetalen. Maar ook elders in de wereld, als bijvoorbeeld Italië in de problemen komt, waar de Belgische banken voor meer dan 41 miljard euro risico lopen. Het gevaar kan evengoed van elders komen, bijvoorbeeld uit de VS, waar niet alleen de overheidsschuld snel stijgt, maar bijvoorbeeld ook de auto- en studentenleningen in hoog tempo toenemen.
4. Cyberaanval en nieuwe concurrenten
Het Internationaal Monetair Fonds (IMF) noemt een cyberaanval de grootste uitdaging voor de banken. De Nationale Bank deelt die mening: ‘De op de financiële sector gerichte cyberaanvallen worden almaar gesofistikeerder en richten steeds meer schade aan’, zo staat er in haar rapport. En ze verwacht dat ‘het aantal langdurige en doelgerichte cyberaanvallen zal toenemen’. Ze wijst erop dat onze financiële instellingen daar onvoldoende op voorbereid zijn. ‘Tot nu toe waren de cyberaanvallen nog te vergelijken met een conventionele oorlog. Ooit valt er ergens eens een atoombom’, aldus directeur Dechaene.
Daarnaast is er nog de digitalisering, die voor nieuwe concurrentie zal zorgen. Bedrijven als Google, Apple, Facebook en Amazon zullen binnen afzienbare tijd ook bankdiensten aanbieden. Dat zal het businessmodel en de winstgevendheid van de banken ondermijnen.
5. Schaduwbankieren en klimaatverandering
De Nationale Bank waarschuwt ook voor schaduwbanken: niet-financiële instellingen die toch voor bank spelen, zoals hefboomfondsen, investeringsmaatschappijen en beleggingsfondsen. Zij ontsnappen aan de strenge regels en controles voor de banken, maar als zij in de problemen komen, kan dat grote gevolgen hebben voor de financiële sector. Daarnaast moeten we volgens de Nationale Bank ook aandacht hebben voor de risico’s die verbonden zijn aan de klimaatverandering. Verzekeraars moeten bijvoorbeeld rekening houden met meer schadelasten als gevolg van meer overstromingen.
Tien jaar na het losbarsten van de bankencrisis lopen onze financiële instellingen nog altijd aanzienlijke risico’s. Misschien komt de volgende bankencrisis wel uit een nieuwe, totaal onverwachte hoek. Maar een zaak is zeker: banken kunnen nog steeds failliet gaan, bevestigt directeur Dechaene. Meer nog, er zúllen nog banken failliet gaan. Als dat het gevolg is van een roekeloos beleid en van egotripperij, dan mogen de verantwoordelijken niet nog eens hun gepaste straf ontlopen.
2. Duur vastgoed
1. Lage rente
Om de economie er opnieuw bovenop te helpen, voerde de ECB na de bankencrisis een beleid van lage rente. Ze hoopt dat bedrijven en gezinnen meer lenen om te investeren en te consumeren, om zo de economische motor aan te zwengelen. Vandaag staat de rente nog altijd laag, omdat de inflatie nog altijd erg laag staat – de prijzen stijgen onvoldoende. Die lage rente ‘begint te wegen op de rentabiliteit van de financiële sector’, zegt de Nationale Bank. De banken lenen geld uit tegen zeer lage interesten, dus ontvangen ze daaruit maar weinig inkomsten, maar ze zijn ook verplicht om een minimumintrest uit te keren op spaargeld. Ooit zal de ECB de rentetarieven optrekken. Dan zullen de spaarders meer rente eisen op hun spaargeld, maar de banken zullen nog steeds weinig inkomsten hebben uit de aflossingen van leningen, die meestal voor jaren zijn vastgelegd. Hoe zullen de banken dat verteren?
2. Duur vastgoed
De prijzen van het vastgoed nemen in ons land al meer dan drie decennia sterk toe. Vier jaar geleden toonde gouverneur Coene zich in Knack al bezorgd: ‘Als ik zie hoe hard de bouwsector draait in België, hoeveel hypothecaire leningen er worden afgesloten en hoe de vastgoedprijzen evolueren, dan weet ik: dat gaat ooit stoppen.’ Volgens de Nationale Bank zijn de woningprijzen nu 6,5 procent overgewaardeerd. Dat is nog een voorzichtige raming, want anderen hebben het over 10 tot 15 procent. Directeur Dechaene zegt in het interview op pagina 10 dat de vastgoedprijzen plots 20 procent kunnen zakken. De Nationale Bank vindt al langer dat de banken te makkelijk hypothecaire leningen toestaan tegen te lage rentevoeten. En dat is nog niet veranderd: in het jaarverslag dat begin dit jaar verscheen, waarschuwt ze zelfs dat ‘de kwetsbaarheden in de portefeuille met Belgische hypothecaire leningen zijn toegenomen’.
3. Groeiende schuld
Zowel de schulden van de overheden, de bedrijven, de banken als van de gezinnen namen de afgelopen jaren fors toe. In België maar ook wereldwijd. Zolang de economie (een beetje) groeit, lukt dat nog, maar wat als er morgen een economische crisis uitbreekt? Zal iedereen zijn schulden dan nog kunnen aflossen? De Belgische banken lopen daar een aanzienlijk risico. Op de Belgische markt, als bijvoorbeeld de gezinnen hun hypotheekleningen niet meer kunnen terugbetalen. Maar ook elders in de wereld, als bijvoorbeeld Italië in de problemen komt, waar de Belgische banken voor meer dan 41 miljard euro risico lopen. Het gevaar kan evengoed van elders komen, bijvoorbeeld uit de VS, waar niet alleen de overheidsschuld snel stijgt, maar bijvoorbeeld ook de auto- en studentenleningen in hoog tempo toenemen.
4. Cyberaanval en nieuwe concurrenten
Het Internationaal Monetair Fonds (IMF) noemt een cyberaanval de grootste uitdaging voor de banken. De Nationale Bank deelt die mening: ‘De op de financiële sector gerichte cyberaanvallen worden almaar gesofistikeerder en richten steeds meer schade aan’, zo staat er in haar rapport. En ze verwacht dat ‘het aantal langdurige en doelgerichte cyberaanvallen zal toenemen’. Ze wijst erop dat onze financiële instellingen daar onvoldoende op voorbereid zijn. ‘Tot nu toe waren de cyberaanvallen nog te vergelijken met een conventionele oorlog. Ooit valt er ergens eens een atoombom’, aldus directeur Dechaene.
Daarnaast is er nog de digitalisering, die voor nieuwe concurrentie zal zorgen. Bedrijven als Google, Apple, Facebook en Amazon zullen binnen afzienbare tijd ook bankdiensten aanbieden. Dat zal het businessmodel en de winstgevendheid van de banken ondermijnen.
5. Schaduwbankieren en klimaatverandering
De Nationale Bank waarschuwt ook voor schaduwbanken: niet-financiële instellingen die toch voor bank spelen, zoals hefboomfondsen, investeringsmaatschappijen en beleggingsfondsen. Zij ontsnappen aan de strenge regels en controles voor de banken, maar als zij in de problemen komen, kan dat grote gevolgen hebben voor de financiële sector. Daarnaast moeten we volgens de Nationale Bank ook aandacht hebben voor de risico’s die verbonden zijn aan de klimaatverandering. Verzekeraars moeten bijvoorbeeld rekening houden met meer schadelasten als gevolg van meer overstromingen.
Tien jaar na het losbarsten van de bankencrisis lopen onze financiële instellingen nog altijd aanzienlijke risico’s. Misschien komt de volgende bankencrisis wel uit een nieuwe, totaal onverwachte hoek. Maar een zaak is zeker: banken kunnen nog steeds failliet gaan, bevestigt directeur Dechaene. Meer nog, er zúllen nog banken failliet gaan. Als dat het gevolg is van een roekeloos beleid en van egotripperij, dan mogen de verantwoordelijken niet nog eens hun gepaste straf ontlopen.
1. Lage rente
10 jaar na de grote financiële crisis
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
